Ülkemiz Akdeniz çanağında dünya denizcilik filosu için önemli bir tamir-bakım merkezi olmaya başlamıştır. Ayrıca Uluslararası Denizcilik Örgütü(IMO) platformunda hazırlanan "Uluslararası Gemilerin Balast Suları ve Sedimanlarının Kontrolü ve Yönetimi Sözleşmesi-2004" 13 Şubat 2004 tarihinde imzaya açılmış ve Türkiye'nin de içinde bulunduğu birçok ülke tarafından imzalanmıştır. Sözleşme, 8 Eylül 2017 tarihi itibariyle dünya filosunu oluşturan toplam gros tonajın 35'i ve 30 ülke tarafından imzalanması şartını taşıdığı sebebiyle belirli aralıklarla tüm dünyada devreye girecektir. Bunun yan ısıra Egzhaust Gas Scrubber System de gemilerde yine IMO kuralları gereği zorunlu hale gelmektedir. Yeni gelen bu kurallar sebebiyle ayrıca tersanelerimizde ilave bir yoğunluk yaşanmaktadır. Yabancı bayraklı gemilere verilen tamir- bakım hizmetlerinin vergi hukuku açısından durumu ise aşağıdaki gibidir.
Damga Vergisi
9 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 6728 sayılı Kanun’un 23 ila 29 ve 74 üncü maddeleriyle Damga Vergisi Kanunu uygulamasında önemli değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca 29 Eylül 2016 tarihli ve 29842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 60 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile yapılan değişiklere ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Bu değişiklik ile ülkemiz tersanelerinde her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına ilişkin düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası uygulanacaktır.
Katma Değer Vergisi
Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1- a Maddesi hükmüne göre, İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri, vergiden müstesnadır.
Katma Değer Vergisi Kanunu ile ilgili 26 Seri no’lu Genel Tebliğ hükmü gereğince, hizmet ihracatında Katma Değer Vergisi İstisnası uygulanabilmesi için aşağıdaki dört şartın birlikte gerçekleşmiş olması zorunludur.
1) Hizmet Türkiye’de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
2) Fatura veya benzeri nitelikteki belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmelidir.
3) Hizmet bedeli, döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir.
4) Hizmetten yurt dışında yararlanılmalıdır.
05.12.2017 tarih 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve yayımlandığı tarihte yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 15) Madde 1 bölümünde “Ancak, Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı gemilerin tadil, bakım ve onarım hizmetlerinde, geminin tersaneye giriş çıkış yaptığının Liman Başkanlığı tarafından verilecek belge ile tevsik edilmesi kaydıyla, istisna kapsamındaki hizmet nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin 50’si, hizmet bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirildiğini tevsik eden belge aranmaksızın iade edilir. İade edilecek KDV’nin kalan kısmı, işleme ilişkin bedelin yarısının döviz olarak Türkiye’ye getirildiği oranda iade edilir.’ İbaresi yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat gereği yabancı bayraklı gemilere verilen tamir-bakım hizmetleri KDV’den müstesna tutulmuş, tersanelerimizin bu hizmetler sebebiyle yüklenmiş oldukları KDV ise nakit ya da mahsup yoluyla iade alabilmektedirler.
Döviz Kazandırıcı İşlemler
Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan aşağıda sayılan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemler nedeniyle, belgenin geçerlilik süresi içerisinde belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla, düzenlenen kâğıtlara damga vergisi, yapılan işlemlere harç istisnası uygulanır.
Bedelleri döviz olarak alınmak kaydıyla yurt dışında yerleşik firmalar adına gerçekleştirilen bakım ve onarım hizmetiyle, dış sefere çıkan Türk ve yabancı bayraklı gemi, uçak veya tırların bakımı ve onarımı, yenileme ve dönüşüm ile bakım, onarım, yenileme ve dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen mal (yakıt ve madeni yağlar hariç) ve hizmet satışları döviz kazandırıcı işlem olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda belge kapsamında kullanılan krediler içinde BSMV ödenmeyecektir.
Kurumlar Vergisi
Kurumlar vergisi açından ise genel hükümler geçerlidir. Ancak döviz işlem olması sebebiyle tamir-bakım hizmetleri için düzenlenecek faturaların Döviz Cinsinden düzenlenmesi mümkündür.
Ödemeler Dengesi
Ülkemizin en önemli konularından biri olan döviz kazandırıcı hizmetlerin desteklenmesi konusunda tersanelerimizce verilen tamir-bakım hizmetlerinde ithal girdi kullanımı yüzde 35-40’lar seviyesinde olması sebebiyle net döviz girdisi sağlanmaktadır. Ayrıca ülkemiz tersanelerinde ve yan sanayii de ciddi bir istihdam da söz konusudur.
Bütün bu sebeplerle ülkemiz açısından tersanelerimizde verilen yeni inşa ve tamir–bakım hizmetlerinin stratejik bir öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Murat Erişti
Yeminli Mali Müşavir
İMEAK DTO ve GİSBİR Mali İşler ve Vergi Danışmanı
