Yunanistan’ın açmazları!

ABD Başkanı Trump’ın Suriye’den birliklerini geri çekme kararı aldığını açıklaması, birçok ülkede şaşkınlık yarattı. Bu kararın uygulanıp uygulanmayacağı yerli ve yabancı haber kaynaklarında sürekli tartışılıyor. ABD yönetiminden şu sıralar farklı açıklamalar gelse de, geri çekilme kararı gündemden düşmüyor. Söz konusu kararın Yunanistan’da tartışılma şekli ise diğer ülkelerden biraz farklı seyrediyor. Yunanistan’ın bu konuya tepkisi şu ana kadar panik atak seviyesinde diyebiliriz

09.01.2019 - 09:57 Yayınlanma

6 Dk Okunma Süresi

ABD Başkanı Trump’ın Suriye’den birliklerini geri çekme kararı aldığını açıklaması, birçok ülkede şaşkınlık yarattı. Bu kararın uygulanıp uygulanmayacağı yerli ve yabancı haber kaynaklarında sürekli tartışılıyor. ABD yönetiminden şu sıralar farklı açıklamalar gelse de, geri çekilme kararı gündemden düşmüyor. Söz konusu kararın Yunanistan’da tartışılma şekli ise diğer ülkelerden biraz farklı seyrediyor. Yunanistan’ın bu konuya tepkisi şu ana kadar panik atak seviyesinde diyebiliriz. Bir yandan Ege ve Doğu Akdeniz’deki siyasi ve ekonomik hedefleri için ABD’yi yanına alma hevesleri hız kesmeden ilerlerken; diğer yandan Yunan kamuoyunda, ABD’nin Suriye’deki bu zikzaklı politikasından dersler çıkarılması gerektiği yönünde tartışmalar başladı. Türkiye ile tehlikeli bir gerginlik durumunda, ABD’nin kendilerine şimdilik görünen desteğinin pratikte bir güvence sağlamayabileceği Yunan basınında konu oldu. Yalnız başına kalınabileceği yönünde serzenişler hakim. Bununla birlikte kamuoyunda, ABD’ye verilecek olası üs ve/veya üs kolaylıkları karşılığında nelerin elde edileceği konusu da yavaş yavaş sorgulanır hale geldi. Peki, Yunanlılar ABD desteğini neden bu kadar hayati görüyorlar ?

Mevcut askeri gücü, Ege ve Doğu Akdeniz gibi iki büyük harekat alanını kontrol altında tutabilecek yetkinlikte gözükmüyor. Bu, onları bölgesel ve küresel ittifak arayışlarına mecbur ediyor. Türkiye ile olan rekabeti sürdürmeyi, bu olası ortaklıklara bağlı görüyor. Ancak şimdilik bulduklarını düşündükleri partnerlerinden de tam olarak emin değiller. Üstelik, miadı dolmaya başlayan deniz ve hava kuvvetinin yenilenmesi de en acil ihtiyaç olarak ortada durmaktadır. Bu durumun, siyasi, ekonomik ve askeri ortaklık kurmaya çalıştığı İsrail, Mısır ve İtalya gibi ülkelerde de şüphe ve endişe yaratabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle, ABD ile geliştirdiği stratejik diyalog adı altındaki iş birliğini, siyasi desteğin yanı sıra, askeri yönden birçok eksik taraflarını tamamlayabilir ümidiyle sürdürmek istemektedir. Bununla birlikte, Yunanistan’ın öncelikle ABD başta olmak üzere, bir kısım batı ülkelerinden kapsamlı bir silah yardımı alabilme peşinde olduğu da söylenebilir.

Deniz gücünün ihtiyaçlarını temin kapsamında; ABD, Almanya, Fransa ve Avustralya arasında, bütçe sıkıntısının da etkisiyle, karar vermekte zorlandığı ve gelgitler yaşadığı açıkça görülmektedir. Yunanistan’ın yaşlı su üstü gücünün yenilenme ihtiyacının yanı sıra; hava gücünün de modernizasyonu gündemdedir. Ancak, Lockheed Martin şirketi tarafından 1,2 milyar dolarlık 85 adet F-16 savaş uçağının modernizasyonu projesi de skandala dönüşmeye aday durumdadır. Muhalefet toplam ödemenin 2,4 milyar dolar olduğu yönünde eleştirilerini sürdürmektedir. Modernizasyonun, 50-80 milyon dolar peşinat sonrası, 4 yıllık taksitlerle ödenerek yapılacağı ifade edilmektedir. Her yıl 12 adet F-16 uçağının modernize edileceği ve modernizasyonun 2028 yılında tamamlanacağı belirtilmektedir. Ancak bir kısım ABD kaynaklarında ise, Yunanistan’ın bu projeyi mali olarak karşılayıp karşılayamayacağı yönünde endişeler dile getirilmektedir.

Netice itibarıyla, Yunanistan savunma ve güvenlikle ilgili politikalarını, tepkilerini ve ihtiyaçlarını tayin etmede çelişki ve zorluklar içerisindedir. Bunun sebebi, eldeki mevcut askeri gücünün siyasi hedefleri karşılamadaki yetersizliğidir. Bununla birlikte, bu yetersizliği karşılamaya teşebbüs ettiği takdirde; ekonomik açmazlarla karşı karşıya kalmaktadır. GSYH’nın yüzde 2'sini askeri harcamalara kullanması ve bunun yaklaşık 4.9 milyar dolara denk gelmesi, AB içinde de kendisini sıkıntıya sokmaktadır. Çünkü bu rakam AB ülkelerinin ortalamasının üzerinde olup, AB’nin ekonomik kurtarma paketleri sonrası bu rakamı AB’ye izahtan vareste olamayacaktır. Buna karşılık ekonomisi yüzde 2 büyümüş olsa da, askeri harcamalarını aynı oranda artırması halinde, yeniden 2008 yılı şartlarına geri dönmesi kaçınılmaz olacaktır. Ege ve Doğu Akdeniz’deki siyasi hedeflerinin geniş ve kapsamlı olması; eldeki mevcut bütçeye göre uygun ve sistemli bir platform ve silah temin planını yapmasını zorlaştırmaktadır. Savunma ihtiyaçlarının tedarikindeki hayaller ve gerçekler arasında gelgitler yaşaması bu yüzdendir. Diğer yandan, Yunanistan bir AB üyesi ülkedir. Doğu Akdeniz’in AB’nin ‘‘Genel Güvenlik ve Savunma Politikası’’ kapsamında ‘‘AB Deniz Güvenlik Stratejisi’’ içinde mütalaa edilmesi ve Yunanistan, İtalya, GKRY ve İsrail arasındaki enerji arzına yönelik projelerin AB tarafından destekleniyor oluşu da dikkate alınmalıdır. Ancak AB’nin siyasi destek haricinde, ekonomik ve askeri açıdan halihazırda Yunanistan’a destek verebilmesi de şimdilik olası gözükmemektedir.

Müflislikten yeni çıkmış bir ülkenin, ütopik projeler ve iş birlikleriyle simsarların elinde oyuncak olması mukadderdir. ABD yönetimindeki, Suriye’den geri çekilme kararı başta olmak üzere, değişik konularda yaşanan fikir ayrılıkları, istifalar ve Başkan Trump’ın öngörülemez kararları neticesinde, Yunan sivil ve askeri karar alıcılarında, ümit ettikleri olası ABD desteğiyle ilgili karamsarlık hakim olmaya başlamıştır. Diğer yandan, hükümeti oluşturan iki siyasi partide, ABD’ye üsler verilmesi ve ‘‘Kuzey Makedonya’’ isminin kabul edilmesiyle ilgili yaşanan çatlak da devam etmektedir.

Sonuç olarak Yunanistan’ın, siyasi ve ekonomik hedeflerini gözeterek, Türkiye ile askeri dengeyi sağlamak maksadıyla; bölgesel ve küresel iş birliğine ihtiyacı vardır. Kendi yetenekleriyle bunu başarması zor gözükmektedir. Ancak bu ikili ve çok uluslu iş birliklerinin de kendisine bir yarar sağlama olasılığı azalmaktadır. ABD’nin öngörülemez politikaları ile AB ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz, Yunanistan’ın ayaklarını yere basmasını sağlaması gerekir. İngiltere’nin bile Manş Denizi’nde Rus gemilerini gözetlemek için bir mayın avlama gemisi (HMS Hurworth-M39) tahsis ettiği ya da siyasi bir mesaj vermek için Karadeniz’e yardımcı sınıf bir oşinografi/mesaha gemisi (HMS Echo-H87) göndermek zorunda kaldığı bir ortamda; Yunanistan’ın askeri gücü dahilinde hayali siyasi hedeflerle partnerlerini ikna etmesi olası gözükmemektedir. En güzel çözümün, komşusu Türkiye ile barış ve dostluk içerisinde karşılıklı hakkaniyet ve eşit paylaşıma yönelik politikalar oluşturmak olduğu unutulmamalıdır.

Alp Kırıkkanat

Kaynak:

http://www.ekathimerini.com/236035/opinion/ekathimerini/comment/greece-turkey-and-the-unpredictable-president-trump

https://navaltoday.com/2019/01/03/uss-porter-arrives-in-aksaz-turkey-for-port-visit-exercises/

http://www.hurriyet.com.tr/dunya/yunanistandan-acil-karar-f-16lar-modernize-edilecek-40819940

http://www.ekathimerini.com/222543/article/ekathimerini/news/defense-minister-reacts-to-criticism-over-f-16-deal

http://www.thedrive.com/the-war-zone/15233/greece-plans-to-spend-billions-upgrading-its-f-16-fighter-jet-fleet