İstanbul Navlun Endeksi geçtiğimiz hafta 2014’ün en hızlı düşüşünü gerçekleştirerek 4.5 puan geriledi. Denizcilik sektöründe özellikle son bir ayda navlunlar hızlı düşüşe geçti. Navlun piyasalarını gösteren Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI), haftayı 33 puanlık düşüşle kapattı. 698 puanla başladığı 2013’te son yılların rekor seviyesine ulaşarak 2 bin puanları gören endeks, geçen hafta 940 puanlara kadar geriledi. Endeks, son bir ayda yaklaşık 500 puan geriledi. Akdeniz ve Karadeniz’deki koster navlun piyasasını gösteren İstanbul Navlun Endeksi (İstfix) ise geçtiğimiz hafta 2014’ün en hızlı düşüşünü gerçekleştirerek 4.5 puan geriledi. Sektör temsilcileri, filodaki arz talep dengesizliğinin artması ve Ukrayna krizin piyasalardaki düşüşün ana nedenleri olarak gösteriyor. Türkiye Armatörler Birliği Başkanı Erol Yücel, temmuz ayında özellikle buğday sevkiyatlarındaki artışla denizcilik piyasalarında ciddi bir hareketlilik beklediklerini söyledi. Yeni gemiler arz fazlası Piyasaların sıkıntılı bir süreçten geçtiğini belirten Erol Yücel, ˮBaltık Kuru Yük Endeksi hiç kimsenin beklemediği bir şekilde düştü. Tepe taklak gidiyor. Kimse beklemiyordu bunu” dedi. Navlun piyasalarındaki düşüşte birkaç farklı etkenin rol oynadığını ifade eden Yücel, Çin’deki gelişmelerin piyasaları çok etkilediğini dile getirdi. Yücel şöyle konuştu: “Çin’in gemi inşa kapasitesinin yüksek olması nedeniyle gelen taleplere göre inşaya devam etti. Çin’in sağladığı finasman imkanları, fiyat avantajları nedeniyle herkes yine durmadan gemi sipariş ediyor. İnsanlar piyasalar biraz toparlanınca gemi satışlarında frene basmıştı. Frene basınca da hurdaya giden gemiler de azalmaya başladı. Dolayısıyla filoya giren gemiler arz talep dengesizliğini artırdı. Bir diğer etken de Çin özellikle Arjantin ve Brezilya’dan bağladıkları gemilerin akreditlerini açamadı. Yani Çin’in kendi içinde yaşadığı bir sorunundan dolayı gemiler boşu boşuna oraya gitti. Yükleri iptal edildi. Orada bir gemi yığılması oldu. Yani düzeni bozdular.” Çin piyasalardaki düşüşte en fazla rolü oynasa da dışında diğer bir etkenin Ukrayna’daki gelişmeler olduğunu belirten Yücel, “Ukrayna’da yaşananlar piyasaları etkiledi. Çünkü yüklerin hareketine bakıldığında Karadeniz’deki en önemli çıkış noktası Ukrayna. Bütün bunlar ciddi bir düşüş sağladı” dedi. Hindistan ve Endonezya’nın demir cevharindeki satışlarına kısıtlama getirmesinin de sektöre olumsuz yansıdığını belirten Yücel, “Kısıtlama nedeniyle yükler azaldı. Bunun gibi net olmayan bir çok farklı etken piyasayı etkiledi” dedi. Piyasaların temmuz ayında Karadeniz’den yapılacak tahıl sevkiyatlarıyla ciddi oranda hareketlenmesini beklediklerini kaydeden Yücel, “Armatörler temmuz ayında ciddi bir hareketlenmenin olmasını bekliyor. Şu anda Brezilya, Arjantin bölgesinde buğday sevkiyatları başladı. Yakında Karadeniz’de de buğday piyasası da canlanacak. Çünkü kış geçti, denizdeki donmalar geçti. Türkiye bile 6-7 milyon ton hububat ithal edecek. Bunların piyasaları hareketlendirmesi bekleniyor” diye konuştu. Koster navlununda rekor düşüş Akdeniz ve Karadeniz’deki koster piyasasını değerlendiren İstanbul Navlun Endeksi Uzmanı Engin Koçak, geçtiğimiz hafta navlunların düşüşe geçtiğini belirterek, “Geçen haftaya kadar navlunlar direnmişti. Aşağıya doğru gidiyordu ama geçen hafta çok sert bir düşüş kaydetti. Bir haftada yüzde 4.5 düştü ki, bu oran bu sene içinde kaydedilen en sert düşüş” dedi. Ukrayna krizi patladığında dahi bu kadar sert bir düşüş yaşanmadığını dile getiren Koçak, şöyle konuştu: “Ukrayna krizinin etkileri sonradan gelmeye başladı. Belki de bu bir birikimin sonu. Çünkü krizde çok düşüş göstermeyen navlunlar, Ukrayna’daki seçimle birlikte birikme yaptı. Yeni gelen başkanın da ilk icraatının Rus isyancılara gözdağı vermek olduğundan belki Türk ticareti bundan etkilenmş olabilir. Bir diğer etken de çok da önemli bir etken aslında ve denizciler bunu gözden kaçırıyor olabilir. Avrupa Merkez Bankası’nın FED benzeri bir genişleme yapacağı beklentisi ile euronun değer kaybedeciği olasılığı çıkınca tüccarlar bu düşüşten sonra alım yapma kararı almış olabilirler. Bu özellikle Orta Akdeniz’deki beklentileri etkilenmiş olabilir. Batı Akdeniz’de ise ufak düşüşlere rağmen ticaret iyi devam ediyor. Bir başka etken ise tam Rusya tahıllarının rekoltesinin belli olacağı ve ihracat potonsiyelinin belli olacağı dönemin arifesindeyiz. Normalde nisandan temmuza kadar Karadeniz’de ticareti tahıl olarak çok kötü gider. Çünkü tam iki ay kalmıştır. Mevcut stok biter , yeni hasatı beklemeye başar. Yeni hasatta 1 temmuzda sezon açılır. Bu yüzden de bir yavaşlama olmuş olabilir. Bunun dışında bölgede sürekli sıkıntı yaratan Arap Baharı etkisi ile Libya ve Suriye’deki sıkıntılar gösterilebilir.” Temmuz ayından sonra ise koster piyasasında hareket olacağını belirten Koçak, “Temmuzdan sonra piyasaların hareketleneceği kesin. Ne kadar süreceği ise belli değil. Bu Rusya’nın ihracat potansiyeline ve genel buğday piyasasındaki hareketliliğe bağlı. Bu mevsimsel bir hareket olacak. Sonrası için konuşmak erken olurˮ diye konuştu. Denizcilik navlun piyasaları hızlı düşüşte. Baltık Kuru Yük Endeksi, haftayı 33 puanlık düşüşle kapatırken, İstanbul Navlun Endeksi (İstfix) ise geçtiğimiz hafta 2014’ün en hızlı düşüşünü gerçekleştirerek 4.5 puan geriledi. Piyasaların temmuz ayında başlayacak tahıl sevkiyatlarıyla yeniden hareketlenmesi bekleniyor. Aysel Yücel / DÜNYA