Türkiye'nin en büyük rafinerisi, ABD yaptırımlarına maruz kalmamak için Rus petrol ve yakıt alımlarını kısıtlıyor ve geçen ay alınan tedbirlerin ardından Moskova ile ticarette ihtiyatlı davranan son müşteri oluyor.
İsminin açıklanmasını istemeyen bir kaynak, 27 Şubat'tan itibaren Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'nin (Tüpraş), Yedi Grup ülkesinin petrol fiyat sınırlamasına uygun olmayan sevkiyatları kabul etmeyeceğini söyledi.
10 Ocak'ta görevden ayrılan Biden yönetimi Rusya'nın petrol ihracatına 161 tankeri, iki büyük üreticiyi, çok sayıda tüccarı ve belki de bazı müşteriler için kritik olan sevkiyatların Moskova merkezli ana sigortacısını kapsayan geniş kapsamlı yaptırımlar getirdi. Tüpraş bu tarihten sonra tavan üstü varil alımını durdurdu ancak 27 Şubat'a kadar teslimatı kabul etmeye devam edecek.
Fiyat sınırına sadık kalma kararı, Tüpraş'ın uzun süredir Rusya'nın petro-dolarlara erişimini kesmeye çalışan Batılı güçlerin isteklerine uyacağı anlamına geliyor. Kremlin geçmişte sınıra sadık kalan kuruluşlarla anlaşma yapmayacağını açıklamıştı. Argus Media'nın verilerine göre Rusya'nın amiral gemisi Urals'ın ham petrolü şu anda varil başına 60 dolar sınırında seyrediyor ve bu da Türk firmasının istekli bir alıcı olup olmayacağı sorusunu gündeme getiriyor.
Türkiye, her yıl 300 milyar dolardan fazla ticaretin gemilerle aktığı İstanbul ve Çanakkale boğazlarına ev sahipliği yapıyor. Daha önce de gemilerin uygun teminatlara sahip olması gerektiğini vurgulanmıştı.
Vladimir Putin'in Ukrayna'yı işgali, bir zamanlar en büyük alıcı olan Avrupa'nın alımları durdurması nedeniyle Rusya'nın geniş petrol ihracat programını yeniden yönlendirmesine neden oldu. Bu da Moskova'nın Türkiye gibi ülkelerin yanı sıra Hindistan ve Çin'deki kilit müşterilere olan bağımlılığını artırdı. Her iki ülke de 10 Ocak'taki hamleden bu yana yaptırım uygulanan sevkiyatlar konusunda temkinli davranıyor.
Geçmişte Rusya'nın teslimatlarının çoğu, ülkenin ve aracılarının yaptırımların etrafından dolaşmak için bir araya getirdiği geniş bir tanker filosuyla yapılıyordu. Bu tür gemilerin, varillerin fiyat sınırının üzerinde olması halinde batı sigortası kullanmaları yasaklandı. Önemli bir sağlayıcı, 10 Ocak'ta belirlenen kuruluşlar arasında yer alan Moskova merkezli Ingosstrakh Insurance Co. idi.
Söz konusu kişi, 27 Şubat'tan itibaren Tüpraş'a ham petrol için 60 dolar, premium yakıtlar için 100 dolar ve indirimli yakıtlar için 45 dolar olan fiyat tavanlarının üzerindeki tüm Rus petrol teslimatlarının durdurulacağını söyledi.
Rusya, 2022'de Ukrayna'nın işgalinden sonra Türkiye'nin en büyük petrol tedarikçisi haline geldi ve ham petrol ve ürün ithalatının %65'ini gerçekleştirdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun son verilerine göre, geçen yılın ilk 11 ayında Rusya'dan yaklaşık 29,1 milyon ton petrol ithal etti.
Bloomberg tarafından derlenen gemi takibine göre, Tüpraş tek başına geçen yıl Rusya'nın amiral gemisi Ural'dan yaklaşık 180.000 varil ham petrol aldı. Bu rakam Rusya'nın tüm deniz yoluyla ham petrol ihracat programının yaklaşık %5,5'ine denk geliyor.
Vortexa Ltd. verilerine göre, geçen yıl Türkiye'deki üç Tüpraş terminaline çoğunlukla dizel olmak üzere günde yaklaşık 90.000 varil petrol ürünü teslim edildi.
Kaynak: Bloomberg
