Moskovaʹnın, Rus Su-24 uçağının düşürülmesi nedeniyle Türkiyeʹye uygulayacağı yaptırımların ülkenin turizmden tarıma kadar pek çok sektörünü etkilemesi bekleniyor. Londra merkezli araştırma şirketi Capital Economicsʹten ekonomist William Jackson, AFP haber ajansına açıklamasında, ˮYaptırımların Türkiyeʹye etkisi genel olarak sınırlı olacaktırˮ dedi ve yaptırımların Türkiye ekonomisine maliyetinin gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 0.5ʹine denk geleceğini söyledi. AFP de Rusyaʹnın yaptırım kararlarının en çok etkileyeceği beş Türk sektörünü derledi: TURİZM Uçağın düşürülmesinin hemen ardından Rusya kendi vatandaşlarına Türkiyeʹyle ilgili seyahat planlarından vazgeçmeleri için çağrıda bulundu. Rus tur şirketleri de Türkiyeʹye tur paketi satışlarını durdurdu. Türkiye Turizm Bakanlığı verilerine göre ocak-ekim ayları arasında Türkiyeʹyi 3.5 milyon Rus turist ziyaret etmişti. Bu, Türkiyeʹdeki her sekiz turistten birinin Rus olduğu anlamına geliyor. Nitekim ekonomist William Jackson da ʹʹTürkiye yaptırımlardan en zarar verici etkiyi muhtemelen turizm sektöründe görecekʹʹ dedi. ENERJİ Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev Türkiyeʹye yönelik yaptırımlardan Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi ve Akkuyu nükleer güç santralinin de etkilenebileceğini söylemişti. Rusya-Türkiye ilişkilerinde enerji sektörü kritik bir önem taşıyor. Zira ortak enerji projelerinin yanı sıra Türkiye tükettiği doğalgazın yüzde 55ʹini, petrolün de yüzde 30ʹunu Rusyaʹdan alıyor. Ancak Türk Akımı ve Akkuyu projeleri risk altında olsa bile hiçbir Rus yetkili Türkiyeʹye doğalgaz ya da petrol sevkiyatının sınırlanabileceğine dair bir açıklama yapmadı. TİCARET Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bundan bir yıl önce ülkeleri arasındaki ticaret hacminin 2023ʹe kadar 100 milyar dolara çıkarılmasını hedef olarak belirlemişti. Rus federal istatistik ajansı verilerine göre Rusya 2014ʹte Türkiyeʹye 24.5 milyar dolar değerinde ürün (ağırlıklı olarak doğalgaz, çelik, tahıl) ihraç etti. Bu sırada Türkiyeʹden 6.7 milyar dolar değerinde ürün aldı. Bununla birlikte son gelişmeler ardından 100 milyar dolar hedefinin ʹartık bir hayal olduğuʹ yorumları yapılıyor. Nitekim IHS Global Insight finans şirketinden ekonomist Lilit Gevorgyan da yaşananları, ʹRusya ve Türkiye arasında jeopolitik ve tarihi farklılıklara rağmen on yıldan uzun süredir ticaret ve enerji alanlarında partnerlik kurma çabalarından büyük bir gerilemeʹ olarak niteledi. GIDA ÜRÜNLERİ Türkiye, Rusyaʹnın Avrupaʹya uyguladığı gıda ambargosundan en fazla yararlanan ülkelerden biri olmuştu. Nitekim Türkiye, meyve ve sebze gibi ürünlerin ihracatını artırması nedeniyle 2014ʹte Rus pazarındaki payını yüzde 19 oranında artırmıştı. Ancak Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç gelişmelerin ardından, Türkiyeʹye yönelik yaptırımlar kapsamında bu ülkeden meyve ve sebze ithalatının sınırlandırılacağını söyledi. Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev de Türkiyeʹden alınan tarım ürünleri yerine ʹbir hafta içindeʹ yenilerinin koyulabileceği uyarısında bulundu. Tkaçev, Türkiye yerine İran ve Güney Afrika gibi birçok ülkeden tarım ürünleri alabileceklerini belirtti. İNŞAAT Rusya 2014ʹte ithal ettiği inşaat hizmetlerinin yüzde 35ʹini Türkiyeʹden almıştı. Bununla birlikte Soçi Olimpiyat Oyunları için yapılan inşaatlarda Türk şirketinin de ön sıralarda olduğu görülmüştü. Rusya Birinci Başbakan Yardımcısı İgor Şuvalov ise Türk inşaat şirketleriyle 31 Aralıkʹtan önce imzalanan anlaşmaların yaptırımlardan etkilenmeyeceğini ancak 1 Ocak sonrasında imzalanacak her anlaşma için hükümetten özel bir izin alınması gerekeceğini açıkladı. Bunların yanı sıra Şuvalov Türk sanayi ürünleri için ise ʹşimdilikʹ bir önlem almayı planlamadıklarını söyledi. 7DENİZ