Dünyanın birçok ülkesinde olduğu üzere Amerika'da da denizcilik sektöründe özellikle de gemi brokerliği üzerine sektörden gelmeyen, aslen eğitimleri denizcilik üzerine olmayan birçok kişi çalışmaktadır. Aslında bu bile sektörün ne kadar derin ve çalışma gücüne her zaman ihtiyaç duyduğunu göstermekte. Gelişmiş ülkelerin bir çoğunda olduğu gibi Amerika'da da insanlar deniz üzerinde çalışmaya imkan tanıyacak eğitimleri almayı tercih etmiyor. Bunda aslında Amerika'nın kendi kara sularındaki kıyı taşımacılığının son derece sınırlı olması da etkili. Amerika'da Tug, Feryy ve kıyı eyaletler arasında yük taşıyan Barge'ların dışında kabotaj taşımacılığı yok denecek kadar azdır. Bu sebeple zaman zaman doğal afet gibi özel durumlarda ihtiyaç duyulduğunda Amerikan sularında kıyı taşımacılığına yabancı bayraklı gemilerin yapmasına izin verilen kısa sureli izinler çıkartılmaktadır. Son günlerde Amerika yine Jones act uygulamasının (Kabotaj kanununun Amerika'daki karşılığı) gerekliliğini ve ekonomiye olumlu veya olumsuz etkilerini tartışmaktadır. Amerika'da eyaletler arası denizcilik taşımacılığı her ne kadar sınırlı olsa da brokerlik konusunda bir o kadar ileridir. Özellikle de dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı olması sebebiyle tanker brokerliği çok yoğun şekilde mevcut. Brokerlerin de genelde yerleştiği bölgeler Amerika'nın Kuzey Doğu kıyıları New York, Conneticut ve güneyde körfez bölgesi Houston'dur. Tabi, bunda büyük petrol şirketlerinin de bu bölgelerde yer alması etkin sebeptir. Brokerlik eğitimi yine denizcilik eğitimi verilen üniversiteler bünyesinde verilmektedir. Bunlardan en önde gelenleri de SUNNY (State University of New York), MMA (Massachusetts Maritime Academy) ve ayrıca zaman zaman Gemi Brokerliği ve Kiralama konusunda diploma programları gerçekleştiren ASBA'dir (Association of Ship Brokers & Agents). SUNNY ayrıca ülkemizdeki denizcilik okulları ile yakından çalışmakta ve öğrenci değişimi programı sayesinde ITU (İstanbul Teknik Üniversitesi) Denizcilik Fakültesi'nden öğrencilere bir yıl sure ile eğitim vermektedir. Amerika'da yine denizcilik sektöründe çalışan ancak iş yoğunluğundan fırsat bulamayıp Brokerlik eğitimi alamayanlar için ayrıca online, internetten eğitim ve diploma programları da mevcuttur ki, bunlar hem çalışıp, aynı zamanda okuyan kariyer sahipleri ve kariyerine brokerliği eklemek isteyenler için çok iyi bir fırsat sunmaktadır. Özellikle Avrupa'da ve Amerika'da brokerliğin çok eski olması ve bu mesleği tüm inceliklerini öğrenerek yapmaları yabancı armatörlerin, brokerlerin ve kiracıların onlara güvenmelerini sağlamıştır. Bu durum Amerika'daki eğitimli ve profesyonel brokerlerin yük ve gemi sahipleri ile çalışma şanslarını da arttırmaktadır. Brokerlerin okullardan eğitim alarak sektöre girmelerindeki bir başka avantaj da deniz kural ve kanunlarına, mesleğin etiklerine hakim olmalarını sağlamasıdır. Yapılan anlaşmalar üzerindeki eksiklikler daha sonra brokerin kendisini kanuni olarak zor durumda bırakmasına sebep olabilir. Bu sebeple okullarda üzerine en yoğun verilen mesai ve alınan eğitim de deniz hukuku konusudur. Eğitimler suresince değişik charter parti anlaşmaları üzerinde uygulamalı çalışmalar yapılır. Broker eğitimi alanların daha önce üzerinde çalışılmış Charter Parti'leri ve örnek yasanmış anlaşmazlık durumlarını incelemesi ileride kendilerinin karşılaşacakları olaylar için örnek teşkil edecektir. Amerika'da birçok büyük şirket artık bünyelerinde kendi broker departmanlarını kurmaya yönelmektedir. Özellikle tanker şirketlerinin tercih ettiği bu yöntem serbest çalışan brokerlerin tanker brokerliği sektörüne girmesini de çok zorlaştırmakta. Genel olarak kuru yük üzerine yoğunlaşmalarına sebep olmakta. Şirketler sadece yük ve gemi brokerliği dışında ayrıca kendi bunker broker departmanlarını da kurup gemilerine aynı zamanda en uygun bunker imkanlarını da yaratabilmektedirler. Amerika'da Brokerlik ve eğitimi üzerine bu ay içinde benim de üyesi olduğum Amerika'daki sektörün önde gelen kuruluşlarından olan ASBA (Association of Ship Brokers & Agents) ile bir görüşme yaptım. ASBA sektörün kural, etik ve koruma kurallarını belirlemekte ve sektördeki sorunların çözülmesine, Denizcilik kurumları arasında bir network oluşmasına öncülük etmektedir. Amerika'da yaklaşık 80 yıldır hizmet veren ASBA'nin eşdeğer kurumu Türkiye'de Gemi Brokerleri Derneği olarak 2010 yılında kuruldu ve Pınar Kalkavan ve arkadaşları çok başarılı çalışmalar gerçekleştiriyorlar. Amerikan Gemi Brokerleri & Acenteleri derneği ve sektörün koruyucu meleği arkadaşım Jeanne L. Cardona (ASBA Executive Director) ile yaptığımız söyleşiyi sizlerle paylaşmak istedik. Jeanne'e yardımlarından ve verdiği bilgilerden dolayı teşekkür ederiz. Kapt. Kubilay ULUCAN ATCOM Denizcilik Sektörü Başkanı kubilayulucan@hotmail.com