Rusya’nın balık piyasası tam şeffaflığa doğru ilerliyor. Rusya hükümeti, balık ve balık ürünlerinin mal akışlarına ilişkin bütün bilgilerinin önümüzdeki yıla doğru elektronik şekle çevrilmesini emretti. Uzmanlara göre bu tedbir, balık ticaretinin herhangi ‘gri’ şemalarını yok edebilecek. Rusya Tarım Bakanlığının 281 numaralı «Veteriner eşlik belgelerinin elektronik şeklinde düzenlemesinin teyit edilmesi» kararnamesi bu yıl 17 Haziran’da yürürlüğe girdi. Bir defada tutulan balık miktarı ve balık ürünlerinin ticari partilerine ilişkin tek bir elektronik veri tabanı kurulacak. Demek ki, mağazadan balık alan tüketici, internetten kimin, ne zaman, nerede bu balığı tutması, nakliyatın ne kadar uzun sürmesi ve balığın ne kadar uzun süre depolanması dahil olmak üzere bütün bilgilere ulaşabilecek. Tarım Bakanlığının kararnamesi, balıkçılar ve balık sanayinde çalışanlar arasında büyük eleştiriye yol açtı. Pollock balığını tutan balıkçıların derneği yetkilileri, veteriner eşlik evraklarının düzenlenmesi kararnamesinin yakın gelecekte uygulanmaya başlaması durumunda ticaret sisteminde yani hem mağazalarda hem de toptancılar arasında kollapsüs söz konusu olacak. Sahalin balık sanayinde çalışanların derneği ise bu kararnamenin yürürleğe girmesini en azından bir yıl geciktirmeyi teklif ediyor. Neden balıkçılar yeni yasaya karşıdırlar? Balıkçılık Ajansı yetkilisi Aleksandr Savelyev’e göre RF Sayıştayı tarafından bir süre önce düzenlenen araştırmaya göre Uzak Doğu’nun balık ihracatının önemli kısmı Offshore şirketlerinden geçiyor; bu durumda ‘gri’ şema kolaydır; Rus gemilerin RF ekonomik bölgesinde tuttuğu bir parti balık ürünü Offshore bölgelerinde kayıtlı olan şirketlerle imzalanan sahte kontratlar uyarınca Çin’e ve Kore’ye gönderiliyor; Bunun sayesinde imzalanan sözleşmelere göre balık ürünlerinin fiyatı bilinçli olarak indiriliyor; Sonra söz konusu mal, uluslararası açık artırma ile satışta daha yüksek fiyata satılıyor; ürünün gerçek fiyatı ile Rusya’da evraklardaki fiyat arasındaki fark ‘gölgede’ kalıyor ve demek ki onun vergisi ödenmiyor. Aleksandr Savelyev şunu dedi: «Bütün ihracat sözleşmelerinden yüzde 40’ı ‘gri şema’ yoluyla yapılıyor. Tabii ki, ihracatçılar elektronik veri tabanlarının uygulanmasına karşıdırlar.Zira bu durumda her balığın tarihini izlemek mümkün olacak. Offshore zinciri saklanamayacak. Hükümetin bu adımları övebiliriz. Yeni tedbir sadece gölge işinin boyutlarını azaltmayı değil ürünün tüketici kalitesini yükseltmeyi sağlayacak». Mesela Çin’in iç pazarda Rus balığın cirosuna ilişkin istatistikleri, Rusya Federasyonu Balık İhracatı Federal Gümrük Servisinin istatistiklarinden 30 kat daha yüksektir. Bu ise, yasadışı ihracatın gerçek hacmidir. Elektronik sistemin çalışmaya başlamasından sonra yasadışı deniz ürünlerinin ve balığın hacmi minimuma indirilmeli. Aleksandr Savelyev’in sözlerine göre mal akışlarının şeffaflığının uygulanması, 2013 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gerçekleştirmeyi emrettiği yasadışı balıkçılığın ortadan kaldırılmasına ilişkin Ulusal Planın temelidir. Yasal balık ticareti, sadece Rusya için değil ithalat yapan ülkeler için de yararlıdır. Sayıştay’ın araştırmalarına göre birçok gölge arabulucusu nedeniyle tüketicinin balığı aldığı fiyat, üstencinin fiyatından 3-4 kat daha yüksektir. Bir deney olarak elektronik sertifika etme ve evraklarhacmi sistemi birkaç yıl önce Murmansk şehrinde AB ülkeleriyle yapılan ticaret için yugulanmaya başlanmıştı. Etkinliği kanıtlanmıştı. Avrupa piyasasında sadece yüksek kaliteli ve normal fiyata satılan Rus balığı vardı. 7deniz