Prof. Dr. Soner Esmer, Toplam Elleçleme Endeksi, Ticari Denge Endeksi ve Boş Konteyner Pay Endeksi üzerinden bir değerlendirme yaptı.
Prof.Dr. Esmer'in liman ve lojistik sektöründeki mevcut eğilimleri bütüncül bir bakış açısıyla ele aldığı metni şöyle:
"Toplam yükte artış %3,7 olarak gerçekleşti ve 500 milyon ton sınırı aşıldı. Bu eğilim yılın 550 milyon tona yakın bir noktada tamamlanabileceğine işaret ediyor. En yüksek artış oranı genel yüklerde (%7,6) ve kuru dökme yüklerde (%5,3) görüldü. Özellikle bitmiş araç taşımalarında da güçlü artış sürüyor (%12).
Türkiye’nin (%3,2) konteyner büyümesi, küresel ortalamanın (%2,8) üzerinde gerçekleşti; ancak nicel büyümeye rağmen yapısal dengesizlikler giderek daha görünür hale geliyor. Toplam konteyner içinde dolu-ihracat oranı geriliyor (%-4,0) ve boş-ihracat konteynerde yükseliş ivmesi hız kesmiyor (%35,3). Dolu-ithalat konteynerdeki artış ise (%9,4) artık geçici değil, kalıcı bir trende dönüşüyor. Bu ticaret dengesizliği nedeniyle limanlarımızda işlem gören boş konteyner oranı da (%10,4) sürekli artıyor. Bu tablo, konteyner trafiğinin nicel olarak büyümesine rağmen nitel dengesinin giderek bozulduğunu gösteriyor.
Tam da bu nedenle geliştirdiğim indeksler, klasik konteyner istatistiklerinin tek başına açıklayamadığı yapısal bozulmayı net bir şekilde görünür kılıyor. Bu indeksler özellikle dolu/boş ayrışmasını, dış ticaretteki yön değişimini ve toplam hacimdeki gelişmeleri birlikte okuyabilme imkânı sağlıyor. İndekslerden de anlaşılacağı üzere son 3 yılda elleçlenen konteyner sayısı artsa da boş konteyner oranındaki yükseliş ve dış ticaret dengesindeki bozulma artan bir hızla devam ediyor. Bu yönüyle indeksler, karar vericilerin yalnızca hacim artışına değil, taşımaların yapısal niteliğine de odaklanmasını sağlayan yeni bir izleme aracı niteliği taşıyor. Her ne kadar tabloya yansıtmasam da geliştirdiğim kabotaj ve transit yük indeksleri ise görece istikrarlı seyrini koruyor.
Liman başkanlıkları bazında toplam yükte Aliağa liderliğini sürdürürken Kocaeli ile arasındaki farkın açılmaya devam etmesi bölgesel rekabet dinamiklerinin halen şekillenmeye devam ettiğini gösteriyor. Konteyner bazında ise Ambarlı ve İskenderun yıl boyunca güçlü bir ivme yakalamış durumda. Buna karşılık Aliağa, İzmir ve Samsun’daki konteyner elleçlemeleri düşüş eğilimini sürdürüyor."
