Sputnik’e konuşan Rus askeri uzman Vasiliy Kaşin, Çin’in sualtı araçlarının yapımında lider konumuna gelmeye çalıştığını belirterek, bu konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Çin’in pilotlu sualtı aracı Jiaolong, Temmuz 2012’de 7.062 metre derinliğe inmeyi başarmıştı. Çin Bilimler Akademisi’ne ait insansız sualtı aracı Haidou-1 ise 2016’in ağustos ayında 10.767 metre derinliğe inmişti. Çin, 6.000 metre derinliğe inebilen sualtı araçlarını üretebilen 5 ülkeden (ABD, Rusya, Fransa, Japonya) biri. RUSYA VE ÇİN’DEN İŞBİRLİĞİ Çin, sualtı araçlarının üretimine 1980’li yıllarda başlamıştı, 1990’lı yıllardan itibaren bu çalışmalara aktif olarak Rusya katılıyor. Örneğin Jiaolong, 2000’li yıllarda Çin Bilim ve Teknolojiler Bakanlığı ile Rusya Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın desteğiyle, CSIC şirketi ve Rusya’nın Krylov Araştırma Enstitüsü ile Baltık Tersanesi tarafından uygulanan program sonucu geliştirildi. Daha önce de 90’lı yıllarda Rusya, 6.000 metre derine inebilen pilotlu sualtı aracının üretiminde ve çeşitli insansız sualtı araçlarının geliştirilmesinde Çin’e yardım etmişti.” ‘SUALTI ÇALIŞMALARININ ASKERİ ÖNEMİ DE VAR’ Çin’in sualtı teknolojilerin gelişimine öncelik verdiğini kaydeden Kaşin, bunun birkaç nedeni olduğunu belirterek şöyle devam etti: “Bu teknolojiler, ulusal prestiji güçlendirmekte yardımcı oluyor, yeni araştırmaları hayata geçirmek ve deniz dibinde yararlı kaynakları aramak konusunda yeni fırsatlar sağlıyor, bunun dışında askeri önemi de var. Gerçi halihazırda 1.000 metreden daha derin kısımlar askeri amaçlar için az kullanılıyor.” Bu tür sualtı araçlarının teoride okyanusun dibinden geçen kabloları imha etme veya bağlanma ve SOSUS gibi denizaltıları izleme sistemlerinin okyanus dibindeki ünitelerine zarar verme yeteneğine sahip olduğunu anlatan Rus uzman, “ABD de büyük derinlere inebilen özel amaçlı sualtı araçlara sahip. Bu bağlamda Çin, Pasifik’te hakimiyeti ele geçirmek için özel askeri sualtı araçlara büyük yatırımlar yapmalı” diye konuştu. 7DENİZ