Küresel konteyner operatörlerinin en büyük gemiye sahip olma yarışı 14 bin ve 18 bin teu arasındaki gemilerin servise girmesini sağladı. Büyük gemilerin verimliliğini artırmak isteyen üç dev konteyner operatörü 29 hatta işbirliğine gitti. Dünya’dan Murat Erdoğan’ın haberine göre bugün servise giren konteyner gemiler, 30 treni doldurabilecek sayıda konteyner veya 36 bin adet otomobil taşıyabilecek kapasiteye sahip. Bu büyüme, operatörlerin taşıma maliyetlerini düşürse de piyasa da arz fazlası yaratıyor. Uzakdoğu’dan Avrupa’ya taşınan bir konteynerin taşıma ücretleri yılın ilk yarısında dip seviyelere kadar geldi. Zarar etmek istemeyen operatörler çözümü iş birliğinde buldu. Çünkü her geçen gün filoya daha büyük gemiler geliyor. 26 Nisan 1956 yılında New Jersey limanından kalkan ‘SS Ideal X’ adlı gemi, beş gün sonra Teksas’ın Huston limanına yanaştığında güvertesinde 58 tane metal kutu olduğu görüldü. Konteyner olarak adlandırılan bu kutular zaman içinde küreselleşmenin simgesi olacaktı. 20.yy’nin son yarısında başlayan ve 21.yy’nin taşımacılık şekli olan konteyner, dünya ticaretinde ve gemi teknolojisinde de yeni bir çığır açtı. Yüklerin güvenli taşınmasını ve operasyon kolaylığı sağlayan konteyner, daha önce farklı gemilerle taşınan yükleri de konteyner gemilerine çekti. Buna bir de artan küresel ticaret eklenince konteyner gemi filosunda patlama oldu. REKABET SİPARİŞLERE TAŞINDI Danimarka merkezli Maersk Line, 2005’te 14 bin teu kapasiteli Emma Maersk’ü sipariş ettiğinde piyasalarda çılgınlık olarak adlandırıldı. Sonraki yıl, bu geminin kızkardeşi de suya indi ve bin teu daha fazla taşıyabiliyordu. Büyük operatörlerin ticaret rotalarındaki rekabeti yeni siparişlere de yansıdı. Fransız CMA CGM, daha büyük bir gemi sipariş etti ve 16 bin konteyner taşıyan Marco Polo’yu geçen yıl filoya kattı. Fakat daha o gemi teslim edilmeden, tanıdık rakip yine büyük oynadı ve 18 bin teuluk 20 gemi siparişi verdi. Bu serinin ilk gemisi test seyirlerini tamamladı ve bu ay filoya katılacağı açıklandı. Triple-E olarak adlandırılan bu gemi, küresel konteyner ticaretini de farklı bir boyut kazandırdı. Çünkü Asya-Avrupa hattı başta olmak üzere bazı rotalara küçük gemilerin girmesi imkansız hale geldi. DEV GEMİ SİPARİŞLERİ DEVAM EDİYOR İki devin rekabetine son katılan Çin oldu. China Shiping Container Lines Hyundai ile 18.400 teu taşıyabilen 5 gemi inşası için anlaşma yaptı. Üstelik Maersk’ün gemilerinden daha büyük ve ucuza sipariş vermeyi başardı. Maersk, 2011’de her bir gemiyi 190 milyon dolardan sipariş ederken CSCL’nin her bir gemi için 140 milyon dolar ödeyeceği rapor edildi. Fakat Maersk de tersanesinden indirim istedi. Son birkaç ayda konteyner marketinde dikkat çeken bir nokta ise filoya katılan büyük gemiler oldu. CMA CGM, üç gemiden oluşan 16.000 teu’luk son gemisini de alarak Asya-Avrupa servisinde çalıştırmaya başladı. Hat’a giren büyük gemilerin ardından Asya-Avrupa rotasında çalışan konteyner gemilerin kapasite ortalaması 10 bin teu’nun üstüne çıktı. Sadece Mart ayında 10 bin teu üstünde 7 geminin servise alındığı gözlemlendi. İnşası devam eden 18.000 teu’luk konteyner gemilerin de servise alınmasıyla ortalama daha da yükselecek. Çünkü İkinci çeyrekte, 8.500-16 bin teu arasında 20 geminin Kuzey Avrupa-Uzakdoğu hattına girmesi bekleniyor. ARZ FAZLASI FİYAT SAVAŞINI TETİKLEDİ Konteyner operatörleri arasındaki daha büyük gemilere sahip olma rekabeti, fiyat savaşını da beraberinde getiriyor. Asya-Avrupa ve Asya-Akdeniz rotasında Haziran 2012 ile Haziran 2013 arasında bir önceki yıla göre yüzde 64’lük düşüş oldu. Operatörler yıl içinde planladıkları yüzde 100 navlun zamlarını da hayata geçiremedi. Böylelikle Çin’den Avrupa’ya 6 feetlik bir konteyner 600-700 dolara taşınıyor. ARTIK BÜYÜK GEMİ SİPARİŞ EDİLİYOR Konteyner gemi sipariş defterinin, aktif filoya oranı yüzde 20’nin altına düşse de sipariş defterinde 10 bin teu üstü 120 gemi siparişi bulunuyor. Mevcut filoda 10 bin teu üstü gemi sayısı ise 163. Bu gemilerin sadece 51 tanesi geçen yıl piyasaya girdi. Bu yıl da benzer sayıda geminin piyasaya girmesi bekleniyor. BIMCO’ya göre, dört yıl içinde konteyner filosuna 475’ten fazla gemi gelecek. PİYASANIN TOPARLANMASI ZOR 2012’de Asya-Avrupa rotasında konteyner trafiği bir önceki yıla göre 500 bin teu düşüş gösterdi. Bu yüzde 3 oranında bir düşüş demek. Bu yıl küresel konteyner hacminin büyüyeceğine dair de beklenti yüksek. Drewry’e göre, Konteyner Ticareti 2013’te %4.7, 2014’te %5.7 büyüyecek. 2012 yılı cirolarını açıklayan 21 konteyner operatöründen sadece yedisi kar etmeyi başardı. Alphaliner’a göre bu yıl da karanlık. Alphaliner üçüncü çeyrekte bir yükselme olacağını fakat bunun toparlama için yeterli olmayacağını belirtti. YENİ ZAMLAR GELDİ Bir önceki yıla göre 2012’de iyi bir yıl geçiren konteyner operatörleri, yılsonunda hanelerine artı yazmak istiyor. Bu nedenle dünyanın en büyük operatörleri 1 Temmuz’da yeni zamlar uyguladı. Bazı hatlarda taşıma ücretleri iki katına çıktı. Dünyanın en büyük üç konteyner operatörü; Maersk, MSC ve CMA CGM’in 29 hatta aldığı işbirliği kararı, navlunları yukarı çeken diğer bir unsur oldu. Diğer operatörlerin de 1 Ağustosʹta yeni zamlara hazırlandığı belirtiliyor. 7deniz.net