İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası’nın (DTO) ağustos ayı meclis toplantısı, 28 Ağustos Perşembe günü yapıldı.
Toplantıya Meclis Başkan Yardımcısı Emin Eminoğlu başkanlık etti.
Toplantıda konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran Oda’nın 43. kuruluş yıl dönümünü kutladı. 26 Ağustos 1982 yılında, 744 deniz tacirinin attıkları adımla başlayan yolculuğun, yıllar içinde sürekli artan başarılarla devam ettiğine dikkat çeken Tamer Kıran, “Malumunuz, son yıllarda yaşanan küresel ekonomideki dalgalanmalar, bölgesel savaşlar, gerilimler ve çevresel baskıların yanı sıra özellikle iklim değişikliği ve yarattığı sorunlar nedeniyle küresel deniz taşımacılığı sektöründe kuralların yeniden yazıldığı bir dönemden geçiyoruz. Türk denizciliğinin yeni Dünya düzenine adapte olması, sektörümüzün küresel ölçekteki dönüşüm ve rekabet karşısında daha güçlü bir konuma ulaşması için süreci doğru yönetmek ve sağlam adımlarla geleceği birlikte inşa etmenin en temel hedefimiz olduğunu belirtmek isterim” diye konuştu.
“Karadeniz’de barışın yeniden tesisi en büyük temennimiz”
Tamer Kıran konuşmasına ekonomik ve jeopolitik gelişmelere ilişkin değerlendirmelerle devam etti.
Rusya ve Ukrayna arasında üç yılı aşkın süredir devam eden savaşın sona erdirilmesi amacıyla ABD Başkanı Donald Trump’ın Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir zirve yaptığını, ardından Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ve Avrupalı liderler ile Washington’da buluştuğunu belirten Tamer Kıran, “Ancak her ne kadar kalıcı barış için önemli adımlar atılmış olsa da bunun hemen gerçekleşmesinin çok da kolay olmadığını hep birlikte gözlemliyoruz. Savaş öncesi dış ticaretimiz incelendiğinde en fazla ithalat ve ihracat yaptığımız ülkeler sıralamasında bu iki ülkenin en üst sıralarda yer aldığını görüyoruz. Bölgemizin ve dünyanın güvenliğine ciddi bir tehdit teşkil eden iki ülke arasındaki bu savaşın bir an önce sonlanması, Karadeniz’de barışın yeniden tesisi en büyük temennimiz” dedi.
Konuşmasında 8 Ağustos’ta ABD Başkanı Trump’ın girişimiyle düzenlenen barış zirvesinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Paşinyan Beyaz Saray’da bir araya geldiğini hatırlatan Tamer Kıran, üçlü zirvenin ardından Aliyev ve Paşinyan’ın, iki ülke arasında barış için yol haritası olarak tanımlanan ortak deklarasyona imza attığını kaydetti.
Anlaşmanın önemli konularından birisinin şüphesiz Zengezur koridoru olduğunu belirten Tamer Kıran, Azerbaycan'ın bu koridor vasıtasıyla Nahçıvan'a tam erişim sağlamasının söz konusu olduğunu belirterek, “Böylece birçok ülke kamuoyunda tartışmalara da yol açan Zengezur koridorunun geleceği, bunun Türkiye ve dünya ticaretini ne yönde etkileyebileceği önümüzdeki dönem dikkatle takip edilmesi gereken önemli başlıklar arasında yerini almış oldu” şeklinde konuştu.
Trump tarifelerinde sona yaklaşıldı
Küresel piyasaları uzun süredir meşgul eden Trump tarifelerinde yavaş yavaş sona yaklaşıldığını da belirten Tamer Kıran, ağustos ayı ile ABD’nin birçok ülkeye uygulayacağı tarife oranlarının da netleşmeye başladığını söyledi.
Avrupa Birliği’ne uygulanan tarife oranı %15’lere düşürülürken, NAFTA bölgesinde Meksika’ya uygulanan tarife %25, Kanada’ya uygulanan tarifeni %35 seviyesinde açıklandığını belirten Kıran, Çin’e yönelik son tarifelerin %30 olmakla beraber yeni anlaşma için sürecin 90 gün daha uzatıldığını kaydetti.
Tamer Kıran, Türkiye açısından rekabette önemli olan Vietnam, Tayvan gibi ülkelere uygulanan tarife oranlarının % 19-20 arasında değiştiğini, BRICS ülkelerinden Brezilya ve Hindistan’a da %50 vergi oranları konduğunu belirtti.
“Enflasyon ile mücadelenin yeni ve belki daha zorlu bir aşamasına gelindi”
Tamer Kıran, Türkiye’ye bakıldığında rekabette yaşanan sorunların başta sanayi olmak üzere ekonominin birçok kesiminde hissedilmeye devam ettiğini, ihracat ile turizmde de zorlanmanın arttığını söyledi.
Enflasyon verilerinin ise son 1-2 ayda beklentilerin altında kalarak Merkez Bankası’nın faiz indirim sürecini başlattığını belirten Tamer Kıran şunları kaydetti:
“Merkez Bankası politika faizini %46’dan 43’e indirirken, önümüzdeki süreçte de bunun devam edeceğine dair sinyalleri arttırdı. Bu arada Merkez Bankası enflasyon raporunu açıkladı ve %5’lik ana hedefin yanına önümüzdeki üç yıl için ara hedefler koydu, tahmin aralıkları açıkladı. Bu yıl sonundaki enflasyon tahmini % 25 -29 bandında açıklanırken, gelecek yıl % 13 -19 bandına çekildi. Enflasyon ile mücadelenin yeni ve belki daha zorlu bir aşmasına geldiğimizi unutmadan başta maliye politikası olmak üzere eldeki tüm araçları güçlü bir şekilde kullanmaya devam etmenin önemi daha da artmış bulunuyor.”
Küresel denizyolu taşımacılığının ABD ticaret politikası ve jeopolitik riskler etrafında baskı altında kalmaya devam ettiğini belirten Kıran, küresel denizyolu taşımacılığının 2025 yılında ton bazında yıllık %0,1 ile kısıtlı artarak 12,7 milyar ton seviyesinde gerçekleşmesi ve ton-mil bazında yıllık artışın %0,6 olması öngörüsünün hakimiyetini sürdürdüğünü bildirdi.
Kontrolsüz şekilde bağlanan teknelerin yarattığı düzensizliğin önüne geçilecek
Ağustos ayında denizcilik sektörünü yakından ilgilendiren önemli gelişmelere dikkat çeken Tamer Kıran, 1 Ağustos’ta, “Deniz Kıyı Alanları Tekne İmal ve Çekek Alanlarının, Bağlama ve Barınma Yerlerinin Belirlenmesi, Mapa-Şamandıra Noktaları ve Sayılarının Belirlenmesi ile Kurulumu İçin Fizibilite Raporu Hazırlanması İşine Ait Protokolü”, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile imzaladıklarını kaydetti.
Protokol ile özellikle kontrolsüz şekilde bağlanan teknelerin ve rastgele demir atan gezi ve tur teknelerinin yarattığı düzensizliğin önüne geçilmesi hedeflendiğini belirten Tamer Kıran, yapılacak çalışma sonucunda Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında tekne imal ve çekek alanlarının, bağlama ve barınma yerlerinin ve mapa-şamandıra sistemlerinin kurulabileceği bölgelerin belirlenmesi amacıyla fizibilite raporu hazırlanacağını söyledi.
“IMO Net Sıfır Fonu’nun nasıl kullanılacağı belli değil”
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nin (MEPC) ekim ayında gerçekleştirilecek Olağanüstü Toplantısında, denizcilik sektörünü yakından ilgilendiren IMO Net Sıfır Çerçevesi tasarısı oylanacağını hatırlatan DTO Başkanı, bu düzenlemenin, gemilerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını fiyatlandırarak düşük ya da sıfır emisyonlu yakıtlara geçişi hızlandırmayı hedeflediğini kaydetti.
Ancak bu tasarının gemi sahipleri ve işletmecilerine ciddi ek yükler getireceğinin öngörüldüğüne dikkat çeken Tamer Kıran, “Tasarı kabul edilirse, IMO Net Sıfır Fonu’nda yılda 10-30 milyar dolar civarında bir kaynağın toplanması beklenirken, bu fonun nasıl kullanılacağı henüz net değil. Sonuç olarak önümüzde maliyetleri yüksek ama stratejik açıdan fırsatlar da barındıran bir süreç var. Bu süreci doğru adımlar, güçlü temsil ve etkin fon kullanımı ile yönetebilirsek Türk denizciliğinin yeşil dönüşümünde önemli avantajlar elde edebiliriz” diye konuştu.
Tamer Kıran, IMO MEPC toplantısında gündeme alınacak MARPOL Sözleşmesi Ek-VI'da yapılması planlanan değişikliklere ilişkin Oda görüş ve önerilerini de Denizcilik Genel Müdürlüğü’ne ilettiklerini söyledi.
“Balıkçılarımız bundan sonra avladıkları balığı Zeyport Limanı’ndan çıkarabilecek”
Su ürünleri avcılığı yeni sezonunun 1 Eylül’de tüm denizlerde, 15 Eylül tarihinde ise Akdeniz’de başlayacağını belirten Tamer Kıran şunları söyledi:
“Sezona başlarken, İstanbul Boğazı ve Marmara Denizinin Boğaza yakın bölgelerinde avlanan balıkçılarımızın yıllardan beri yaşadığı ve gündeme getirdiği en önemli sorunlarından biri olan, yakaladıkları balığı karaya çıkarma noktası ihtiyacını çözmüş olduğumuzun da müjdesini sizinle paylaşmak isterim. Balıkçılarımız bundan sonra avladıkları balığı, avlanma yerlerine çok yakın bir mesafede olan Zeyport Limanı’ndan çıkarabilecekler. Bu imkanı sağlamamızda emeği geçen sayın valimiz ve tarım il müdürümüze teşekkür ediyorum.”
Bodrum Boat Show’a davet
İMEAK DTO’nun, Muğla Büyükşehir Belediyesi iş birliğiyle bu yıl ilk kez 15-19 Ekim tarihleri arasında Bodrum’da ‘Bodrum Boat Show Fuarı’nı düzenleyeceğini hatırlatan Tamer Kıran, açılışa az bir zaman kala hazırlıkların son hızıyla sürdüğünü bildirdi.
Tamer Kıran fuarın, Bodrum’un uluslararası alanda tanıtımını güçlendirmesinin yanı sıra bölge ekonomisi ve turizmine büyük katkı sağlayacağını düşündüklerini belirterek, 15 Ekim Çarşamba günü yapılacak açılış törenine tüm meclis üyelerini davet etti.
Büyük Zafer’in 103. yıl dönümünü de kutlayan Tamer Kıran, cumhuriyetin kurucusu, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere silah arkadaşlarını saygı ve minnetle andığını belirterek tüm şehitlere Allah’tan rahmet diledi.
“MB’nin 2 yıldaki rezerv kaybı 1,5 milyar dolarken, 6 aylık rezerv kaybı 27 milyar dolar oldu”
Tamer Kıran’ın ardından İMEAK DTO Ekonomi Danışmanı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, "Türkiye ve dünya ekonomisi; göstergeler ve gelişmeler" konulu sunum yaptı.
Aslanoğlu, Kur Korumaları Mevduat (KKM) uygulamasının sona ermesine ilişkin olarak şunları söyledi: “130-140 milyar dolarlık KKM vardı. Türk Hazinesi’ne ve Merkez Bankası’na (MB) 60 milyar dolar bir maliyet çıktı. Bu çok büyük. Ölçemediğimiz maliyetler var. Bu maliyet KKM’den değil bizim faiz indirerek başladığımız politikaların devamıyla geldi. Suçlu KKM değil asıl neden faiz indirimidir.
Son 2 yılda dünyayla yaptığımız alışverişte 1,5 milyar dolar rezerv kaybettik. Bu yılın ilk 6 ayında 23 milyar dolar cari açık var. Net finansman bulamamışız dünya ile yaptığımız alışverişte 370 milyon dolar kaybetmişiz. MB’nin 2 yıldaki rezerv kaybı 1,5 milyar dolar, 6 aylık rezerv kaybı 27 milyar dolar. Bu ülkemizin kaynaklarının dışarı gitmesidir.
MB’nin rezervi nasıl arttı? Genel seçim sonrası 97 milyar dolardı şu an 177 milyar dolar. 110 milyar dolar KKM bozuldu. 20-25 milyar dolar DTH (Döviz tevdiat hesapları) bozuldu. 135 milyar doları vatandaş bankalara verdi, onlar da MB’ye verdi. 135’in 80’ini MB rezervine koydu. MB, vatandaştan gelen paranın 28,5’ini dış dünyaya ödedi. Kalan 25-30 milyar doları da kuru tutmak için müdahalede kullandı. Vatandaşın dövizi MB’ye gitti. Dış dünyadan kaynak bulmadık, hatta dış dünyaya para verdik. Vatandaş KKM’den DTH’den zorlandığı için çıktı.”
2. Denizcilikte Yeşil Dönüşüm Zirvesi’ne çağrı
Erhan Aslanoğlu’nun ardından DTO Sürdürebilirlik Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir, meclis üyelerine “Sürdürülebilirlik Bülteni” hakkında bilgi verdi. Akdemir, kasım ayında Oda tarafından 26 Kasım’da düzenlenecek “2. Denizcilikte Yeşil Dönüşüm Zirvesi”nin duyurusunu yaparak, katılım çağrısında bulundu. Akdemir ayrıca Sürdürülebilirlik Bülteni’nin yapay zekayla seslendirilerek, podcast haline getirildiğini belirtti.
Neslihan Torlak Gönençer
“Limanlarda keyfiyete varan uygulamalarla karşılaşıyoruz”
Toplantıda Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) Yönetim Kurulu Başkanı Neslihan Torlak Gönençer de söz aldı. Gönençer, üyelerinin son zamanlarda limanlarda yaşadığı sorunlara dikkat çekti.
Gönençer konuya ilişkin şunları kaydetti: “Son dönemlerde mevzuat hükümlerine rağmen limandan limana değişen, keyfiyete varan uygulamalarla karşılaşıyoruz. Limanlarda gümrüksel uygulamalarda da farklı tarifelerle karşılaşıyoruz. Boğaz geçişlerinde de sıkıntılar var. Kılavuz kaptanların belki tecrübesizliklerinden ya da değerlendirme farklılıklarından dolayı geri döndürmeler yaşandığı bize iletiliyor. Sertifikalar geçerli olmasına rağmen ilave evraklar isteniyor. Son dönemde Türk bayraklı gemileree çok orantısız uygulamalar olduğunu görüyoruz. Çok sayıda madde yazılarak gemiler tutuluyor. Ama tutulmalara vesile olan maddelerin 2 gün sonra kaldırılması nasıl mümkün oluyor? Denetimlerin konuya hâkim sörveyler tarafından daha şeffaf ve ölçülebilir kriterle olması lazım.”
Cey Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Avcı da toplantıda söz alarak işlettikleri Tekirdağ Limanı’nın geçtiğimiz ay kapatıldığını belirterek limanda eksiklikler olduğu gerekçesiyle yapılması istenilen düzenlemeleri aktardı.
Toplantıda son olarak Tersan Tersanesi Yönetim Kurulu Başkanı Osman Nurettin Paksu söz aldı. Paksu, “Uzak Doğu’da Çin’de yapılan gemilere ciddi destek var. Önceki dönemlerde ürettiğimiz gemilerde İspanya’nın biraz altındaydık. Ama şu an İspanya’ya yüzde 20-25 destek verildiği için yüzde 20 pahalıyız İspanya’dan. Faaliyetlerimizi sürdürmekte zorlanıyoruz” dedi.
Toplantı, meclis üyelerinin dilek ve görüşlerini dile getirmesinin ardından sona erdi.
7DENİZ