İMEAK DTO 6. Müşterek Meslek Komiteleri Toplantısı’na katılan Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, dünya ve Türkiye’deki ekonomik gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Geçtiğimiz 10-15 günde hem dünyada hem de Türkiye’de beklentileri etkileyecek önemli gelişmeler yaşandığını belirten Prof. Aslanoğlu, ABD seçimleri, aşı ile ilgili ard arda gelen olumlu haber ve yine Türkiye ekonomi yönetimindeki değişiklikler ve verilen mesajların normalleşme anlamında iyimserliği arttırdığını kaydetti.
‘Bir-iki çeyrek gibi zorlu bir dönem bizi bekliyor’
Dünyanın birinci gündem maddesi olmaya devam eden Covid-19 pandemisinde son dönemlerde vaka sayılarında ciddi bir artış görüldüğünü dile getiren Aslanoğlu, “Maalesef bu durum kapanmalar, kısıtlamalar getiriyor. Bu gidişat kayıp sayıları her ne kadar bir miktar daha kontrollü gitse de ki maalesef artış var bu önümüzdeki dönemde zorlu bir sürecin bizi beklediğini gösteriyor” dedi. Bu dönemin Nisan- Mayıs dönemiyle farklılıklar gösterdiğini aktaran Aslanoğlu, “O zaman hem arz hem talep yönlü şok yaşamıştık. Tedarik zincirleri, üretim bir anda durdu. Fabrikalar birçok yerde çalışamaz hale geldi. Talep hızla kesildi. Şimdi arz yönlü bir şok beklemiyoruz. Olsa bile bu konuda daha hazırlıklı bir dünya var. Üretim, ulaşım büyük oranda devam ediyor. Fakat talep yönlü beklenenden daha güçlü bir yavaşlama, özellikle hizmet sektörlerinde gelecek. Tabi bu ekonomide tahminlerin ötesinde bir yavaşlama olabilme ihtimalini arttırıyor. Aşılar devreye girip sonuç vermesi biraz zaman alacağı için kısa vadede 1-2 çeyrek zorlu dönem bizi bekliyor” dedi.
Virüs ile ilgili cevabı bilinmeyen sorular var
Bu dönemin Nisan – Mayıs’tan farklı olarak daha az belirsizlik taşıdığını ve virüsle ilgili daha tanıdık bir tablo olduğunu vurgulayan Aslanoğlu, “Bu anlamda rahatlatıcı olsa da son dönemdeki sıçrama çok güçlü ve kayıp sayıları hızla artıyor. O zaman havaların ısınması ve azalması faktörleri vardı. Şimdi ise daha uzunca bir kış dönemi bizi bekliyor. Ne yazık ki geçmiş örneklerde mutasyon vs. virüsle ilgili cevabını bilmediğimiz sorularda var. Aşıların bulunması pozitif ama bu işin nasıl gideceği de önemli. Talep ve büyüme tarafına yansıyacak bir resim olacak gibi gözüküyor” ifadelerini kullandı.
İki senaryo ihtimali var
Covid-19 ilk ortaya çıktığındaki iyimser senaryonun Nisan-Mayıs’taki pik noktasından sonra kontrollü bir şekilde yavaşlama olduğunu ve bu senaryonun tutmadığını belirten Aslanoğlu, “Geriye iki senaryo kalıyor. Bu en kötü senaryo. Umarız böyle bir şey olmayacak. İspanyol gribi senaryosu var. İkinci dalga daha sert ve daha uzun sürüyor. Umarız olmaz ama bu risk için ‘sıfır’ diyemeyiz. Üçüncü senaryo ise ilk bahar aylarındaki pik noktalarındaki zirveleri ara ara gördüğümüz 1-1,5 yıl gibi bir süre bizi bekliyor. Bu ekonomiye şöyle yansıyor. İmalat sanayinde otomobil, elektronik, teknoloji gibi yani bizim evlerde de talep yaratabildiğimiz sektörler var. Evdeki zamanın artması, bundan sonra evden çalışmanın daha kalıcı olacağı beklentisi, ABD ve Avrupa’da şehir dışına yavaş yavaş göçlerin ve yerleşimlerin başlaması, imalat sanayine çok ciddi bir talep getiriyor. Satın alma endeksi global olarak çok sert düştü. Çok sert de topladı. Hatta Covid-19 öncesi ticaret savaş dolayısıyla düşen endeksin şimdiki toparlanması ticaret savaşını aşacak gibi bir tablo gösteriyor. Bu birçok sektörde olumlu resmin devam ettiğini gösteriyor. Hız kesse de devam etmeye aday. İmalat sanayi ürünüleri, bunların taşınması, bu tarafta pozitif ama işin içine hizmet sektörlerini kattığımızda sert bir düşüş oldu. Sonra V şeklinde toparlanma oldu. Ama hizmetleri dahil ederek total baktığımızda bir yataylaşma gördük” şeklinde konuştu.
‘Yavaşlama sürecine giriyoruz’
Aslanoğlu, şöyle devam etti: “Ekonomik aktivite Covid-19 öncesi 100 iken şu anda ortalama 65-70’lerde. İçinde bulunduğumuz dönemde daha düşmeye aday. Buralardaki gelir ve istihdam kaybı, talep baskısını yaratması ve dünya ekonomisinde yine büyümeyle ilgili sıkıntılı dönemin gelme ihtimali yüksek. Eğer mutasyon olmadan bugüne göre de daha fazla dramatik bir yöne doğru gitmeden sürdürülebilirse tünelin sonunda ışığı görüyoruz ama dediğimiz gibi bilinmeyenlerin olduğu birkaç ay içindeyiz. Risk yönetimi açısından dikkat edilmesi gereken bir dönem. Dünya ekonomisinde bir yavaşlama Türkiye ekonomisinde bir yavaşlama sürecine giriyoruz girdik.”
7DENİZ
