Ukraynaʹda yayınlanan Kiev Times gazetesi; Ukrayna Başbakanı Arseniy Yatsenyukʹun Başbakan R. Tayyip Erdoğanʹdan, taraf değiştirerek Rusya bayrağı çeken Hetman Sahaidachny adlı Ukrayna fırkateynini Boğazlarʹdan geçirmemesini istediğini yazdı.. Aden Körfezinde düzenlenen NATO tatbikatından dönen Ukrayna Deniz Kuvvetleriʹnin Amiral Gemisi Hetman Sahaidachny fırkateyni; Kievʹden emir almayı reddetti. Geminin, Rusyaʹnın tarafına geçtiği bildiriliyor. Geminin hangi tarafta olduğu konusunda çelişen bilgiler geliyor olsa da; İzvestia Gazetesine demeç veren bir Rus senatör; fırkateynin Rusya saflarına katıldığını doğruladı. Senatör; ˮUkrayna Deniz Kuvvetlerinin Bayrak Gemisi Hetman Sahaidachny bizim saflarımıza katıldıˮ dedi. Senatonun Dış İlişkiler Komitesi üyelerinden olan Senatör Igor Morozov; ˮFırkateyn St. Andrews bayrağını indirdi. Rusya Federasyonu bayrağı çekti. Gemi Akdenizʹdeki manevralarını tamamlamasının ardından Karadenizʹe dönecekˮ dedi. Morozovʹa göre ˮMürettebat Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Komutanı Viktor Yanukovichʹin talimatını yerine getirdi.ˮ Ukrayna Deniz Kuvvetleri Komutanı, Cuma günü istifa etmişti. Kendini Cumhurbaşkanı ilan eden Aleksandr Turchinov, Koramiral Andrey Tarasovʹu yeni Deniz Kuvvetleri Komutanı olarak atadı. Ukraynaʹda yayınlanan Kiev Times gazetesi ise; Ukrayna Başbakanı Arseniy Yatsenyukʹun Başbakan R. Tayyip Erdoğanʹdan savaş gemisini Boğazlarʹdan geçirmemesini istediğini yazdı. Gemi komutanı olan ve Ukraynaʹnın operasyondaki komutanı Koramiral Andrey Tarasov; Kievʹden gelen emirlere uymadı. Hetman Sahaidachny Kırımʹın limanı Sivastopolʹa geri dönüyor. Gemi 26 Şubatʹta Süveyş kanalından geçerek Akdenizʹe giriş yaptı. Geminin önümüzdeki günlerde Çanakkale Boğazı girişinde olması bekleniyor. Şimdi ne olacak? Türk Boğazlarından geçiş, 1936 tarihli Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerine göre düzenleniyor. Montrö Boğazlar Sözleşmesi; Boğazlardan geçişi Türkiyeʹnin Tarafsız, Savaşan veya Yakın Savaş Tehlikesi durumunda olması halinde 3 sınıfta düzenliyor. Bu hususta Montrö Sözleşmesiʹnin ilgili maddeleri şu şekilde: Madde 2 - 5 (Ticaret Gemileri): Barış zamanında ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçebileceklerdir. Savaş zamanında Türkiye tarafsız ise, ticaret gemilerine barış zamanı şartları içinde serbest geçiş hakkı tanınacaktır. Türkiye savaşta ise, Türkiye ile savaşmayan bir ülkenin gemileri, düşmana hiçbir suretle yardım etmemek şartıyla, Boğazlar’dan serbestçe geçebileceklerdir. Madde 11,13 (Savaş Gemileri): Savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi için, Türk hükûmetine diplomatik bir ön-bildirimde bulunulması gerekecektir. Madde 19: Savaş zamanında, Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen koşullarla ayni koşullar içinde, Bogazlarʹda tam bir geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bununla birlikte, savaşan herhangi bir Devletin savaş gemilerinin Boğazlarʹdan geçmesi yasak olacaktır; şu kadar ki, işbu Sözleşmenin 25. maddesinin uygulama alanına giren durumlarla, saldırıya uğramış bir Devlete, Milletler Cemiyeti Misali çerçevesi içinde yapılmış, bu Misakʹin 18. maddesi hükümleri uyarınca kütüğe yazılmış (tescil edilmiş) ve yayımlanmış, Türkiyeʹyi bağlayan bir karşılıklı yardım andlaşması gereğince yapılan yardım durumları bunun dışında kalmaktadır. Yukarıdaki fıkrada öngörülen kuraldışı durumlarda, 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen kısıtlamalar uygulanamayacaktır. Yukarıdaki 2. fıkrada konulmuş geçiş yasağına karsın, Karadenizʹe kiyidas olan ya da olmayan savaş Devletlere ait olup da bağlama limanlarından ayrılmış bulunan savaş gemileri, bu limanlara dönebilirler. Savaşan Devletlerin savaş gemilerinin Boğazlarʹda herhangi bir el koymaya (1) girişmeleri, denetleme (ziyaret) hakkı (2) uygulamaları ve başka herhangi bir düşmanca eylemde bulunmaları yasaktır. Madde 20: Savaş zamanında, Türkiye savaşan ise, savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk hükûmeti tümüyle dilediği gibi davranabilecektir. Madde 21: Türkiye kendini savaş tehlikesiyle karşı karşıya sayarsa, Türkiye’nin, sözleşmenin 20. maddesi hükümlerini uygulamaya hakkı olacaktır. Hangi kapsama giriyor? DenizHaberʹin görüşüne başvurduğu uzmanlar, Ukrayna ile Rusya arasında herhangi bir savaş halinin şimdilik mevcut olmadığına dikkat çektiler. Uzmanlar; ˮUkrayna ve Rusya arasında savaş hali olsaydı; Türkiye tarafsız konumda olduğundan savaşan taraflardan herhangi birinin Boğazlarʹdan geçmesi Montrö Sözleşmesi uyarınca yasak kapsamında olabilecekti. Ancak bu durumda bile Ukrayna savaş gemisinin Egeʹden Karadenizʹe çıkmasına Türkiyeʹnin müsaade etmesi gerekecekti. Çünkü; Montrö Sözleşmesinin 19. Maddesi, açıkça dış denizlerdeki savaş gemilerinin, savaşan ülkelerin gemileri bile olsalar, Karadenizʹdeki ana üslerine dönmelerine müssade edilmesini hükme bağlamaktadır.ˮ şeklinde görüş belirttiler. 7deniz