İMEAK Deniz Ticaret Odası Mart ayı Meclis Toplantısı yönetim kurulu ve şube başkanlarının katılımıyla gerçekleşti. İMEAK DTO Meclis Salonu’nda düzenlenen toplantıya katılan Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, “Denizcilik Piyasaları” isimli bir sunum yaptı.
Konuşmasına başlarken ABD Merkez Bankası’nın (FED) yaptığı 50 baz puanlık indirimi değerlendiren Erdoğan, FED bu hamlesinin iki nedeninin olabileceğine işaret ederek bunlardan birinin yaklaşan ABD seçimleri ve ikincisinin ise resesyon kaygısına yönelik bir ön tedbir olduğunu belirtti.
Denizcilikte arz-talep konusunu grafikleriyle sunan Erdoğan, “Arz için filo olarak 2.1 milyon DTW’e doğru gelen gemi filosunda faaliyet gösteren 70-75 bin yük gemisini kapsayan, taleple de 60-63 trilyon ton mile kadar ulaşmış 2019 itibariyle denizcilik taşımacılık kapasitesi. Böyle baktığımızda ikisi de yukarı doğru gidiyor. Ama biri sağ eksen diğeri ise sol eksen. İstendiği gibi bunlarla oynanabilir. En net anlamak için de 2005’i baz alalım. İkisini birden başlatırsak arz birden 2.24’de gelirken talep 1.65’e gelmiş. Arz-talep açığı muazzam büyümüş. Genel olarak denizcilikle ilgili fiyatların düşük olmasının sebebi bu” dedi.
Dökme yükte ciddi bir düşüş yaşanıyor
Kazançların durumuna da açan Erdoğan, 2005’ten itibaren navlunlar, yeni fiyatlar ve gemi kiralamaların hepsinde genel olarak aşağı yönlü trend olduğunu belirterek, “Son 1-2 aya baktığımızda ise 2019’da tanker ve dökme yükteki hızlı artıştan sonra son birkaç aydır ciddi bir düşüş yaşanıyor” diyerek şöyle devam etti: “Dökme yük gemilerinde arz talep nasıl gelişti. Arz, 1.27 oranında. Arz talebin yüzde 20 fazlası. Dip seviyelere yakın. Aynı zamanda kazancın nasıl gerilediğini görüyoruz. Buradan sonra hareketin kolayca yukarı seyredeceğini göremiyorum.”
Tankerde arz-talep
Tankerde ise talebin 1.39’a çıkarken, filo tarafının ise 1.55’te olduğuna dikkat çeken Erdoğan, “Burada da arz fazlası dikkat çekici. Ama yüzde 15 fazlalığa kadar piyasaları tolere etme kapasitesi konuşulabiliyor. Dökme yükteki oran onun çok üzerinde. O açığın kapanması gerekiyor. Yüzde 15’e gelirse en azından tankerde fiyatlar şu anki seviyesini koruyabilir. Biraz yukarı da gidebilir” ifadelerini kullandı.
Konteynerde arz –talep
Konteynerde oranların daha da aşağı indiğini aktaran Erdoğan, şöyle devam etti: “Burada oran 1.17, talebe göre yüzde 11 fazla. Burada da yüzde 15 fazlalık makuldür. Dökmedeki yüzde 27 normalin üzerindeki bir fazlalık. Talebe göre az. Bu konteynerde açık açık görünüyor. Oranın 1.11 seviyesi yavaş yavaş konteynerde toparlanmaları da getirdi. Buradan sonraki hareket daha sonraki siparişlerle ilişkiyi kurmak gerekiyor diye düşünüyorum.”
Kazanç ve risk durumu
Piyasalarda kazanç ve risk durumunu incelediklerini ifade eden Erdoğan, son 10 yıla ilişkin analizlerini paylaşarak, şunları söyledi: “Son 10 senenin hafızasına göre analiz yaptığımızda ortalama getiri-kazanç ve riskte tanker yukarıda, dökme yük 5.65 aşağıda ve konteyner daha ortada.
Tanker iki kata daha riskli konteynere göre. Yani gemi sizi batırabilir de ama çok daha fazla da kazandırabilir. Konteynerde ise risk oldukça düşük ve kazanma potansiyeli cazip denebilecek hatta üzerinde seviyelerde. Dökme yükte ise belirgin bir risk ama buna karşı cazip olabilecek beklenebilecek bir getiri yok. Kazanmayacaksınız demiyorum da bu riske getiri durumunu açıyorum.”
‘Batmak istemiyorsak portföy anlayışını düşünmeliyiz’
Sunumunun devamında portföy anlayışından bahseden Erdoğan, “Biz Türkiye’de denizcilikte portföy yapmayı, şirket birleşmelerini veya fon oluşturamadık. Konuşsak da yapamadık. Bazı tankerciler, dökmeciler, konteynerciler bir araya gelip ortak bir platformda kazanmıyoruz. Öteki türlü bazen birilerimiz çok zengin olabileceği gibi batabilir de. Batmayı istemiyorsak biraz daha portföy anlayışını düşünmek gerekiyor” ifadelerini kullandı.
İdeal yatırım nereye yapılır?
İdeal yatırımın ne olduğuyla ilgili çalıştıklarını dile getiren Erdoğan, şöyle devam etti: “Çeşitli geçmiş verilere göre ayrı ayrı çalışıp aynı sonuçlara ulaşabiliyor muyuz diye bakıyorum. 10 yıla göre analiz yaparsam şu anki atmosferde yüzde 34 tanker, yüzde 19 dökme yük, yüzde 47 konteynere yatırdığınızda ideal bir yatırım aracı oluşturuyorsunuz. 5 yıla göre ise tanker biraz düşüyor. Dökme yük 26’ya çıkıyor. Konteyner 53’e.
Devlet bir şey yapmak istiyorsa, 5-10 koster yada gemilerle uğraşmak yerine makro şu an yatırım yapılan alanda platformları oluşturmayı düşünmeli.”
7DENİZ
