Fabrikalarında geniş ölçekte Endüstri 4.0 teknolojilerini süreçlerini iyileştirme yönünde kullanan, değer zincirlerini ve iş modellerini dönüştürerek finansal, operasyonel ve sürdürülebilirlik alanlarında adım adım değişim-iyileşme sağlayan ve konusunda liderlik gösteren üreticiler için Deniz Fenerleri (Lighthouses) kavramı kullanılmaktadır (WEF, 2024).

Bu yaklaşımla, tedarik zinciri ağlarında ise deniz fenerleri, Akıllı Limanlar olarak kabul edilebilirler (Lind ve ark. 2020). Bu bağlamda, Akıllı Limanlar, Endüstri 4.0 teknolojilerini geniş kapsamda kullanarak operasyonlarını dönüştüren, finansal ve sürdürülebilirlik alanlarında adım adım dönüşüm sağlayan, çevik, esnek ve dirençli yapılar oluşturma yönünde çalışmalar yapan ve yeni fikirlere önem veren, konusunda liderlik gösteren tedarik zincirlerinin önemli noktalarından biridir.

Meliorizm ise, sürekli gelişim olarak tanımlanan, mevcut durumların iyileştirilebileceğine ve geleceğin daha iyi bir hale getirilebileceğine inanan felsefi bir kavram-yaklaşımdır. Meliorizm, mevcut zorluklara ve sorunlara rağmen, insanlığın ilerleyebileceğine ve daha iyi bir dünya oluşturulabileceğine de işaret eder. Aynı zamanda, eğitim, bilim, teknoloji ve toplumsal reform gibi araçları kullanarak, daha iyi bir dünya yaratma çabalarını destekler (Meliorizm, 2024). Meliorizm işte bu nokta da daha iyi bir üretken kurum kültürü oluşturmak ve değişim süreçlerine katkı sağlamak için kullanılabilecek en iyi ve önemli yaklaşım yöntemlerinden biri olabilir.

Bu bağlamda, akıllı limanlar tedarik zinciri ağlarında hem deniz fenerleri olarak hem de meliorizmle uyuşan-ortak payda da buluşan ve gelecekte güvenilir lojistik ağlar oluşturma yönünde önemli rol alabilecek, insanlığa katkı sağlayarak daha iyi bir dünya yaratabilme yönünde hareket eden bir tedarik zinciri noktası olarak kabul edilebilirler.

Deniz fenerlerinin merkezinde dijital teknolojiler vardır. Endüstri 4.0 teknolojileri, deniz fenerlerinin operasyonlarının temelini oluştururlar. Otomasyon, robotik, otonom araçlar, yapay zeka 5G gibi vb. uygulamalar günlük operasyonların analizleri ve optimizasyonları ile etkin süreçlerin belirlenmesi-yönetilmesi için kullanılırlar (Silva, 2023). Ancak, bu sistemlerin etkin bir şekilde kullanılması insan kaynağı ile doğrudan ilişkilidir. İşte burada sistemlerin kurgulanması ve de uygulamaya alınması bir kültür değişimi ile gerçekleşebilir. Bu bağlamda, burada Meliorizm yaklaşımının benimsenmesi süreçlerin hızlı, etkin, zarar görmeden ve benimsenerek atlatılması yönünde önemli bir adım olacaktır.

Aynı zamanda, deniz fenerleri “Teknolojiyi geniş ölçekte benimsemenin öncülüğünü" temsil ederler (Silva, 2023). Burada, değişim yönetimi, yetenek geliştirme ve paydaşlarla iş birliği, akıllı limanların performanslarına olumlu yönde katkı sağlamakla beraber, dönüşümlerine de olumlu katkılar sağlayacak ve süreçleri hızlandıracaktır. Diğer taraftan, deniz fenerlerinde temel farklılıklar, düşünme yapısındaki değişim ile stratejik odaklanmadır. Ayrıca, deniz fenerleri aynı zamanda, sürdürülebilirliği destekleme konusunda öncüler olarak kabul edilebilirler (Blackman 2023). İşte bu kapsamda, meliorizm kavramı yine ön plana çıkacaktır.

Yukarıda verilen bilgiler bağlamında, akıllı limanların deniz fenerleri olarak tedarik zincirlerinde öncülük etmesi ve değerlendirilmesi, meliorizm yaklaşımının ise akıllı limanlara olan dönüşümlerde temel kültür değişimine katkı sağlaması yönünde benimsenmesi, lojistik ağların güvenilir kılınması yönünde önemli ve olumlu yönde katkılar sağlamakla beraber dönüşümleri de hızlandıracaktır.

Tarih defalarca teyit etmiştir ki, Ülkeler lojistik ağları kadar güçlüdürler.

Kaynaklar:

World Economic Forum (WEF) (2024).Become a Lighthouse | Global Lighthouse Network (weforum.org), https://initiatives. weforum.org/global-lighthouse-network/become-a-lighthouse. Erişim Tarihi: 01.03.2024.

Lind M., Lehmacher W., Haraldson S., Fu X., Zuesongdham P., Huesmann R., Fich S. (2020).  Smart Ports as Lighthouse Nodes Of Supply Chain Networks. Edition 104. 3-6. https://maritimeinformatics.org/wp-content/ uploads/2020/12/SMART-PORTS-AS-LIGHTHOUSE-NODES-OF-SUPPLY-CHAIN-NETWORKS.pdf. Erişim Tarihi: 01.03.2024.

Meliorizm: Sürekli Gelişme (2024). Tomorrow’s Post. https://www.linkedin.com/posts/ tomorrowetc_meliorism-s%C3%BCrekli-geli%C5%9Fme-meliorism-activity-7168997226285817856-4IMb?utm_source=share&utm_medium=member_android . Erişim Tarihi: 01.03.2024.

Silva R (2023). Lighthouse Factories: Lighting the Path to Manufacturing Success (facteon.global). https://facteon.global/news/lighthouse-factories-lighting-the-path-to-manufacturing-success/

Blackman J (2023). Industry 4.0 ‘lighthouse’ factories – China dominates the latest intake (rcrwireless.com) https://www.rcrwireless.com/20230118/buildings/industry-4-0-lighthouse-factories-china-dominates-the-latest-intake