Daha sonrasında, yüksek katlı depolama sistemi olarak atasından bazı kapsamlarda farklı olarak Boxbay’in, 11 katlı şekilde Dubai’de Jebel Ali Terminal’inde 2021 yılında ilk prototipi devreye alınmıştır. Bu tasarımda, yine yüksek katlı konteyner istiflemesi nedeni ile dar alanda yüksek depolama kapasitesine ulaşılmış, yüksek operasyonel hızlar elde edilmiş, düşük enerji tüketimi ve çatısına döşenecek güneş panelleri ile yeşil enerji kullanımı ön plana çıkmıştır.
Boxbay, aynı depolama alanında mevcut geleneksel depolamanın yaklaşık 4 katı kapasite elde edildiğini bildirmektedir. Ancak, kabaca 6 kat RTG istif bloklarının 11 kata çıktığı ve de ilave operasyonel elleçlemelerin olmadığını düşünürsek, en azından iki kat bir depolama kapasitesinin elde edileceği açıktır.
Bu gelişmelerden sonra diğer bir firma olan Kone firması ise 14 katlı versiyonu üzerinde çalışmalara başlamış ve tasarım çalışmalarını lanse etmişlerdir.
Sürdürülebilirlik:
Yeşil enerji kullanımı, aydınlatma gereksinimlerinin daha düşük seviye de olması, otonom yapılarla daha efektif operasyonlar ile sürdürülebilirlik açısından yüksek katlı sistemlerin bir adım önde olduğu görülmektedir.
Diğer taraftan, iklim krizi nedeniyle oluşabilecek şiddetli hava olaylarından da tam kapalı sistemler ile daha güvenli depolama alanlarının elde edilebileceği açıktır.
Otonom uygulamalar:
Elleçlemelerin tam otonom uygulamalarla gerçekleştirilmesi ile çalışma alanlarından insanın tamamen çıkarılması, güvenlik risklerini elimine edecektir. Böylelikle, çok daha güvenli çalışma ortamları ile iş kazası riskleri de çok daha fazla düşecektir. Bu durum, çalışma hızlarının maksimum seviyelere çıkmasına da izin verecektir.
Sonuç:
Bu çalışmalar gösteriyor ki, limanlardaki en önemli problemlerin ülkemizde olduğu gibi dünyada da dar alan kaynaklı kapasite problemleriyle beraber operasyonel olarak yapılması zorunlu olan ilave elleçlemelerin getirdiği kayıpların önüne geçilmesi gereksinimidir. Diğer taraftan da iş güvenliği risklerinin minimize edilmesi ile beraber operasyonel hızların artırılması ihtiyacıdır.
Şu ana kadar yapılan çalışmaların sonuçlarına bakılacak olursa, özellikle ülkemiz limanlarının geri sahalarının dar alanda sıkışması nedeni ile geri saha kapasite gereksinimlerine cevap verebilecek yüksek katlı depolama sistemlerinin hızlı ve net bir çözüm olma ihtimali ön plana çıkmaktadır. Sürdürülebilirlik kapsamında da, düşük enerji tüketimleri ile beraber aynı zamanda yeşil enerji uygulamalarının rahatlıkla uygulanabilmesi yine bir avantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. Yüksek katlı depolama sistemlerinin yapıları da incelenecek olursa, yapısal olarak Türkiye şartlarında bu sistemlerin öz kaynaklar ile yapılmasının önünde herhangi bir engel görülmemesi de dışa bağımlılığın diğer ekipmanlara göre çok daha az olacağının göstergesidir.
Diğer taraftan, mevcut alanların efektif kullanımı ile beraber yüksek hacimli ana gemilere olan hizmet kalitesi de artacaktır. Bu durumda, yüksek katlı sistemlerin sürdürülebilirliğe olan pozitif katkısı ile beraber operasyonel kazanımlarla Türkiye limanlarının tercih edilen limanlara dönüşmesine hız katacaktır.
Kaynaklar:
1. Multilevel container warehouse-JFE Engineering Corporation, https://www.jfe-eng.co.jp/en/products/machinery/lo01.html. Erişim Tarihi: 09.01.2022
2. BOXBAY High Bay Storage, https://www.boxbay.com/boxbay-high-bay-storage. Erişim Tarihi: 09.01.2022
3. Automated High-Bay Container Storage | Konecranes, https://www.konecranes.com/port-equipment-services/container-handling-equipment/automated-high-bay-container-storage. Erişim Tarihi: 09.01.2022
Dr. Tarık Efe Kendir
