Çin, son 20 yılda gemi inşasına yaptığı yatırımları artırdı. Ve bunun karşılığını da aldı: Bu yıl dünyadaki siparişlerin yüzde 60'dan fazlası Çin tersanelerine gitti. Çin diğer tüm ülkelerden daha fazla gemi inşa ediyor çünkü bunu herkesten daha hızlı yapabiliyor.
Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde denizcilik uzmanı olan Nick Childs, "Olağanüstü bir ölçek... birçok açıdan göz yaşartıcı" diyor ve ekliyor: "Çin'in gemi inşa kapasitesi ABD'nin toplam kapasitesinin yaklaşık 200 katı."
Çin donanma açısından da önde. Çin Komünist Partisi şu anda dünyanın en büyük donanmasına sahip: ABD Donanması'nın 219 savaş gemisine karşılık Çin'in 234 savaş gemisi var.
Dünyanın en işlek 10 limanından yedisi Çin'de
Çin'in yükselişi denizden besleniyor. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, küresel tedarik rotaları için kritik öneme sahip olan dünyanın en işlek 10 limanından yedisine sahip. Kıyı şehirleri ticaret sayesinde gelişiyor.
Bu hafta Çin'de askeri geçit töreni yapılacak. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, kendilerini dışlayan Batılı ülkelere meydan okuyan bir mesaj vermek üzere etkinlikte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un'u ağırlayacak.
ABD ve müttefikleri, gemisavar füzeleri, hipersonik silahlar ve sualtı insansız hava araçlarını içermesi beklenen askeri güç gösterisini ve verilen fotoğrafı yakından izleyecekler.
Denizcilik uzmanı Nick Childs, "ABD Donanması, hala önemli avantajlara sahip olsa da, Çin ile arasındaki yetenek farkının daraldığını görüyor ve buna cevap vermenin bir yolunu bulmakta zorlanıyor" diyor ve ekliyor:
"Çünkü gemi inşa kapasitesi son on yıllarda önemli ölçüde azaldı."
"En büyük dört tersane 39 savaş gemisi üretecek"
ABD Başkanı Donald Trump bunu düzeltmek istediğini söyledi ve Amerika'nın gemi inşasını yeniden canlandırmak ve denizcilik avantajını yeniden ele geçirmek için bir kararname imzaladı.
Nick Childs, bunun "çok zor bir görev" olacağını söylüyor.
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2019-2023 yılları arasında Çin'in en büyük dört tersanesi - Dalian, Guangzhou, Jiangnan ve Hudong-Zhonghua - toplam 550 bin tonluk taşıma kapasitesine 39 savaş gemisi üretecek.
Birleşik Krallık Kraliyet Donanması'nın gemilerinin toplam kapasitesinin yaklaşık 399 bin ton olduğu tahmin ediliyor.
Çin gemi sayısı bakımından dünyanın en büyük donanmasına sahip olsa da, ABD filosu toplam tonaj bakımından daha büyük ve daha güçlü - çok daha fazla büyük uçak gemisine sahip. Ancak Pekin farkı kapatıyor.
CSIS'ten Alexander Palmer ve "Unpacking China's Naval Buildup" (Çin'in Deniz Kuvvetleri Yapılanmasının Ayrıntıları) adlı raporun yazarı, "Çinlilerin yavaşladığına dair bir işaret yok" diyor ve ekliyor: "Gemi sayısı elbette bir donanmanın etkinliğinin tek ölçütü değil, ancak savaş gemisi üretme ve ürettirme becerisi son derece etkileyici ve stratejik bir fark yaratabilir."
Çin'in denizlerdeki yükselişinin hala sınırları var. Pekin'in daha fazla gemisi olabilir ama sadece iki operasyonel uçak gemisi ve donanmasında ABD'den çok daha az denizaltı var. Çin denizaltıları da büyük ölçüde, ABD ile kedi-fare oyununun devam ettiği daha sığ olan Güney Çin Denizi için inşa edilmiş durumda.
Şimdilik Çin'in kendi kıyı şeridinden uzaklara seyahat etme kabiliyeti sınırlı. Ama bunun hızla değişmekte olduğuna dair işaretler var.
"Bazı yerlerde askeri ve sivil tersaneler el ele işliyor"
BBC Verify'ın Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki bir ada eyaleti olan Hainan'dan elde ettiği uydu görüntüleri, Pekin'in deniz üslerini genişletmek için önemli miktarda kaynak aktardığını gösteriyor. Yulin'deki üste, son beş yıl içinde inşa edilmiş görünen beş yeni iskele var. Çin'in en büyük denizaltıları olan Jin sınıfı (ya da Tip 094) denizaltılarının tamamını bu limanda konuşlandırmayı planladığı düşünülüyor. Bu yeni denizaltıların her biri 12 nükleer füze taşıyabilir.
Çin sosyal medyasında paylaşılan tatbikat fotoğraf ve görüntüleri, büyük torpidolara benzeyen en az iki yeni tip insansız sualtı uçağının bu hafta yapılacak geçit töreninde sergilenecek yeni sistemler arasında olacağını gösteriyor. Bunlar Çin'in kendi deniz kuvvetlerini riske atmadan sualtı derinliklerinde gözetleme yapmasına ve diğer denizaltıları ve hatta denizaltı kablolarını tespit etmesine olanak sağlayabilir.
CSIS'in Çin Enerji Projesi'nden Matthew Funaiole, teknolojinin çoğunun hala "kanıtlanmamış olduğunu ve kapasitelerinin hala belirsiz olduğunu" söylüyor. Funaiole, "Asıl soru, teknolojinin olgunlaşmasının ne kadar süreceği. İşte bu yüzden ABD, Çin'in gemi inşasının oluşturduğu tehdidi görmezden gelemez" diye ekliyor.
Çin'in inkar edilemez bir üstünlüğe sahip olduğu nokta, tersanelerin ikili kullanımı. Ticari üretimi destekleyenlerin birçoğu donanma için savaş gemisi üretilmesine de yardımcı olabilir. Bazı yerlerde askeri ve sivil tersaneler el ele işliyor.
Pekin'in "baş tersane" olarak adlandırdığı Dalian, bunda büyük bir rol oynuyor.
CSIS'in Çin Enerji Projesi'nden Matthew Funaiole, "Bu hem ticari hem de askeri kuruluşları bir araya getirmeye yönelik siyasi amaçlı bir gündem. Her ikisini de inşa etmek için gereken teknolojiyi merkezi bir konuma getirme çabaları var - Dalian bunlardan biri" diyor.
Funaiole'ya göre bu nedenle güçlü uçak gemileri ya da denizaltıları olmasa bile Çin'in ticari filosu ve hızlı gemi inşa etme konusundaki uzmanlığı bir kriz sırasında kilit rol oynayabilir.
Funaiole, "Herhangi bir uzun süreli çatışmada, hızlı bir şekilde yeni gemiler üreten tersaneleriniz varsa, bu büyük bir stratejik avantajdır" diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: "Ticari gemiler herhangi bir çatışma bölgesine gıda vs. taşıyabilir. Bu olmadan ABD uzun süreli bir savaş çabasını sürdüremeyecek bir konuma düşebilir."
Kaynak: BBC Türkçe