Yakın zamana kadar yürürlükte olan ‘Voyage Charter Party Laytime Interpretation Rules (Voylayrules) 1993, yerini Laytime Definitions for Charter Parties 2013’e bıraktı. Eylül ayının en önemli haberlerinden biri; BIMCO, Fonasba, CMI ve The Baltic Exchange ortak çalışması olan ‘Sefer Çarter Sözleşmeleri için astarya tanımları 2013’ olarak kayıtlara geçti. 1993 sürümünde bazı tanımların belirsizlik unsuru taşıdığına inanılan kurallar seti, yenilenen tanımlarla birlikte yasal belirsizliklerden de arındırıldı. BIMCO tarafından 10 Eylül 2013 tarihinde yayımlanan 8 no’lu özel sirkülerde kaleme alınan tadilat aşağıdaki gibidir: 1. PORT (LİMAN) : Johanna Oldendorff (1973) kararında yer alan geniş kavramı yansıtacak şekilde tadil edildi. Artık limanın yasal, mali veya idari sınırlarının dışında kalabilecek yerler de kapsama alındı. “Offshore facilities” yani açık deniz tesisleri, yük elleçleme bölgelerine eklendi. 2. BERTH (RIHTIM) : LİMAN klozunda yapılan değişiklik ile tutarlı bir biçimde, “liman içindeki yer” tanımı ucu açık bir elleçleme mevkileri listesi ile değiştirildi. 3. REACHABLE ON ARRIVAL (VARIŞTA ULAŞILABİLİR OLMA) : Bu tabir üzerinde senelerdir ihtilaf yaşanmaktaydı. Hava muhalefeti ve/veya yoğunluk durumlarının kiracının sözleşme hükümlerini ihlali niteliğini destekleyecek şekilde, “In the absence of an abnormal occurance (Olağandışı bir hadisenin olmadığı durumda)” tanımı kaldırıldı. 4. ALWAYS ACCESSIBLE (DAİMA ULAŞILABİLİNİR) : Bu tanımda rıhtımdan ayrılış ile ilgili belirsizlik yer alıyordu. Bu belirsizliğin giderilmesi adına, geminin güvenli bir biçimde ve gecikme olmadan rıhtımdan ayrılabilmesin de kiracının sorumluluğu altında olduğu belirtildi. 5. LAYTIME : Değişiklik yoktur. 6. PER HATCH PER DAY and PER WORKING HATCH PER DAY or PER WORKABLE HATCH PER DAY : Değişiklik yoktur. 7. DAY (GÜN) : 9 ve 10 no’lu tanımlara karşılık, nitelendirilmemiş GÜN artık “yirmi dört ardışık saatlik dilim” olarak tanımlanıyor. 8. CALENDAR DAY (TAKVİM GÜNÜ) : Yeni bir tanım ve 0000 ila 2400 arasındaki yirmi dört ardışık saatlik dilimi işaret ediyor. 9. CONVENTIONAL DAY (MUTAT GÜN) : Yeni bir tanım ve bir TAKVİM GÜNÜ içerisinde başlamış olabilecek yirmi dört saatlik dilimi tarif ediyor. 10. WORKING DAY (İŞ GÜNÜ) : İngiliz hukukuna uygun hale getirildi. 11. RUNNING DAYS or CONSECUTIVE DAYS : Değişiklik yoktur. 12. RUNNING HOURS or CONSECUTIVE HOURS (SÜREKLI veya ARDIŞIK SAATLER) : Genelde tankerlerde pratik kullanımına yönelik yeni bir terim. 13. HOLIDAY : Değişiklik yoktur. 14. WEATHER WORKING DAY ( HAVA MÜSADELİ GÜN) : Kötü hava için kesinti, geminin 24 saatlik normal (sıra bekliyorsa teorik) mesai saatlerindeki duraksamalara göre hesaplanır. Böylece, sekiz saatlik bir mesai günündeki iki saatlik duraksama, altı saate (veya yirmi dört saatlik bir mesai günü için dört saate) tekabül eder ve zaman astaryanın sonuna eklenir. Mesai saatleri dışındaki yağmur zamanı için kesinti yapılmaz. 16. WEATHER WORKING DAY OF 24 CONSECUTIVE HOURS (HAVA MÜSADELİ 24 ARDIŞIK SAATLİK GÜN) : Rıhtım bekleme zamanı da dahil olmak üzere, bir iş gününün mesai saatleri içerisinde veya dışarısındaki hava muhalefeti kaynaklı duraksama süresi, astarya süresinin sonuna eklenir. 17. WEATHER WORKING DAY OF 24 HOURS (HAVA MÜSADELİ 24 SAATLİK GÜN) : Bu yirmi dört saatten oluşan yapay bir gündür. Çalışmanın mesai saatlerinde kötü hava sebebiyle duraksaması halinde sekiz saatlik bir iş günü üç takvim gününün astarya zamanına eşittir. 18. (WORKING DAY) WEATHER PERMITTING (İŞ GÜNÜ – HAVA MÜSADELİ) : Bu tanım 16 no’lu tanım ile aynı manayı taşır. 19. EXCEPTED or EXCLUDED : İçeriğinde değişiklik yoktur. 20. UNLESS SOONER COMMENCED (ÇALIŞMA ÖNCE BAŞLARSA) : Çalışma, astarya zamanının sözleşmesel başlangıcından evvel başlarsa, astaryanın da aynı vakitte başlamış sayılacağı ile ilgili bir düzenleme icerir. 21. UNLESS SOONER COMMENCED, IN WHICH CASE ACTUAL TIME USED TO COUNT (ÇALIŞMA ÖNCE BAŞLARSA, FİİLEN KULLANILAN ZAMAN SAYILACAKTIR) : Astarya zamanı, navlun sözleşmesindeki gibi başlayacak fakat astarya zamanının başlangıcından önce kullanılan zaman sayacaktır. 22. UNLESS USED (KULLANILMAZ İSE): İstisna zamanların kullanılması, astarya olarak sayılacaktır. 23. TO AVERAGE LAYTIME : Değişiklik yoktur. 24. REVERSIBLE LAYTIME : Değişiklik yoktur. Ters çevrilebilirlik (reversibility), yükleme liman(lar)ı ile tahliye liman(lar)ı arasında olabilir fakat yükleme limanları arasında veya tahliye limanları arasında olamaz. 25. NOTICE OF READINESS : Değişiklik yoktur. 26. TIME LOST WAITING FOR BERTH TO COUNT AS LOADING OR DISCHARGING TIME or AS LAYTIME (RIHTIM BEKLERKEN GEÇEN ZAMAN, YÜKLEME ZAMANI VEYA TAHLİYE ZAMANI VEYA ASTARYA ZAMANI OLARAK SAYILACAKTIR) : Bu tanımda önemli bir değişiklik bulunmamaktadır. Bir gemi yanaşamıyorsa ve bekleme yerinden de hazırlık mektubunu veremiyorsa, harcanan zaman astarya olarak veya (astarya bitiminde) sürastarya olarak sayılacaktır. Bir rıhtımın mevcut hale gelmesi anında, astarya veya sürastarya durur ve geminin hazırlık mektubunu verebileceği yere geldiği an mukavele hükümlerine göre yeniden başlar. 27. WHETHER IN BERTH OR NOT (WIBON) or BERTH OR NO BERTH (RIHTIMDA VEYA DEĞİL) : Sadece mevcut rıhtım olmadığı durumlar ile ilgilidir, hava muhalefeti kapsam dışındadır. Yeni düzenleme ile birlikte, rıhtımın mevcut hale geldiği an zaman sayımı durmayacak ve devam edecektir. 28. WHETHER IN PORT OR NOT (WIPON) (LIMANDA OLSUN VEYA OLMASIN) : Bu tanım ile gemi mutat bekleme yerine ulaşamıyorsa, armatörün Hazırlık Mektubu’nu liman dışındaki ‘kabul görmüş’ bir bekleme mevkiinden de verebileceğine işaret etmektedir. 29. VESSEL BEING IN FREE PRATIQUE (SERBEST PRATİKA) : İşlemlerin ülkeden ülkeye değişebileceği dikkate alınarak, sadece “limanın sağlık koşullarına uygunluk” ile ilişkilendirildi. 30. DEMURRAGE : İhtilaf yaşanmaması adına, “Demurrage shall not be subject to laytime exceptions (Sürastarya, astarya muafiyetlerine tabi olmayacaktır)” tabiri, “unless specifically stated in the Charter Party (Çarter sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe)” şeklinde ıslah edildi. 30. DESPATCH MONEY or DESPATCH : Değişiklik yoktur. 31. DESPATCH ON ALL WORKING TIME SAVED or ON ALL LAYTIME SAVED : Değişiklik yoktur. 32. DESPATCH ON ALL TIME SAVED : Değişiklik yoktur. Bu tanımların charter sözleşmesine dahil edilmesi (incorporation); atıfta bulunarak, kes/yapıştır yöntemi ile veya alıntı yapılarak üç farklı şekilde uygulanabilir. Bahadır Tonguç bahadir@supramar.com.tr