14-18 Kasım tarihleri arası için kuru yük piyasasını değerlendiren NAVİS Yönetim Danışmanlığı Denizcilik Sektörü Direktörü Engin Koçak, Capesize ekseninde yükselen endeksin yine Capesize düzeltmesiyle ciddi şekilde geriye gittiğini söyledi.
Engin Koçak’ın değerlendirmesinin tamamı şöyle:
Bir önceki hafta perşembe günü akşamı Çin’deki karantinaların gevşetilme haberi ben dahil herkesin beklentileri üzerinde olumlu bir hava estirmişti lakin acı gerçek bu hafta öyle olmadı. Capesize ekseninde yükselen endeks yine Capesize düzeltmesiyle ciddi şekilde geriye gitti. Yine de makro olarak Çin’in bu gevşemesinin etkilerinin olmasını bir müddet daha bekleyeceğim. Mevsimselliğin acımasızlığını bilmeme rağmen...
Yine her zamanki gibi nehir/deniz piyasasıyla başlayalım. Bu hafta içi Azov-Marmara rotasının 70 dolar/tonun altına gerilediği teyit edilmiş oldu. Şu anda üç sıkıntı söz konusu: birincisi yüklü gemilerin Kerch boğazından içeri girememesi (ki pek çok gemi dönüş yüküyle para kazanıyordu) ikincisi de bu hafta içinde ortaya çıkan hiçbir geminin Azov’dan içeri girmemesine sebep olacak şekilde Kerch boğazını kapatma haberi. Son olarak da tahıl koridorunun akıbetiydi…Fakat uzatılma kararı çıktı ve büyük ihtimalle bu da nehir çıkışlarının aritmetiğinin dış bir etkenle artmak durumunda kalmayabileceğinin işareti. Eğer tahıl koridoru anlaşması sona erseydi, ciddi artışlar geri gelebilirdi. Aynı şey Sulina bölgesi için de geçerli olurdu.
Konvansiyonel kosterlerde genel olarak düşüş havası hâkim ama Karadeniz’deki bağlantılara bakarsak, mesela Novorossiysk-Marmara buğday işleri 33-34 dolar/ton teklif etmeye devam ediyor veya Reni-Marmara düşük 50’ler deniyor. Tamam bir dönem 110 dolar/ton bile duyulmuştu ama, son birkaç haftayı değerlendirirsek sert bir düşüş var diyemeyiz.
Sert düşüş büyük tonajda… Geçen hafta ufak bir düzeltme yapan Baltık Kuruyük Endeksi bu hafta tekrar düşüşe geçerek neredeyse 1.200 puan seviyesini de aşağı yönlü kırdı ve böylece geçen hafta bir miktar iyileştiyse de bu hafta fersah fersah gerisine düştü. Yazımızın başında da söyledik, geçen hafta Çin etkisiyle iyimserlik bekliyorduk. Hiç “iyimser” bir tarafı kalmadı...
Bizi ilgilendirdiği kadarıyla, şu anda Baltık Handysize Endeksi (BHSI) geçen haftaki 787 puandan bu hafta 760’lara geriledi. Supramax Endeksi (BSI) ise haftayı 1.170 puandan tamamladı ve geçen hafta geldiği 1.268 puandan 100 puanlık sert bir düşüş kaydetti. Şu anda endeks rakamlarına göre handysize gemiler Atlantik sularında 17.500 dolar/gün ortalama kazanıyor. O da yine Güney Amerika’dan Continent’e iyi çıkışlar sağ olsun. Güney Asya’da ortalamalar 10.000 dolar/gün civarında. Supralarda durum daha vahim…günde 6.000 dolara bağlanan gemiler var. Konuştuğum bir broker “Eğer daha yaşlı ve çok yakan bir gemin varsa onu da bulamaz 4.000’de kalırsın” diyor. Endeks ortalaması 7.300 dolar/gün iken çok da karşı çıkılacak bir rakam değil. Hal böyle olunca Karadeniz’den, Amerikan Körfezi’nden ve hatta Batı Afrika’dan kanın gövdeyi götürdüğü Uzakdoğu’ya çıkışlar 20-24.000 dolar/gün civarında. Ortalama da zar zor 12.900 dolar/gün civarı.
Satışlar ve bu haftalık veda…
2015 Çin inşası 38K “Interlink Activity”21 milyon dolara satıldı. 2013 Japon inşası 37K DWT “Ocean Echo” 17,5 milyon dolara geriledi. Yazın sorsanız belki bu fiyata 2008 yapısı 37K DWT bir handysize ancak alınabilirdi. Benzer şekilde yine 2013 Japon inşası 36K DWT “Nord Quebec” de düşük 17 milyon dolara satıldı. Türk alıcıların 2006 yapısı kutu ambarlı 32K DWT “Blue Baie” gemisini de 13 milyon dolara aldıkları raporlandı. 2003 yapısı benzer gemilere 2 ay kadar önce bu rakamlar isteniyordu. Şimdi o gemiler de 10 milyon doların altına geldi. Supramax satışlarında 2016 Tsuneishi-Filipinler inşası 58K DWT “Bulk Carina” 22 milyon dolara gitti. 2004 Japon Azzura ise 13 milyon dolara satıldı.
Gemi fiyatları düşer mi? Direnç göstermek için sebep icat edenler yok değil, bakalım ne kadar haklı çıkacaklar.