Küresel resesyon endişeleri ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) agresif faiz artırımlarına devam edeceğine dönük beklentiler emtia fiyatlarını etkiledi. Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcı sırasında sert artan emtia fiyatları ekonomik durgunluk endişeleri nedeniyle gerilemeye başladı.
Yatırımcılar Fed’den temmuz ayında 75, Eylül ayında 50 baz puan faiz artırımı beklerken talebin nasıl seyir izleyeceğinin belirsizliği emtia fiyatlarını aşağı çekti. Petrol fiyatları dün bir aydan uzun sürenin dip seviyesine düşerken tarımsal emtialar da yeni hasat sezonu öncesinde geriledi.
MERKEZ BANKALARI HAREKETE GEÇTİ
ABD’de mayısta yüzde 8,6 ile son 40 yılın en yüksek enflasyonunun kaydedilmesinin ardından Fed de politika faizini son toplantıda 75 baz puan artırarak yüzde 1,75’e yükseltti. Böylece son 28 yılın en yüksek faiz artışı gerçeklemiş oldu.
İngiltere Merkez Bankası (BOE) politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 1,25’e çıkarırken Avrupa Merkez Bankası da temmuzda faiz artışına gidebileceğini duyurdu. Merkez ülkelerin politika yapıcıları faiz artırırken geriye kalan pek çok ülke de bu trende uyarak para politikasında sıkılaşmaya gitti.
RESESYON KORKUSU
Merkez bankalarının faizleri yükseltmesi resesyon (ekonomik durgunluk) endişelerini de beraberinde getirdi. Dünya Bankası Başkanı David Malpass haziran ayı başlarında yaptığı açıklamada, “Birçok ülke için durgunluktan kaçınmak zor olacak” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Uzmanlar merkez bankalarının yüksek enflasyon nedeniyle faiz artırarak ekonomiyi soğutmaya çalışmalarının; düşük yakıt ve enerji tüketimi, yüksek fiyatlı gıdaların daha az tüketilmesi ve üretim girdilerinde talep azalması gibi sonuçlara neden olabileceği görüşünde.
Emtia fiyatları ekonomik durgunluk nedeniyle talepte azalma yaşanacağı yönündeki beklentilerden negatif etkilenirken bu beklentiler ise emtia borsalarında da satış eğiliminin artmasına neden oluyor.
METALLER SERT GERİLEDİ
Brent petrol varil başına dün 180 dolar seviyesini görürken bugün kısmen kayıplarını toparlayarak 110 doların üstüne geri yükseldi. Ancak metallerdeki negatif hava sürdü.
Ayrıca Çin’de yaşanan üretim sorunları da metal fiyatlarını da negatif etkiledi. Ülkede artan çelik stokları ve üretimdeki yavaşlama nedeniyle üst üste 10. günü de kayıpla tamamlamaya hazırlanıyor.
Savaşın başladığı mart sonun emtia fiyatları zirve yaparken resesyon sinyalleri ve Çin’den gelen haberler fiyatları geri çekti. Bakır fiyatları ton başına 8 bin 500 dolar civarında seyrederek 16 yılın en düşük seviyesini gördü. Kalay günlük yüzde 5 düşüşle 30 bin dolara düşerken, alüminyum ve çinko da yüzde 1'e yakın değer kaybetti. Şangay borsasında alüminyum yüzde 2, nikel yüzde 7 değer kaybetti. Gümüş günlük yüzde 1 değer kaybıyla ons başına 21 dolar seviyesine gerilerken altın yüzde 0,5 değer kaybederek 1828 dolardan işlem gördü.
TARIMSAL EMTİALAR DA DEĞER KAYBETTİ
Öte yandan bazı büyük ekonomilerde hasat sezonunun yaklaşması ve resesyon endişeleri tarımsal emtiaların fiyatlarını da etkiledi. Tarımsal ürün fiyatlarının düşmesi ile birlikte gıda enflasyonundaki artış da bir miktar ertelenmiş oldu. Chicago borsasında en yüksek işlem hacmine sahip olan buğday vadeli kontratları dün 29 Mart’tan bu yana görülen en düşük seviye olan ton başına 362 dolar seviyesine geriledi. Soya fasulyesi günlük yüzde 0,4 değer kaybederek 615,5 dolar/ton seviyesine, Mısır yüzde 0,2 gerileyerek 275,6 dolar/ton seviyesine düştü. Kaynak: www.sozcu.com.tr
