Bu yılın başında 7 Deniz Haber’de yazdığım bir makale ile 2022 yılı gerçekleşen veriler ve 2023 yılı beklentileri hakkında bir değerlendirme yapmış, 2023 yılının ilk yarısında pozitif yönlü bir seyrin olası olmadığından bahsetmiştim. Maalesef bu beklenti gerçekleşti.
Bu yılın başında 7 Deniz Haber’de yazdığım bir makale ile 2022 yılı gerçekleşen veriler ve 2023 yılı beklentileri hakkında bir değerlendirme yapmış, 2023 yılının ilk yarısında pozitif yönlü bir seyrin olası olmadığından bahsetmiştim. Maalesef bu beklenti gerçekleşti. En azından yılın ikinci yarısında verilerin pozitif yönlü ilerleyeceğine ilişkin umudumu halen kaybetmedim.
Türkiye’nin ilk yarı karnesi
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerine göre yılın ilk yarısında limanlarımızda toplam 261 milyon ton işlem görürken 2022 yılının aynı dönemine göre %-4,6 oranında bir gerileme gerçekleşti. Düşüş ağırlıklı olarak ihracat (% -16,7) ve transit (% -16) yüklerindeki gerilemeden kaynaklandı. İthalat arttı (%8,4) ancak gönül isterdi ki diğer yük rejimleri ile birlikte bir artış olsun. Toplam tonajda yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı aylarına göre hep negatif bir seyir sürerken Haziran ayında ilk kez, oldukça düşük bir oranda da olsa pozitif değerler görüldü (%0,1).
Aliağa hızlı başladı ancak ilk yarıda Kocaeli lider
Toplam yükte liman başkanlıkları bazında özellikle ilk iki sırada amansız bir rekabet var. Uzun yıllardır liderliği bırakmayan Kocaeli Liman Başkanlığı, Aliağa’nın yakın markajında. Nitekim 2022 yılı verileri bize Aliağa’nın Kocaeli’ni 2023 yılında geçeceği yönünde önemli fikirler vermişti. Bu beklentiye paralel olarak Aliağa yılın ilk iki ayına oldukça hızlı başlamasına rağmen sonrasında Kocaeli liderliği yeniden ele geçirdi. Altıncı ay itibariyle Kocaeli yaklaşık 400 bin ton önde gidiyor. Kocaeli ilk altı ayda 40,9 milyon ton ile ilk sırada yer alırken onu 40,5 milyon ton ile Aliağa, 28,6 milyon ile Ceyhan ve 28,5 milyon ton ile İskenderun izliyor.
Konteyner %4,6 azaldı
Yine ilk yarıda, özellikle ilk 4 aydaki gerilemelerin etkisi ile konteyner %4,6 oranında azalsa da Mayıs ve Haziran aylarında sırasıyla %4,9 ve 3,8 oranında artışların yaşanması, ikinci yarı için bir umut verdi. Limanlarımızda toplam 6,1 milyon TEU elleçlenirken Ambarlı liman başkanlığı sınırları içinde yer alan konteyner terminallerinde 1,6 milyon TEU, Kocaeli’nde 1 milyon TEU, Mersin’de 971 milyon TEU, Tekirdağ’da 824 bin TEU ve Aliağa’da 781 bin TEU konteyner işlem gördü. İlk beş sırada yer alan bu liman başkanlıkları içinde 2022 yılına göre yükünü arttıranlar Ambarlı ve Aliağa oldu. Transit konteynerin Haziran ayı itibariyle (aylar süren ağır gerilemelerden sonra) pozitife geçmesi, konteyner için umut oldu. Benzer durum Mayıs ayından itibaren ihracat rejiminde de gözlemlendi. Konteyner, toplam yükteki eğilimin aksine ihracatını arttırdı.
Ro-Ro geriledi bitmiş araç arttı
Tır, çekici, treyler vb. araçları içeren Ro-Ro taşımacılığında da ilk yarıda düşüş görüldü. 2022 yılının ilk yarısında 365 bin Ro-Ro taşıması yapılırken bu rakam 2023 yılının ilk yarısında %17 gerileme ile 303 bin araç olarak gerçekleşti. Bu araçların 152,5 bini gelen, 150,7 bini giden araçlardan oluşuyor.
Diğer yüklerin aksine bitmiş araç taşımalarında ise önemli artışlar oldu. 2022 yılının ilk yarısında 781 bin adet taşınan bitmiş araç sayısı bu yılın ilk yarısında %28 gibi önemli bir artış ile 997 bine ulaştı. Bu araçların 445 bini gelen, 552 bini ise giden araçlardan oluşuyor.
Kruvaziyer yükseliş eğiliminde
Bitmiş araçlar gibi kruvaziyer yolcu sayılarında da artışlar görülüyor. Kuşadası (Egeports) limanında ilk yarıda 258 bin yolcu seviyesi görülürken onu İstanbul (Galataport) 116 bin ve Bodrum 23 bin yolcu ile izliyor. 2022 yılının ilk yarısında 255 bin olan kruvaziyer yolcu sayısı bu yıl 482 bin gibi önemli bir seviyede seyrediyor.
Yük grupları bazında artışlar: Sıvı dökme yükler, bitmiş araçlar ve yolcu
Yük grupları bazında bakıldığında en fazla gerilemenin %-16 ile genel kargoda olduğu görülüyor. Yine yük gruplarında artışlar %1 ile sıvı dökme yüklerde, ayrıca daha önce bahsedildiği gibi %28 oranında Ro-Ro ve %88 oranında yolcuda gerçekleşti.
İhracatta portlant çimento ithalatta ham petrol
Yük bazında bakıldığında ise ilk altı ayda en fazla ihraç ettiğimiz ürün 1,1 milyon ton ile portlant çimento olurken 552 bin ton ile feldspat, 480 bin ton ile diğer çimentolar, 440 bin ton ile motorin ve 366 bin ton ile klinker oldu. İthalatta ise en fazla ithal edilen ürünler ağırlıklı olarak enerji girdileri oldu. 2,8 milyon ton ile ham petrol ithalatta ilk sırada yer alırken onu 1,8 milyon ton ile taş kömürü, 1,6 milyon ton ile motorin, 1,4 milyon ton ile hurda demir ve 1,1 milyon ton ile buğday ve mahlut izledi.
Umut ediyorum ki yılın ikinci yarısında son aylardaki olumlu artışlar sürekli olur ve yıl artış ile kapanır. Veriler için Denizcilik Genel Müdürlüğünün değerli çalışanlarına teşekkür ederim.
