Husilerin Kızıldeniz'deki gemilere saldırması nedeniyle çok sayıda denizcilik şirketi rotasını Ümit Burnu'na çevirdi. Saldırılar sigorta primleriyle birlikte nakliye maliyetlerini de keskin bir şekilde artırdı, ancak petrol akışları üzerinde korkulandan daha az etkisi oldu ve nakliyeciler Doğu-Batı arasındaki kilit geçidi kullanmaya devam etti. İsrail'e giden gemileri hedef aldıklarını söyleyen Husiler, büyük ölçüde petrol dışı mal sevkiyatlarına saldırdı.
Ek maliyetler şu ana kadar çoğu nakliyeci için büyük bir fark yaratmadı çünkü Kızıldeniz, Afrika çevresine kargo göndermekten çok daha uygun fiyatlı olmaya devam ediyor. Ancak BP ve Equinor gibi bazı petrol şirketlerinin kargolarını daha uzun rotaya yönlendirmesiyle durum izlemeye değer. Uzmanlar ayrıca, artan nakliye maliyetlerinin ABD ham petrolünün bazı Avrupalı alıcılara ihracatını artırabileceğini belirtiyor.
Lloyd's List'te nakliye analisti olan Michelle Wiese Bockmann, "Tanker trafiğinde herkesin beklediği kesintiyi görmedik" dedi.
Aralık ayında petrol ve yakıt taşıyan günlük ortalama 76 tanker, saldırılara sahne olan Yemen'e yakın bölge olan güney Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ndeydi. Gemi takip hizmeti MariTrace'in verilerine göre bu sayı kasım ayı ortalamasından sadece iki, 2023 yılının ilk 11 ayı ortalamasından ise sadece üç eksikti.
"Ümit Burnu'ndan dolaşmak kârı azaltıyor"
Rakip takip hizmeti Kpler ise aralık ayında tüm Kızıldeniz ve Aden Körfezi'nde günde ortalama 236 gemi takip etti ve bu rakam kasım ayındaki günlük ortalama 230'un biraz üzerindeydi.
Kpler, Kızıldeniz yerine Afrika açıklarındaki Ümit Burnu'nu dolaşmanın getireceği ek maliyetin petrol sevkiyatı için yapılacak seferleri daha az kârlı hale getireceğini söyledi. "Yani, geçmeye çalışacaksınız" dedi.
Gemi analiz firması Marhelm'in verilerine göre aralık ayının başından bu yana gemi kiralama ücretleri yaklaşık iki katına çıktı. Bir milyon varile kadar petrol taşıyabilen Suezmax tankerleriyle petrol sevkiyatı yapmak günde 85.000 dolara kadar mal oluyor. Günde 750.000 varil taşıyabilen Aframax gemilerinin maliyeti ise 75.000 dolar.
MariTrace'e göre Kızıldeniz'in güneyindeki tanker trafiği, Husi grupların gemilere yönelik saldırılarını yoğunlaştırdığı 18 Aralık ile 22 Aralık tarihleri arasında kısa süreliğine azaldı ve ortalama 66 tanker hareket etti.
MariTrace'e göre bölgedeki konteyner gemisi trafiği aralık ayında kasım ayına göre %28 azalarak daha keskin bir düşüş gösterdi ve saldırılar arttıkça ayın ikinci yarısında keskin düşüşler yaşandı.
"Nakliyeciler ve müşterileri hala risk alıyorlar"
LSEG verilerinin analizine göre, birçok petrol devi, rafineri ve ticaret şirketi Kızıldeniz rotasını kullanmaya devam etti.
Marhelm'in kurucusu Calvin Froedge "Nakliyeciler ve müşterileri gerçekten bir program kesintisinden kaçınmak istiyor. Bu yüzden hâlâ risk alıyorlar" dedi.
Froedge, Kızıldeniz'den geçen birçok petrol tankerinin Hindistan'a Rus ham petrolü taşıdığını ve Husilerin bu ülkeye saldırmak gibi bir niyetlerinin olmadığını belirtti.
LSEG'in gemi takip sistemine göre Chevron'un kiraladığı Delta Poseidon aralık sonunda Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz'den geçerek Singapur'a doğru yol aldı. Veriler, Hintli rafineri Reliance tarafından kiralanan Sanmar Sarod'un da aralık ayı sonunda ABD'ye benzin bileşenleri götürmek üzere Kızıldeniz'den geçtiğini gösteriyor.
Bir sözcü Chevron'un "Kızıldeniz ve Orta Doğu'daki rotaların güvenliğini aktif olarak değerlendirmeye ve son gelişmelere göre karar vermeye devam edeceğini" söyledi.
Ticaret şirketi Gunvor'un Clearlake birimi, Hintli rafinerici Bharat Petroleum ve Suudi Arabistanlı Aramco Trading Company tarafından kiralanan diğer tankerler de geçtiğimiz haftalarda bu rotada seyretti.
Kızıldeniz'i kullanmak Singapur'dan Cebelitarık'a yapılacak bir yolculuğu yaklaşık 3.700 deniz mili azaltabilir.
"Mevcut sapmaların fiyatları artırma ihtimali düşük"
BP ve Equinor gibi bazı şirketler Kızıldeniz'den tüm geçişleri durdurdu ve bölgedeki gemilerini yeniden yönlendirdi.
Gemi takip servisi Vortexa'ya göre aralık ayının ikinci yarısından bu yana en az 32 tanker Süveyş Kanalı'nı kullanmak yerine rotasını değiştirdi ya da Ümit Burnu üzerinden transit geçiş yaptı.
Vortexa, rotasını değiştiren tankerlerin çoğunlukla Kızıldeniz'deki hareketlerini durdurduğunu açıklayan şirketler tarafından kiralanan ya da ABD ve İsrail bağlantılı kuruluşlar tarafından işletilen tankerler olduğunu ekledi.
Asya'daki akaryakıt tüccarları ve yakıt ikmal kaynakları Kızıldeniz'deki gelişmeleri izlemeye devam ettiklerini, ancak Süveyş'in doğusundaki arzın şimdilik yeterli olduğunu, dolayısıyla mevcut sapmaların fiyatları artırma ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.
Kpler verilerine göre, doğudan batıya kesintiler şu ana kadar ağırlıklı olarak Avrupa'nın dizel ve jet yakıtı ithalatını etkiledi. Yine Kpler verilerine göre, batıdan doğuya yön değiştirmeler ise Avrupa'dan Orta Doğu, Asya-Pasifik ve Doğu Afrika'ya yapılan bazı akaryakıt ve benzin sevkiyatlarını etkiledi.
Gemi takip firması Kpler'in analistlerinden Matt Smith, buradaki gerginliklerin daha fazla petrol alıcısının ABD'ye yönelmesine yol açtığını ve aralık ayında Avrupa'ya yapılan günlük 2,3 milyon varillik rekor ham petrol ihracatında muhtemelen rol oynadığını söyledi.
Smith, "Kızıldeniz'de devam eden belirsizlik muhtemelen Avrupa'nın (ABD ham petrolünü) bir nebze de olsa satın almasını teşvik ediyor" dedi.
Kaynak: Reuters
