Bu çalışmamı Dz. Kuv. K.’lığı Gölcük Tersanesi Komutanlarımızdan Amiral Şevki Şekerefeli ’ye teşekkür ederek yeniden düzenlediğimi belirtmek isterim. Nakledeceğim belge çalışmam, ilk adı Selanik olan römorkörün tarihçesini arşiv esasına göre doğrulamak için yapılmıştır. Zira Selanik Römorkörü (Konca) hakkında internet üzerinde görülen anlatımların ve gazetelerde yer almış makalelerin tamamı hatalıdır.
Gazeteler dahil bazı yayınlarda, 18 Mart 1915 tarihinin anmak amacıyla yer alan kısa veya ayrıntılı anlatımlarda da halen yanlışlar, hatalı kısımlar görmekteyim. Bazı yazılar imzasız.
Zamanımızda birçok değerler yerle bir oldu.
İmza olsaydı o zaman eklediğim arşiv çalışmam ile o şahsiyete hitap ederdim.
Bu çalışmam geçtiğimiz sene de yayınlanmıştı. Bazı açıklamalar daha ekledim.
Önce şu bilgiyi düzeltelim; bu römorkörün adı “Gonca” veya “Konca” değildi.
Adı “Selanik” idi.
Zamanla “Konca” ve bazı yazışmalarda “Gonca” olarak kullanılmıştır.
Gonca ve Konca Ne Demek “Gonca / غنجه ” nın anlamı Türk Dil Kurumu açıklamasına göre; “Henüz açılmamış veya açılmak üzere olan çiçek, tomurcuk” demektir. Farsça kökenlidir.
“Konca / قونجه ” nın anlamı tamamıyla farklıdır ve Türk Dil Kurumu açıklamasına göre; “Aldanmaz Yiğit, İşini İyi Bilen Yiğit, Kurt Yiğit” anlamındadır. Farsça kökenlidir. Donanma’da kullanılan adı “Konca”dır. Farsça kökenlidir.
Bu römorkör RMK Müzesi’nde yeni bir tasarımla çok şık bir klasik yat halinde yaratılmıştır ki, adının hatalı da olsa “Gonca” olması doğrudur. Zira artık Farsça mânâsında belirtildiği üzere ““Henüz açılmamış veya açılmak üzere olan çiçek, tomurcuk” gibidir. Fakat Selanik/ Konca römorkörünün deniz harp tarihindeki özünü ifade etmemektedir!
Tarihi gerçekler açısından Selanik römorkörünün başardığı görevler ihmal edilmiş ve sadece Nusret Mayın gemisine odaklanılmıştır.
Selanik/Konca römorkörü için tanıtım yazısında; “İngiltere’de inşa edildiği değerlendiriliyor..” denilmiş..
“Değerlendiriliyor” ifadesi bilgisizlik ifade eder ve yanlıştır!
Zira, Almanya’da inşa edildi.
Ana buhar makinesi İngiliz Mausley, Son & Field, Lambeth yapımı idi.
Devam eden makalemde de yazılı;
Lloyd’s Register of Shipping 1889 yıllığında Selanik gemisi kaydı yer almaktadır. Bu bilgi şöyledir; İnşa Tarihi: 1872, İnşa Tersanesi: Rostocker Actualle Gesellschaft, Rostock / Rostock Schiffswerft und Maschinenfabrik. Tipi: Demir gövdeli. Tonajı ve ölçüleri: 662 grt. ,497 nt.,270 dwt, Tam boy: 228.6 ft, Genişlik: 26.5 ft., Derinlik: 11.4 ft.
Buhar ana makinesi: Mausdlay, Sons & Field Ltd., Lambeth, London. Yani bir kuşku veya belirsizlik yok. Sadece belgelere nasıl ulaşılacağını bilen Deniz Ticaret Tarihi uzman araştırmacılarına ihtiyaç var.
Bağlantılı olabilecek bir hususa da değineceğim;
Nusret Mayın gemisinin ismi konusunda da çelişkiler var. Nusret mi, Nusrat mı? Osmanlıca denilse de ,her iki okunuş şekline karşın, bu kelime Arapça’dır. Nusret / نصرت
Cenâb-ı Hakkın yardımı, zafer, fetih. (Kaynak:TDK) Nusrat / لغت
Yardım anlamına gelmektedir. (Kaynak:TDK). Demektir ki, Nusrat değil, Nusret’dir.
Selanik Römorkörü
Selanik römorkörü hakkındaki akademik bilgiler, çok değerli bir denizcilik tarihi hocası olan Doç. Dr. Öğr. Üyesi Dz. Kd. Alb. Ferdi Uyanıker’in belge çalışmasından ve Amiral Afif Büyüktuğrul’un arşiv çalışması olan eserinden alıntılanmıştır.
Çok önemli bir husus da şudur; Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın Selanik Römorkörünün Ana Mayın Grubu emrine verilmesi sırasında, adının “Konca” olarak değiştirilmesi, tarihi bir hatadır.
Muhtemelen siyasi bir zorunluluk görülmüştür!
Bu römorkörün adı Konca değil “Selanik”tir.
Tarihe saygı adına; Selanik römorkörü terk edilmemeli ve aslında Çanakkale’de Deniz Müzesi’nde sergilenmeliydi. Bu maziye saygıdır ve mazi bilinci demektir. Yoksa zamanı geçti diye hurdaya çıkartıp, süründürmek olmamalıdır. Bu bakımdan Erol Ersan Bey’e ve Rahmi Koç Bey’e binlerce defa teşekkür edilmelidir.
Lloyd’s Register of Shipping 1880 yıllığında saptanan arşiv bilgileri şöyledir;
- Selanik römorkörü:
- Almanya’da inşa edilmiştir. Ana makinesi İngiliz yapımıdır.
-İnşa Tarihi: 1872 -İnşa Tersanesi: Rostocker Actualle Gesellschaft, Rostock / Rostock Schiffswerft und Maschinenfabrik.
-Tipi: Demir gövdeli.
-Tonajı ve ölçüleri: 662 grt.497 nt.270 dwt, Tam boy: 228.6 ft, Genişlik: 26.5 ft., Derinlik: 11.4 ft.
-Buhar makinesi: Mausdlay, Sons & Field Ltd., Lambeth, London, 2 genişlemeli ve 122 nhp. güç üretmekte.
-Armatörü: İdare-i Mahsusa.
-Bağlama Limanı: İstanbul -1911’de “Selanik” adıyla Osmanlı Donanması’nda mayın gemisi olarak görevlendirilmiştir.
-Donanmanın Beyrut’ta bulunduğu sırada Osmanlı-İtalya Savaşı’nın işaretleri görülmeye başladı.
Trablusgarp Savaşı’na giderken Feth-iBülend korveti, Selanik Komodorluğu emrindeki gemilerden biriydi. Selanik Komodorluğu emrinde; Feth-i Bülend korveti, Fuat vapuru, Selanik, Sürat, Teslihat ve Katerin römorkörleri vardı. Selanik Komodorluğu Selanik ve çevresinin korunmasından sorumluydu.
- Selanik Römorkörü 1911 yılında Selanik’ten İstanbul’a intikal etmiştir.
- Balkan Harbi’nden sonra Selanik 8 Kasım 1912'de, Yunanlılara teslim edilmiştir.
- Selanik Römorkörü’nün Osmanlı Türk Donanması’nda Mayın depo gemi olarak hizmet verdiğine dair belgelere dayalı şu bilgiler yer alır; “8 Mart 1915 sabahı Nusret mayın gemisi, Çanakkale Deniz Harekâtı’nın gidişatını önemli ölçüde etkileyen bir mayın döküş harekâtı gerçekleştirmiştir. 2 Mart 1915 tarihinde Selanik mayın gemisi tarafından İstanbul’dan getirilen 26 adet karbonit mayın, gerektiğinde taktik bir engel olarak kullanılmak üzere saklanmıştır.
- Türkiye Cumhuriyeti’nde Deniz Ana Üs Komutanlığının kurulması döneminde “Ana Mayın grubu” olarak; Mayın atölyeleri, Konca Cephaneliği, Yüzbaşı Hakkı, Sivrihisar, Atak, Uyanık, Nusret, Selanik mayın gemileri yer almıştır.
-1947 yılında..Deniz Ana Üs Komutanlığının alt birliklerinden (TDKT, 1935- 1950, s. 76, Bkz. Ek F) Silah İkmal Merkezinin bağlıları; cephanelikler, top tesisleri, torpido tesisleri ve mayın tesisleriydi.
..Ana Mayın Grup Komutanlığında bir tanesi akustik ve manyetik olmak üzere beş bölük, torpido izale atölyesi ve muhafız ve hizmet bölükleri vardı. Mayın gemileri de Yzb. Hakkı, Sivrihisar, Uyanık, Atak, Nusret ve Selanik’ti.
- 1950 yılında “Konca” adı verildi. Borda numarası Y-1003 idi.
Konca römorkörü 1959 yılında personel taşıyıcı olarak tadil edilmişti. Kaynak: Amiral Şevki Şekerefeli arşivi.
- Zaman içinde yardımcı gemiler statüsünde Y-1003 borda numarası ile Gölcük’te ve Marmara ve Boğazlar Deniz Kolordu Komutanlığı bağlısı İstanbul Boğaz Komutanlığı emrinde 1960’lı yıllara kadar römorkör olarak personel taşıma hizmetlerinde kullanıldı.
- 1959 yılında personel taşıyıcı olarak tadil edildi. Bu tadil edildikten sonrasında teknik ölçüleri; Tam boy: 33.00 m., Genişlik: 6.00 mt., Derinlik: 3.60 m. ve Deplasmanı: 270 ton idi. Değiştirilen baş taraf ve kıç tarafa yolcu sıraları yerleştirilmiş, vasat kısmı sancak iskele geniş koridor halini almıştı. Bu yeni şekli ile 220 kişi taşıma kapasitesine sahipti.
- 1989 yılında kadrodışı ve Maliye Bakanlığı’na devredildi. Bu süreçte Başiskele’de bağlı kaldı.
- 1992 yılında gemi modelcisi Erol Ersan tarafından fark edildi ve kurtarılması amacıyla Rahmi Koç’a haber verdi.
- Muhterem Rahmi Koç Beyefendi bu safhadaki gelişmeleri mesajla bana iletmiştir.
Anlattıkları şöyledir; “Erol Ersan Bey bana geldi ve Gölcük Tersanesine işçi taşıyan buharlı bir geminin servis dışı bırakıldığını, hurdaya ayrıldığını ve yakında parçalanacağını söyledi. Beraber Gölcük'e gittik, Konca'yı perişan bir halde gördük, içim ısındı. Böyle bir geminin parçalanmasına yüreğimin razı olmadığını söyledim ve aldık. Römorkör ile çekerek şehir hatları vapurlarına bakım yapan Haliç Tersanesi‘ne getirdik. Orada ryenileme çalışmalarına başladık. O günlerde buhardan pek anlamadığımız için Camper & Nicholson'da çalışan dünyaca meşhur Fred Cousins'ı davet ettik. Gelip, tersaneyi ve gemide yapılanları gördü. “Bunlar, kaba iş yapıyorlar bu gemi bu tersanede istediğiniz gibi restore edilemez” dedi. Tekneyi bir yat tersanesine çekmemizi tavsiye etti. Aradık taradık, bir tersanede yer bulduk. Sahibi ile kirayı konuştuk.
Adam kira istemiyorum, buraya bir hangar kurun, gemiyi restore edin, iş bitiminde hangarı bana bırakın dedi. Mutabık kaldık. Hangarı inşa ettik. Gemi inşaat mühendisi Erdal Kılıç 'ı proje müdürü olarak tayin ettik.
- 1993 Haziran'da restorasyon başladı. Eksper Fred Cousins gözetiminde gemiyi bitirdikten sonra içini Maltese Falcon yatının da iç dizaynı yapmış olan Ken Freivokh yaptı. Eylül 1997'de denize indirdik.”
- Halen Rahmi Koç imzasını ve yaratıcılığını temsil eden RMK Müzesi envanterinde yer alan müze gemilerden biri Selanik Römokörü’dür.
Müze’deki adı “Gonca Buharlı Gemisi’dir. Mevcut tanıtım metninin son bilgilere göre değiştirileceği bildirilmiştir.
1878-80 Almanya inşası römorkörler.
Bu iki fotoğrafı bir karşılaştırma yapmak amacıyla ekliyorum; Bu devir römorkörlerinin bir özelliği bacalarının ince ve uzun olmasıydı. Bunun nedeni kömür dumanını daha yukarılardan havaya vermek içindi. Ayrıca o devirde gemi tasarımlarında da böyle bacalar ince ve uzun tutulmuştur. İkinci önemli husus, kaptan köprüsü olan binanın bir oda gibi biçimlenmiş olmasıydı. Bu Selanik römorköründe de aynen görülmektedir.
Selanik römorkörü hakkındaki bilgilerde yanlışlar vardır ;1908 yılında İngiltere’de Thesselanoki - Selonique adıyla inşa edilmiş bir römorkör yoktur. Bu bilgi yanlıştır. (Tyne Build, Clyde Build, Sunderland Build, Thames Build Tugs arşivleri + Lloyd’s Register of Shipping Yıllıkları)
1927’de adının Gonca olarak değiştirildiği yazılmış. Bu da yanlıştır!
Gonca Mayın Gemisi’nin adı 1947 yılındaki kayıtlarda “Selanik” idi. Bu konuda Amiral Afif Büyüktuğrul’un arşiv çalışması olan eserinde de bilgi vardır ve şöyledir; Deniz Ana Üs Komutanlığının alt birlikleri şunlardı: (Büyüktuğrul, 1967, s. 34).
- Topçu grubu: Top çaplama, mermi imali, top ambarı, top atölyesi, hedef işleri ile Bekirdere, Hamzadere, Ulaşlı ve Çulhane cephane depoları.
- Torpido grubu: Torpido atölyesi, torpido deposu, torpido cephaneliği, torpido şalopaları.
- Mayın grubu: Ana mayın grubu, mayın atölyeleri, Konca Cephaneliği, Yüzbaşı Hakkı, Sivrihisar, Atak, Uyanık, Nusret (Aslı Nusrat), Selanik mayın gemileri.
- Mania grubu: Ağ kara işleri, ağ deniz işleri, ağ atölyesi, 4 tane ağ gemisi, Kaldıray ve Kaya gemileri, mania layteri, açıl motoru.
- Arama-Tarama grubu: Ana arama-tarama deposu ve atölyesi.
- Tir-i güverte grubu: Ambarlar, atölyeler, ana dalgıç grubu, Kurtaran ve Akın gemileri, Turgutalp maçunası ve Tarak ve Çamur dubaları…
Konca Cephaneliği adı zamanla hatalı yazılarda Gonca Mayın ve Malzeme Depo Komutanlığı olmuştur(Ben Gonca yazılı bir Belgeyi görmedim.. Benim zamanımda Konca Mayın ve Malzeme Depo komutanlığı idi. Meriç Mayın Gemisi Komutanı olduğum yıllarda birçok defa iskelesine yanışmış ve mayın yüklemesi ve tahliyesi yapmıştım. Osman Öndeş) . Donanmada artan mayın ihtiyaçları doğrultusunda temin edilen mayınlar için 1970 yılı içinde ciddi bir faaliyete girişildi. Konca Mayın ve Malzeme Depo Komutanlığı’nda 700 mayınlık kapasitede bir mayın deposu inşa edilmesi çalışmaları başladı. (TDKT, 1923- 1972, s. 23).
Amiral Afif Büyüktuğrul; “Cumhuriyet Donanmayı nasıl buldu?” başlıklı makalesinde şöyle yazmıştır: “Cumhuriyet donanmayı, bütün Osmanlı tarihinde asla görülmedik şekilde zayıf ve güçsüz ve hatta kültürsüz bulmuştu. Bu donanma, hurda halinde olmak üzere, aşağıdaki gemilerden kurulu idi: Turgutreis zırhlısı ve 3.250-3.805 tonluk Hamidiye ve Mecidiye kruvazörleri, 775 tonluk Peykişevket ve Berkisatvet torpito kruvazörleri;616 tonluk Muavenet ve Numune, 290 tonluk Taşoz, Samsun ve Basra muhripleri ; 270 tonluk Berkefşan, 200 tonluk Yunus, 160 tonluk Akhisar, Draç, Musul torpidobotları, yine 97 tonluk daha genç Sultanhisar ve Sivrihisar torpidobotları; 530 tonluk Aydın Reis, Preveze, Sakız, Burak Reis; 420 tonluk Hızır Reis, İsa Reis, Kemal Reis ganbotları; 9 tane ufak motor ganbot; 365 tonluk İntibah, 365 tonluk Nusret, 270 tonluk Selanik mayın dökme gemileri.
1946 yılı sonunda Marmara Üssü Bahri ve Kocaeli Müstahkem Mevki Komutanlığı yeniden organize edilerek “Deniz Ana Üs Komutanlığı” adıyla teşkil edildi. ..1947 yılında..Deniz Ana Üs Komutanlığı’nın alt birliklerinden (TDKT, 1935- 1950, s. 76, Bkz. Ek F) Silah İkmal Merkezinin bağlıları; cephanelikler, top tesisleri, torpido tesisleri ve mayın tesisleriydi. ..Ana Mayın Grup Komutanlığında bir tanesi akustik ve manyetik olmak üzere beş bölük, torpido izale atölyesi ve muhafız ve hizmet bölükleri vardı. Mayın gemileri de Yzb. Hakkı, Sivrihisar, Uyanık, Atak, Nusret ve Selanik ’ti. Bu gemilerden Atak ve Selanik gemileri inşa edildiklerinde römorkör olarak yapıldı ve bu hizmetlerde kullanıldı. Sadece gerektiği zaman mayın gemisi olarak kullanılmak üzere on ikişer mayın alacak şekilde tadil edildi. (TDKT, 1935- 1950, s. 76-77).
Selanik römorkörünün, Selanik limanı inşaatı için kurulmuş olan “Société Ottomane D’Expoitation Port de Salonique” şirketinin kullandığı römorkörlerden biri olduğu bilgisi yanlıştır. Lloyd’s Register of Shipping arşivinde Selanik römorkörünün 1907 yılında İdare-i Mahsusa emrinde olduğu kayıtlıdır.
Kaynak bilgi şöyledir; “Temmuz 1896'da Osmanlı Devleti ile Fransız mühendis Edmont Bartissol arasında yeni liman tesislerinin inşası için bir sözleşme imzalandı. Bir yıl sonra, 1897'de Bartissol, projelerin uygulamasını üstlenen ‘Société de Construction Ottomane du Port de Thessalonique’ (Anonymous Ottoman Construction Company of the Port of Thessaloniki)- Société de Construction Osmane du Port de Thessalonique'yi kurdu. 1900 yılında liman çalışmalarına başlandı. Sözleşmenin Yirmi birinci Maddesi şöyle idi: “El veya buhar ile müteharrik bilcümle âlâtın isti‘mâline (Kullanılmasına) ve deniz üzerinde her nevi‘ ebâd ve tarzda römorkör ve maunalar ve tarak dubaları ve cerr-i eskâl (ağır bir yükü kaldırma) ve sâire bulundurmağa müteahhidin salâhiyeti olacak ve taş ocaklarının işletirilmesi ve mezkûr ocaklardan çıkarılan levâzımâtın mevki‘-i ameliyâta nakli içün müteahhid muvakkat demiryollar tesîs edebilecekdir.” (Kaynak: Selahattin Bayram- Doktora Tezi)
Onuncu Madde: “İşletme müddetinin inkızâsından bi'l-cümle âlât ve edevât ve inşâât ve kâffe-i vesâit-i nakliye-i bahriye ve berriye velhâsıl limanın işledilmesine müteallik her nevi‘ eşyâ hüsn-i hâlde olarak Hazîne-i Hâssa-i Şâhâne'ye teslim olunacaktır.” (Kaynak:Selahattin Bayram- Doktora Tezi) Görülecektir ki, Selanik römorkörü’ ne Osmanlı devleti adına elkonulmamıştır. Aksine Selanik Limanı’nda hizmet vermekte idi. Yunan ayaklanması sırasında Feth-i Bülend korveti, Teslihat römorkörü ile mayın gemisi olarak hizmet vermiştir. Doç.Dr. Öğr. Dz. Kd. Alb. Ferdi Uyanıker ’in “Osmanlı Donanmasında Feth-i Bülend Korveti ve Tarihi - Devamlılık Baǧlamında Osmanlı’dan Cumhuriyete Miras Bir Donanma Davası” başlıklı makalesinde Selanik römorkörü hakkında da ayrıntılı bilgi yer almaktadır.
“Zırhlı Donanma” grubunda görev yapan Feth-i Bülent korveti, aynı süreçte 1908 yılı sonundan itibaren donanmayı ıslah etmek için görevlendirilen İngiliz Amiral Gamble’ın donanmayı modernize etme çalışmaları sırasında aktif olarak çalışmalarda yer aldı. Bu süreçte Amiral Gamble gemilerin hepsini maiyetiyle birlikte teker teker dolaşarak, gemileri dikkatli şekilde inceledi ve dört gruba ayırdı… Feth-i Bülent korveti donanmayı teşkil edecek gemiler grubunun ikinci fırkasında yer alıyordu. Donanmanın Beyrut’ta bulunduğu sırada Osmanlı-İtalya Savaşı’nın işaretleri görülmeye başladı.
Trablusgarp Savaşı’na giderken Feth-i Bülent korveti, Selanik Komodorluğu emrindeki gemilerden biriydi. Feth-i Bülent korveti, Fuat vapuru, Selanik, Sürat, Teslihat ve Katerin römorkörleriyle birlikte Selanik ve çevresinin korunmasından sorumluydu. .. Balkan Savaşı’na giderken Selanik Komodorluğu emrinde Feth-i Bülent korveti ile birlikte, Fuat vapuru, Selanik, Sürat, Teshilat ve Katerin römorkörleri bulunmaktaydı. Feth-i Bülent korvetinden Trablusgarp Savaşı sırasında çıkartılan 4 adet 150, 4 adet 75 ve 6 adet 57 milimetrelik top ile oluşturulmuş bir kara tahkimatı mevcuttu. ..Ayrıca Selanik Limanı için alınan tedbirlerin başında liman ağzının mayınlanması gelmekteydi. Hazırlanacak mayın hatları için Bahriye Nezareti’nce başlangıçta 30 mayın ile birlikte bir de deniz subayı gönderildi. Bu müsademeli mayınlardan 24’ü birinci mania olarak Karaburun- Karaazmak arasına döküldü. Kalan 6 mayın yedek olarak elde tutuldu. Oysa Karaburun Fener dubası arasını kapatmak için 50’şer metre aralıkla dökülecek 80 mayına ihtiyaç vardı. ..Selanik römorkörü, emir alır almaz güvertesindeki 6 adet mayını dökerek geçidi kapamak üzere Karaburun’da demirli vaziyette bekliyordu. 31 Ekim 1912 sabahı Yzb. Votsis komutasındaki Yunan torpidobotu Leftehor’ dan Katerin’e geldi. Saat 21.00’de Katerin’den demir alarak Selanik Körfezi ağzına doğru ilerledi. Hava bulutlu, deniz ve rüzgar sakindi. Yunan torpidobotu saat 22.30’da yani 60 cm’lik seyyar ışıldağın yakılmasına çalışıldığı sırada Selanik Limanı ağzındaki fener dubasına ulaştı. Torpidobot bölgeyi iyi bilen iki tecrübeli kayıkçı rehberliğinde dubanın batısından ve mayın hatları arasından geçerek saat 23.20’de Feth-i Bülent korvetinin sancak tarafına geldi. Üç aydan bu yana aynı yerde demirli bulunan korvetin liman feneri yanmıyor, lumbuzlarından ışık sızıyordu. Yunan torpidobotu, Feth-i Bülent korvetinin takriben 800 metre kadar açığında idi. Torpidobot iskeleye dönerek hücuma geçmek üzereyken, saat 23.30’da Feth-i Bülent korvetinden görülerek nöbetçi subayına bildirildi. Bu esnada komodor vekili ve Korvetin komutanı Bnb. Aziz Mahmut da gemide bulunuyordu.
..Hücum etmek için çok iyi bir pozisyon alan Yunan torpidobotu saat 23.35’te sancak kovandaki torpidoyu 150 metre mesafeden ateşledi. Ardından iskeleye doğru dönüşünü tamamlayan torpidobot iskele kovandaki torpidoyu gönderdi. Bu zaman zarfında Feth-i Bülent korvetinin nöbetçi subayı, Bnb. Aziz Mahmut’un kamarasına koşarak mavnaya benzeyen bir cismin gemiye doğru geldiğini rapor etti. Bunun üzerine Bnb. Aziz Mahmut dışarıya fırlayarak, cismin üzerine tüfek ateşi açılmasını emretmişse de asker ateşe başlayamadan, birinci torpido bacanın önü hizasına, Makine ile Kazan dairesi arasına isabet etti. Gemide hasar aldığında batmasını engelleyen bölme sistemi bulunmadığından Feth-i Bülent korveti süratle sancak tarafa yatarak denizin dibine oturdu. Bulunduğu yerdeki derinlik 5,5 kulaç olduğu için geminin direği, bacası ve mataforaları denizin üstünde kaldı…Tüm bu karmaşa neticesinde gemi imamı Tevfik Efendi ile baş mangada yatan 6 er boğularak şehit oldu.”
Lloyd’s Register of Shipping 1889 yıllığından itibaren Selanik gemisi kaydı yer almaktadır. Bu bilgi şöyledir; İnşa Tarihi: 1872 İnşa Tersanesi: Rostocker Actualle Gesellschaft, Rostock / Rostock Schiffswerft und Maschinenfabrik. Tipi: Demir gövdeli. Tonajı ve ölçüleri: 662 grt. ,497 nt.,270 dwt, Tam boy: 228.6 ft, Genişlik: 26.5 ft., Derinlik: 11.4 ft.
Buhar makinesi: Mausdlay, Sons & Field Ltd., Lambeth, London, 2 genişlemeli ve 122 nhp. güç üretmekte. (Şirket, 1798 yılında Henry Maudslay tarafından Henry Maudslay and Company Ltd. adıyla Lambeth/Londra’da kuruldu ve daha sonra oğulları Thomas ve Joseph ile Joshua Field'ın şirkete katılmasının ardından 1833'te Maudslay, Sons and Field olarak yeniden düzenlendi. Gemilerin stimli makinelerinin yapımında uzmanlaşmıştır.)
Armatörü: İdare-i Mahsusa. Bağlama Limanı: İstanbul 1911’de Selanik adıyla Osmanlı Donanması’nda mayın gemisi olarak görevlendirilmiştir. Nusret mayın gemisi Çanakkale Boğazı’na 133, İntibah 114, Selanik 48, Samsun ise 37 mayın döşeyerek İtilaf Devletleri Donanması’na geçit vermemişlerdir.
1914’te I. Dünya Harbi nedeniyle birçok deniz aracı gibi İstanbul limanında yedekleme hizmeti veren yabancılara da ait römorkörlere el konulmuştur. Selanik Römorkörü’ne haliyle el konulmamış, fakat Selanik’ten İstanbul’a intikal etmiştir. (Gökhan Atmaca; “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Adları Süregiden Gemiler, İstanbul Deniz Müzesi Komutanlığı Piri Reis Araştırma Merkezi Yayınları, İstanbul, 2010, s.343.)
Selanik römorkörünün inşa edildiği tersane hakkında da kısa bilgi vereceğim; 1850 yılında Rostock Schiffswerft und Maschinenfabrik olarak kuruldu. Genellikle römorkör tarzı gemi inşaatlarıyla tanınmıştır. 1890’da Müh. Henry Eugene Johns satın aldı ve adı Actien-Gesellschaft “Neptun“ -Schiffswerft und Maschinenfabrik in Rostock olarak değiştirildi. 1936’de Max Rohde Shipyard Gelhsdorf’da kuruldu. Ekim 2009’da Heiner Tamsen satın aldı ve Tamsen Maritim adı verildi.
