Karada müsait ortam bulunmaması halinde maden atıklarının denize boşaltılması gündemde. Bakanlık, ʹdetaylı izlemeʹ şartıyla tasdik vermeye hazırlandığı belirtiliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, maden atıklarının karada müsait ortam bulunmaması halinde denize boşaltılmasına vize vermeye hazırlanıyor. Düzenlemeye göre maden atıkları, tehlikeli, tehlikesiz ve inert atıklar olarak üç sınıfta toplanacak. Maden atıklarının depolandığı bertaraf tesisinin kurulacağı alanın detay, jeolojik, hidrojeolojik, jeokimyasal, hidrokimyasal ve mühendislik jeolojisi çalışmasının yapılarak, tesisin kurulacağı alandaki kayaçların özelliklerinin belirlenmesi gerekecek. DENİZİN NERESİNE DÖKÜLECEK? Bununla beraber karada yapılacak depolama alanlarının menfi çevresel etkilerini en aza indirmek için deniz sularının belirlenmiş bir derinlikte oksijensiz ve diri hayatın bulunmadığı katmanları dikkate alınarak, su kalitesinin değişmeyeceğinin kanıtlanması, detaylı bir izleme programı oluşturulması şartıyla vize verilebilecek. Maden atıklarının depolandığı bertaraf tesislerin tabanı ve taraf yüzeylerinde sızıntı suyunun yer altı suyuna karışmasını önleyecek şekilde bir geçirimsizlik tabakası olması gerekecek. Düzenlemeyle geçmişte yaşanan siyanür barajlarının çökmesi gibi durumlara karşı da tedbir alınıyor. DEPOLARA ARITMA SİSTEMİ Sızıntı sularının toprak ve yeraltı suları için oluşturacağı potansiyel risklerin engellenmesi ve kapatma sonrası tesisin duyarlılığının uzun vadede sağlanması için geçirimsizlik sistemine ek olarak depo tabanında sızıntı suyu toplama, drenaj ve gerekirse arıtma sistemi inşa edilecek. Yağmur sularının maden atıklarının depolandığı bertaraf tesisine girişini ve oluşturacağı hidrolik yükü önlemek amacıyla lüzumlu yağış hesabı yapılarak kuşaklama kanalları inşa edilecek. Tehlikeli maden atıklarının depolandığı tesislerde üst örtü sisteminde kalınlığı en az 50 santim kil mineral kullanılacak. Geçici depolama süresi tehlikesiz maden atıkları için 1 sene, tehlikeli maden zenginleştirme atıkları ve asit üreten pasalar için 6 ay olacak. Madencilik faaliyetleri sonucunda oluşan yer altı galerilerinin, maden zenginleştirme atıkları ile doldurulması işlemleri sırasında, uzun dönemde yer altı suyu kalitesinin korunması gerekecek. ETKİSİ SERT VE TRAJİK OLUR Doğa Derneği Başkanı Engin Yılmaz, bilimsel yöntemler uygulanmadan maden atıkları denize boşaltılırsa doğadaki etkilerin fazla katı ve trajik olacağını savundu. Tüketime dayanan hayat biçiminin atıklarla doğada yok oluşa yol açtığını belirten Yılmaz, ˮBugüne kadar gerçekleştiği söylenen bilimsel süreçlerin gerçeği yansıttığından kuşkuluyuz. Olumsuz şeyler yazılmadığı için bilimsel raporlara güvenmiyoruzˮ diye söyledi. SİNGAPURʹDA DENİZDE DEPO TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu ise Singapurʹda karada alan olmadığı için evsel atık imha yöntemi olarak deniz dibinde depolar oluşturulduğunu kaydetti. Bozoğlu, ˮUluslararası literatürde atıkların etkilerinin ne olacağına dair somut bilgi henüz yok. Bu kadar geniş coğrafi alanımız varken bu yola girilmesi düşündürücü. Karada maden çıkaran şirketlerin maliyetini düşürmeye çalışıyor olabilirler. Ormanları yok etmiyoruz deniz dibine hayatın olmadığı alana gömüyoruz söyleyecekler. Denizlerde ekosistem zaten bozuk olduğu için atıkların boşaltılması risk yaratır. Deniz dibine atıkları boşaltsanız bile su bunu yüzeye çıkarabilir. Çünkü altta bir sirkülasyon mevcutˮ görüşünü dile getirdi. 7deniz