Tahsin Ceylan, 21 yıldır sualtını görüntülüyor. “Nesli tehlike altında bir tür gördüğümde çok heyecanlanıyorum. Çünkü bir daha görememe ihtimalimiz var” diyor. En son Maldivler’e giden Ceylan, bir hayalini daha gerçekleştirdi. 17 metrelik balina köpekbalığını görüntüledi. Sualtı tutkusu ne zaman ve nasıl başladı? 1993’te başladım. Deniz canlılarını gördükçe daha fazla tanımak istedim. Hareketlerini kayıt altına almak için videoya da başladım. Hem fotoğraf hem de video çekmeye çalışıyorum. Fotoğraf ve video çekimi üzerine eğitimler de veriyorum. Bugüne kadar nerelere daldınız? Binlerce dalış yaptım. Türkiye’nin neredeyse her yerine daldım. Denize kıyısı olan en az 25 ülkeye gittim. Maldivler’e ne için gittiniz? Tekne konaklamalı bir organizasyondu. Bu seyahatimde beni fotoğraf ve video eğitimi vermem için davet ettiler. Maldivler nasıl bir ülke? Küresel ısınmanın ilk kurban verdiği ülkelerden biri. Sulara gömülen bir ada var. Adaların denizden yüksekliği en fazla 2-3 metre. Maldivler, Birleşmiş Milletler tarafından adaların tamamının sular altında kalacağı varsayıyor. Avustralya hükümeti, Maldivde yaşayanlara yer tahsisi yaptı. Maldivler’in sualtı canlılığı nasıl? Besleyici elementler açısından zengin. Planktonlar çok fazla. Balinaköpekbalığı gibi balıklar buraya bu besleyici planktonlar için geliyor. Tür çeşitliliği en yoğun yerlerden biri Maldivler. Besin neredeyse canlılar da oraya geliyor. Tropikal bir iklim var. Sıcaklık 26 derecenin altına düşmüyor. Bu da mercan resiflerinin gelişimi için ideal bir sıcaklık. Bu büyülü mercan adaları, kıyılarındaki muhteşem biyoçeşitlilik nedeniyle doğanın tam bir yeryüzü mirası. Nerelerde dalış yaptınız? 20’ye yakın adada farklı dalışlar yaptık. Konaklama yeri tekne olunca bu açıdan şanslı oluyorsunuz. Sualtını görüntülerken dikkat ettiğiniz konular neler? Deniz ekolojisi biyolojisi üzerine yazılar yazıyorum. Nesli tehlikedeki türleri görüntülemeye çalışıyorum. Onları görüntüleyince daha çok heyecanlanıyorum. İnsanoğlu denizi kendi ihtiyaçları için bir besin deposu olarak görüyor. Tanınması ve korunması için duyarlılık oluşturmak gerekiyor. Fotoğraf ve video çekerken de bunu hedefliyorum. Maldivler’de sizi en çok heyecanlandıran neydi? Mavi balinadan sonra en büyük deniz canlısı olan Balinaköpekbalığını görüntülemek her sualtı fotoğrafçısının hayalidir. Bu hayalle gittim. Hayallerimi gerçekleştirdim. Balinaköpekbalıkları 17-18 metreye kadar büyüyor. Görüntülemek biraz da şans. Nesli tehlike altında olan bir tür. Sayıları çok fazla değil. Görebilmek mucizevi bir olay. Adaların arasındaki kanallardan geçiyor. Yüzeye yakın planktonlarla besleniyor. Normalde derin sularda yaşıyor. Beslenmek için yüzeye geliyor. Önce bir gördüm. Görüntüleyemedim. Suyun üzerinde çok fazla insan vardı. Ancak 5 dakika sonra tekrar göründü. Bu hayvan insanı pek önemsemiyor. Yanında insan küçücük kalıyor. Diğer balıklar gibi biri varsa tedirgin olup kaçmıyor. Bir başka hayalim de mantaları görüntülemekti onları da görüntüledim. Türkiye ile Maldivler arasındaki sualtını koruma farkları neler? Orada 3 bin tür balık yaşıyor. Türkiye’de 600 tür balık yaşıyor. Haliyle koruma tedbirleri çok daha fazla. Bir palet darbesiyle mercanı kırmak yasak. Mercan yılda 5 santim büyüyor. 100 yılda büyüyen bir mercan tek bir palet darbesiyle kırılabiliyor. Dalış eğitim almış, ileri düzey dalıcıların buralara gitmesi öneriliyor. Dip ekosistemine zarar verme ihtimalleri daha az. Maldivlerde zıpkın yasak. Avcılık yok. Mercan koparmak yasak. Mercan koparıp ülke dışına götürmek, havalimanında anında tutuklanmanıza sebep olabilir. Yasaklar buralarda bir süre sonra kültüre dönüşüyor. Ancak Türkiye’de orfoz öldürmek yasak deniliyor. Önce gidip orfozları avlıyorlar. Bizde yasaklara uymamak gelenek haline geliyor. Türkiye’yi bekleyen tehlikeler neler? Türkiye denizlerinin kıyıları en büyük tehlikesi kirlilik. Arıtmalar yeterli değil. Sürdürülebilir yaşam kavramından uzak bir ülkeyiz. Hamside bolluk varsa bir haftada kökünü kazıyorlar. Önümüzdeki 5 yıldan daha az sürede Akdeniz kökenli balıkları bulamayacağız. Ancak Kızıldeniz kökenli balıkları bulabileceğiz. Orfoz, lagos, köpek balıkları, vatozlar, deniz salyangozu... Bir çok türün nesli tehlike altında. Hamsi popülasyonu risk altında. Geçen yıl Abhazya ve Gürcistan’ın hamsi kotalarını aldık. 700 bin tondan 175 bin tona geriledik. Daha da gerileyeceğiz. Avcılık bilinçli bir politikayla yapılamıyor. Balıkçılık bitecek, balıkçılar aç kalacağız. Sualtında fotoğraf çekerken tek amacım bunları anlatmak, bilinci yaymak.(röportaj Serkan OCAK) 7deniz