Gemi ve yük bağlantılarında zamanlama en önemli unsur. Zamana karşı yarışırken muhaberat, sözlü ve yazılı olarak sürdürülmektedir. Her ne kadar vakit nakittir diyorsak da acele ile yapılan işlemler hataya her zaman açık maalesef. İnsanoğlu hata yapabilir, ama sigorta yaptırılması patronların daha rahat uyumasını sağlayabilir. Bahse konu sigortacımız burada ITIC (International Transport Intermediaries Club). Proje noktasından, nihai fiziki olarak yapılan dallara kadar her türlü mali mesuliyet ve borç tahsilatı konularını kapsamaktadır.
Kısaca sigortalama yaptıkları iş kolları; - Havacılık - Denizcilik - Demiryolları - Sorveyörler - Yatçılık profesyonelleri Denizcilik profesyonellerinden; - Her türlü acenteler - Her türlü brokerlik firmaları - Gemi inşa mühendisleri - Gemi ve personel işletme ve idare firmaları - Gemi sicil, yeni inşa denetçileri ve ortak gemi işletmecileri sigortalanabilir. Kiralama ve gemi brokerleri riziko kapsama konuları; - Yanlış yönlendirilmiş demuraj hesaplamaları – mektup yanlış adrese gitmiş; demuraj son gün bildirimi kaçırılmış. - Gemi ve yük bilgileri yanlış tanımlanmış – yanlış ebatlar, spekler ve miktarlar - Müzakere, pazarlık hataları – alınan bir teklifin detaylarını iletmeme veya eksik iletme - Beyanname ihmali - Teklifin yanlış eposta adresine gönderilmesi - Yetkili makamların kefalet ihlalleri - Aslında var olmayın bir kurum adına hareket - Borç tahsilatı - Komisyon kaybı Mesela; - Check before fixing… Akdeniz içinde çalışan bir geminin brokeri. Kiracıdan gelen teklifi değerlendirmede, “time from 1700 Thursday or a day preceding a holiday until 0800 hours next working day not to count even if used” tabiri var iken armatör brokerinden Cezayir’deki tatil zamanlarını sorar. Broker armatörün sorusuna düzgün bir araştırma yapma gereği duymadan 24 saati bulan bir hatayla yanlış cevap verir. Malum problemler ve armatörün USD 26,000 kadar zararı çıkar ve ITIC zararı karşılama yoluna gider. - Muhataba dikkat… ‘İlet’e tıklayacağına ‘cevapla’ya tıklama. Zaman kısıtlaması olan bir ileti kiracıya gönderileceğine armatöre geri gönderilir. Zaman geçtiğinden armatör gemiyi başka bir kiracıyla bağlar. - İhbarın gözden kaçması …
Armatörün brokerin tankları inertlemesi gerektiğine dair yazı gönderir. Broker yazıyı görmez ve durumdan haberi olmayan kiracıyla gemiyi yüke bağlar. Gemi limana vardığında inertleme yüzünden yükleme gecikir. Brokere kayıp zaman için 30,000 USD lık claim açılır. İhmal aşikârken tazminat talebi derhal ödenir. - Aslında var olmayan bir kurum adına hareket; yakıtın parasını kim ödeyecek?.. Yakıt brokeri disponent owner yerine actual owner a faturayı kestirir ama tahsilat yapamaz. Yanlış faturalandırma nedeniyle cepten ödeme yapmak zorunda kalır ve geri ödemeyi (780,000 USD kadar) ITIC gerçekleştirmek zorunda kalır. - Komisyon tahsilatı…
Hintli kiracı biriken komisyonu ödeyemez duruma gelir, 25,000 USD. ITIC devreye girer ve iflasa zorlama kanalı ile tahsilat derhal gerçekleştirilir. - Yazıya dökmeden yapılan muhaberat…
Broker sürüp giden demuraj dava dosyasında hakem atandığına dair yazıyı kiracıya göndermediğinden armatör otomatikman USD 575,000 hak eder. Broker kiracıya telefondan bildirdiğini söylemesi işe yaramaz ve sulhi anlaşmaya binaen cebinden USD 75,000 katkı yapmak zorunda kalır. ITIC üyesine destek vermek zorunda kalır. n Kira sözleşmesinde zeyilnamenin gönderilmemesi … Kiradaki gemiye broker subcharter yapar ama ana sözleşmede ambar temizliğinin kimin ödeyeceğinin zeyilnamesini göndermeyi atlar. Cebinden USD 7500 ödemek zorunda kalır ve ITIC den geri alır. - Çatma çatışmadan kaynaklı komisyon kaybı …
Broker dökme yük gemisini 90 günlük time charter’a bağlar.
Tayland’tan yüklenen yük bir Afrika limanına tahliyeye giderken liman çıkışında bir tankerle çarpışır. Her ne kadar küçük bir çatışma da olsa tanker daha sonra gider iskeleye çatar ve dökme yük gemisi 2 ay limanda tutuklu kalır. Kiracının 30 günün sonunda gemi işlemezse kiradan çıkarma opsiyonu bulunmaktadır ve uygular. ITIC kayıp komisyonu üyesine öder. - Güverte üstü / güverte altı … Broker yükün çizimlerini zamanında armatöre gönderemediği iddiaları ile destekli bir şekilde yükün güverte üstüne yüklenemeyeceği, yüklenirse ilave lashing ve dunnage gerektiği ortaya çıktı. Dosya ITIC tarafından değerlendirilerek EUR 78,000 lik dosya EUR 10,000’a bitirildi. - Broker yerinde yokken…
Demuraj dosyası ilgili brokerinden masasında aylarca onun haberi olmadan durur ve mesuliyet ortaya çıkar. USD 50,000 ödemek hasıl olur ve ITIC üyesini destekler. - Yakıt ağır mesele … Armatör yakıt brokerina 9 gün sonra teslim olacak şekilde 900 M/T IFO180CST ısmarlar. 180CST yakıt o zaman 623 USD dı.
Teslime gelindiğinde yakıt HFO380CST çıkar ve tabii ki reddedilir. Derhal yakıt ayarlanır ama USD 672 M/T lik aradaki farkı ITIC karşılar. - East Med mi East Gulf mı? Gemi Arjantin’den yüklenmesi hitamında kiracı geminin East Gulf a gitmesi yönündeki talimat değişikliği broker tarafından armatöre iletilmedi. O zamanki hesapla kanal geçişleri vs yaklaşık USD 100,000 ödenmek zorunda kaldı ve ITIC karşıladı. Yukarıda konular gibi örneklemeler çoğaltılabilir( double booking, internet üzerinden sahtekarlık, muhaberatın ulaşıp ulaşmadığı teyidi, iki broker arasında komisyon paylaşması ihtilafı, birinci sınıf kiracı tanımı hataları vs). Açık bir şekilde hata olmasının yanında neredeyse bilgi eksikliğinden bile kaynaklanan hatalar iyi niyet çerçevesinde ITIC tarafından karşılanabilir ve / veya savunma masrafları karşılanabilir.
Makale: Emin YASACAN Kuzey Sigorta Brokerliği
