Yeni dünyadan kastım Kristof Kolombʹun keşfettiği yeni dünya. Bilinen kayıtlara göre sömürgeciliğin hakim olduğu yıllarda yeni kıta Amerikaʹnın ilk milyoneri Salemʹli Ellen Husket Derby adında bir Massachusettsʹliymiş. Gemicilik yapan ve esir ticareti yapmayı reddeden bu adam zamanla bu işten ülkenin en zengini olmuş. Bugün bu zatın evi Milli Park İdaresine devredilmiş ve halkın ziyaretine açık bulunduruluyor. Baltimore bölgesine indiğiniz zaman başka bir hatırı sayılır zengin var. Adı Robert Oliver. O da bir tüccar. Mutlaka anlatmamız gereken diğer bir zengin Amerikan istiklal mücadelesi sırasında ve sonrasında ülkenin en zengini olarak bilinen Robert Morris. Gemi alıp satan bu tüccar, gemileri ile batı Hint adalarından Avrupa’ya mal gönderip oradan kumaş ve mamul mal getiriyordu. Morris, mücadele sırasında gizli komite üyesiydi ve konfederasyonun mali işlerini yürütüyor, ordunun bütün tedarik işlerini o yapıyordu. Morris ülkeyi yüksek sınıfa dahil insanların yönetmesi gerektiğine inanıyordu. Kendisi gibi insanlara, bunu hak olarak görüyordu. Jefferson gibi küçük çiftçilerin bu ülke için baş ağrısı olduğuna inanıyordu. Morris işini çok büyüttü muazzam yaptı. Ama bunun kaynağı bankalardan aldığı borç paralardı. Gereksiz ve özvarlıksız büyümenin cezasını sonunda çekti ve iflas etti. Alacaklıları davalar açtılar. Sonunda Morris üç yıl hapis yattı. Hapisteyken Washington başta olmak üzere dostları nezdinde kulisler yaparak yeni bir yasa çıkarttı. Hala geçerli olan bu yasaya göre insanlar borçlarından dolayı hapsedilemezler. 1815’li yıllara gelince ülkede yarım düzine milyoner bulmak mümkündü. Bunların çoğu servetlerini gemicilik ve ticaretten yapmışlardı. Bunların arasında en fazla sivrilen Stephen Gerard adında bir Fransızdı. Bir deniz kaptanının oğluydu ve küçük yaşta babasıyla denize açılmış giderek ticareti öğrenmiş ve yeni dünyayı keşfetmişti. Amerikaʹya gelince toprak ve hisse senetlerine yatırım yaptı daha sonra kendi bankasını kuran Girard kendine başarılı bir de ortak buldu. John Jacob Astor adındaki bu akıl küpü ile büyük işler yaptı. Girard öldüğünde 6 milyon dolarlık bir servet bıraktı. Bugün bu para bir NBA oyuncusunun yıllık maaşı. Bu servet hayır işlerine harcandı. Ortağı olan Astor bir Alman göçmeniydi. Önce kürk ticareti ile başlamıştı işe. Sonra gemiciliğe merak salıp filo sahibi oldu ve Çinʹe seferler yaptı. 1848 yılında 84 yaşında öldüğünde 20 milyon dolarlık bir servet bıraktı. Bu tarihlerden sonra yeni dünyada borsa dönemi ön plana çıktı. Zenginler demiryolu işine girenler arasından çıkmaya başladı. Kaynak: Peter Lynch, Learn to Earn/Murat Emen 7deniz