Panama'nın Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in imzasını taşıyan Kuşak ve Yol Girişimi ile arasına mesafe koyması, Pekin'in bu planı küresel nüfuzunu pekiştirmek için “borç tuzağı diplomasisi” olarak kullandığını savunan Washington için bir kazanım anlamına geliyor.

Rubio bu hafta Başkan Donald Trump yönetimindeki en üst düzey ABD diplomatı olarak ilk yurtdışı gezisini ABD'nin Latin Amerika'daki yakın ortaklarından Panama'ya yaptı ve Çin ile ilişkileri konusunda ülkeye baskı yaptı. 

Rubio ile yaptığı görüşmelerin ardından Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, ülkesinin Çin girişimine katkıda bulunmak için yaptığı geniş kapsamlı anlaşmanın yenilenmeyeceğini ve erken feshedilebileceğini söyledi. Anlaşmanın iki ila üç yıl içinde sona ereceğini söyledi ancak ayrıntı vermedi.

Rubio ülkeden ayrıldıktan sonra X hesabından yaptığı paylaşımda “Dün Devlet Başkanı Jose Raul Mulino'nun Panama'nın Çin Komünist Partisi'nin Kuşak ve Yol Girişimi'ne katılımının sona ereceğini açıklaması ABD-Panama ilişkileri, özgür bir Panama Kanalı ve POTUS'un ulusal güvenliğimizi koruma ve Amerikan halkına refah sağlama konusundaki liderliğinin bir başka örneği için büyük bir adımdır” dedi.

Panama, Kasım 2017'de, Pekin'in kendi toprağı olduğunu iddia ettiği ve demokratik olarak yönetilen Tayvan'dan Çin'e diplomatik bağlarını değiştirdikten 5 ay sonra, Kuşak ve Yol Girişimini resmi olarak onaylayan ilk Latin Amerika ülkesi oldu. 

Çin, Batı'nın plana yönelik eleştirilerini reddederek 100'den fazla ülkenin plana katıldığını ve yeni limanlar, köprüler, demiryolları ve diğer projelerle küresel kalkınmayı hızlandırdığını belirtiyor. 

Bununla birlikte, bazı ortak ülkelerin projelerin yüksek maliyetinden yakınması ve kredileri geri ödemekte zorlanması nedeniyle tartışmalarla karşı karşıya kaldı. İtalya, Pekin'in ekonomik erişimine ilişkin endişeleri nedeniyle ABD'nin baskısı altında 2023 yılında girişimden çekildi.

ABD'nin bu tür endişeleri, 20. yüzyılın başlarında ABD tarafından inşa edilen ve 1999'da Panama'ya devredilen su yolunun her iki girişinde iki liman işleten Hong Kong merkezli bir firma da dahil olmak üzere bazı Çinli şirketlerin Panama Kanalı yakınlarındaki faaliyetlerini uzun zamandır kapsıyor.

Çin devletine ait iki firma ayrı ayrı kanalın girişlerinden biri üzerinde dördüncü bir köprü inşa ediyor. 

ABD Dışişleri Bakanlığı pazar günü yaptığı açıklamada Rubio'nun Trump'a Çin'in buradaki varlığının kanala yönelik bir tehdit ve ABD-Panama anlaşmasının ihlali olduğu mesajını ilettiğini söyledi.

Rubio ile yaptığı görüşmelerin ardından Mulino, Hong Kong merkezli CK Hutchison Holdings'e verilen ve iki giriş limanının işletilmesi için 2021 yılında yenilenen 25 yıllık imtiyazın, bir denetimin sonuçları beklenene kadar gözden geçirilmesi konusunda istekli olduğunun sinyalini verdi.

Sözleşme, ABD'li milletvekilleri ve hükümet tarafından Çin'in Panama'daki genişlemesinin bir örneği olarak hedef alınıyor ve bunun 1977 yılında iki ülke arasında imzalanan tarafsızlık anlaşmasına aykırı olduğu söyleniyor.

Latin Amerika gezisinin bir sonraki ayağında San Salvador'a indikten sonra gazetecilere konuşan Rubio, Mulino'yu ABD'nin dostu, Panama'yı ise güçlü bir ortak ve müttefik olarak nitelendirdi. Ziyaretinin “potansiyel olarak gerçekten iyi şeyler” sağladığını söyledi.

Buz kütlesinde mahsur kalan 139 balıkçı kurtarıldı Buz kütlesinde mahsur kalan 139 balıkçı kurtarıldı

Rubio, “Panama ile düşmanca ya da olumsuz bir ilişkimiz olmasını istemiyoruz” dedi. 

Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde Amerika Programı direktörü olan Ryan Berg, denetimin anlaşmaların yolsuzlukla gölgelendiğini göstermesi halinde imtiyazları geri almak için bir yol sağlayabileceğini söyledi.

Berg, “Bu, Panama'nın imtiyazlardan sıyrılması ve bir Amerikan şirketinin ya da Avrupalı bir şirketin gelip ihaleyi kazanabileceği şekilde Panama'nın bunları yeniden açması için daha fazla yasal çerçeve sağlıyor” dedi.

Kaynak: Bloomberg