Denizcilik sektörünü büyütmek, ülke ekonomisine katkısını arttırmak ve dünya denizciliği ilie rekabet edebilme kabiliyetini arttırmak amacıyla faaliyet yürüten İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Denizcilik Sektör Raporu’nu yayınladı. Türkiye ve dünya denizcilik sektörünün yaşadığı gelişmeleri ortaya koymayı hedefleyen rapor, aynı zamanda sektör ile ilgili en güncel verilere ve doğru bilgilere ulaşılmasını sağlıyor.
“Dünya ekonomisi ve dünya denizciliğindeki gelişmeler” ile “Türkiye ekonomisi ve Türk denizciliğindeki gelişmeler” iki ana başlık ile hazırlanan raporda, “Dünya deniz ticareti”, “Uluslararası denizcilik politikaları”, “Türk bayraklı ve Türk sahipli filo gelişmeleri”, “Deniz ticaret taşımacılığındaki gelişmeler”, “Türk Boğazları”, “Gemi inşa sanayi”, “Gemi geri dönüşüm endüstrisi”, “Kıyı yapıları”, “Deniz turizmi”, “Türkiye su ürünleri sektörü”, “Gemi acenteliği”, “Lojistik sektörü”, “Deniz sigortaları”, “Türkiye’nin sektörel uluslararası anlaşmaları” ve “Denizcilik eğitimi” ara başlıklarından oluşuyor.
Küresel denizyolu ticareti büyüme göstergesi yüzde 2 düştü
318 sayfalık Denizcilik Sektör Raporu’nda Küresel deniz yolu ticaretinin salgın öncesi tahminlerin yaklaşık 500 metre ton altında kalacak olmasına rağmen 2019 yılı seviyelerinin üzerine çıkarak 2021 yılında yüzde 4,2 oranı ile 12 milyar tona “sıçrayacağı”nın öngörüleceği ve aşı sayesinde genel anlamda iyileşme sağlanan ekonomik faaliyetlere kademeli bir dönüş olabileceği belirtildi. Rapora göre, aylık küresel denizyolu ticareti büyüme göstergesi bir önceki yıla kıyasla aralık ayında yüzde 2 düştü.
Tonajda liderlik değişmedi
2020’nin başında dünya ticaret filosunun (300 GT ve üzeri ) gemi sayısı 56.899 ve toplam tonajı 2.033.626 milyar DWT seviyesinde gerçekleştiği belirtilen raporda, Dünya ticaret filosusun DWT bazında yüzde 90’ını oluşturan tanker, dökme yük, konteyner, kuru yük, yolcu gemi tiplerinin toplamı 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3,1 artış göstererek 1.829.113 DWT olduğu kaydedildi. Kapasite bazında dünya tonajının en büyük ticaret filosuna sahip ülkeler olmaya devam eden Yunanistan, Çin ve Japonya, dünya tonajının yaklaşık yüzde 48'ini kontrol ediyor. Panama 335 milyon DWT ve 6.612 gemi ile dünyanın en büyük sicile sahip ülkesi olmayı sürdürüyor. Bunu 294 milyon DWT ile Liberya 266 milyon DWT ile Marshall Adaları takip ediyor.
2021 yılında tanker, dökme yük, konteyner, kuru yük, yolcu gemi tiplerinin toplamı 1.829.113 DWT olarak ölçüldü. Bu gemi tipleri içerisinde DWT bazında en fazla paya sahip olan gemi tipi yüzde 48,2 ile dökme yük gemi tipidir.
Dünya ve Türkiye denizciliğinin irdelendiği rapordan bazı bölümler şöyle;
PARIS MOU kapsamında 2020'de 3 gemi tutuldu
Uluslararası Deniz Ticaret Odası (ICS) tarafından hazırlanan, 2019/2020 Bayrak Devleti performans tablosunda Türk bayrağı beyaz listede yer alıyor. Paris Memorandumu kapsamında 2020 yılı içerisinde Türk Bayraklı gemilere yönelik toplam 176 denetleme gerçekleştirilirken muhtelif sebeplerle 3 gemi tutuldu. Denetimlerde tutulmaya sebep olan başlıca kusurlar ise şöyle; Seyir güvenliği, yangın güvenliği, acil durum sistemleri ile ISM gereklilikleri.
2020'de 195 deniz haydutluğu saldırısı oldu
Uluslararası Ticaret Odası Uluslararası Denizcilik Bürosu (International Maritime Bureau - IMB) 2020 Yılı Deniz Haydutluğu Raporu özetine göre; Ocak – Aralık 2020 tarihleri arasında rapor edilen 195 deniz haydutluğu ve silahlı soygun vakasının yüzde 49'u Benin, Singapur Boğazı, Endonezya ve Nijerya’da meydana geldi. 1 Ocak – 31 Aralık 2020 tarih aralığında dünya genelinde toplam deniz haydutluğu saldırısı 195 olarak kayıtlara geçti.
Türk bayraklı ve Türk sahipli filo gelişmeleri
Türk deniz ticaret filosunun yapısı ile ilgili analizlerde, filonun geneli üzerinde 1000 GT ve üzeri değerlendirme yapıldığı gibi, basit aritmetik yaş ortalaması yanında tonaj aralıkları dikkate alınarak ta yaş ortalamaları incelendi. Sayısal ve tonaj değerlendirmeleri, 31 Aralık 2020 itibariyle toplu olarak analiz edildi. Türk deniz ticaret filosunun ithal ve inşa durumları itibariyle sayısal ve tonaj analizi tablosunda, toplam 505 adet geminin 270 adedi ithal, 235 adedi ise inşa yoluyla edinildi. İthal gemilerin DWT’si 5,0 milyon, inşa gemilerin ise 1,4 milyon. 1000 GT ve üzeri Türk deniz ticaret filosunu oluşturan 505 adet geminin adet bazındaki çoğunluğu sırasıyla; yüzde 26,3’ünü kuru yük gemileri, yüzde 11,7’sini kimyevi madde tankerleri, yüzde 9,3’ünü konteyner gemileri, yüzde 9,3’ünü hizmet gemileri ve 9,1’ini dökme yük gemileri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise filonun sayısal olarak ancak yüzde 34,3’üdür.
1000 GT ve üzerindeki Türk deniz ticaret filosu 6,4 milyon DWT ve 5,3 milyon GT’dir. 6,4 milyon DWT olan Deniz ticaret filosunun DWT bazındaki çoğunluğunu sırasıyla; yüzde 30,0’ını dökme yük gemileri, yüzde 22,5’ini petrol tankerleri, yüzde 16,0’ını konteyner gemileri, yüzde 11,1’ini kuru yük gemileri ve yüzde 9,9’unu kimyevi madde tankerleri oluşturmaktadır. Diğer tip gemilerin DWT yüzdesi ise yüzde 10,5’dir. 505 adet gemiden yüzde 13,5’i (68 gemi) MGS’ye, yüzde 86,5’i (437 gemi) TUGS’a kayıtlı olduğu görülmektedir. Filonun DWT olarak yüzde 6,1’i MGS’ye, yüzde 93,9’u TUGS’a, GT olarak ise yüzde 8,4’ü MGS’ye, yüzde 91,6’sı TUGS’a kayıtlı. MGS’ye kayıtlı toplam 388.404 DWT’lik filomuzda en fazla tonaja sahip gemi tiplerini sırasıyla; yüzde 40,2’sini konteyner gemileri, yüzde 30,0’ını dökme yük gemileri, yüzde 10,8’ini kuru yük gemileri, yüzde 5,1’ini hizmet gemileri ve yüzde 3,1’ini kuru yük/Ro-Ro gemileri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise MGS’nin yüzde 10,8’idir.
TUGS’a kayıtlı toplam 6,0 milyon DWT’lik filomuzda en fazla tonaja sahip gemi tiplerini sırasıyla; yüzde 30,0’ını dökme yük gemileri, yüzde 23,7’sini petrol tankerleri, yüzde 14,4’ünü konteyner gemileri, yüzde 11,1’ini kuru yük gemileri ve yüzde 10,4’ünü kimyevi madde tankerleri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise, TUGS’un yüzde 10,4’üdür.
Türk deniz ticaret filosunun genel yaş ortalamaları analizi
Türk deniz ticaret filosunun gemi tiplerine göre yaş ortalaması analizi yapılmıştır. Yaş ve tonaj analizlerinde tüm filo analiz edildiği gibi kuru yük, dökme yük, konteyner, Ro-Ro gemileri, petrol tankerleri, kimyevi madde tankeri başlıkları altında da tonaj grupları itibariyle sayısal ve tonaj bilgilerine yer verilmektedir.
1000 GT kapasitenin üzerindeki gemilerin dikkate alındığı filoda, 505 adet gemi bulunmakta ve bu gemilerin genel yaş ortalaması 31.12.2020 tarihi itibariyle 23,6’dır.
Türk deniz ticaret filosunun sayısal olarak yüzde 26,3’ünü oluşturan kuru yük gemilerinin genel yaş ortalaması 27’dir. DWT olarak filomuzun yüzde 30,0’ını oluşturan dökme yük gemilerimizin genel yaş ortalaması ise 21’dir. Toplam 505 adet ve 6.356.048 DWT’lik Türk deniz ticaret filosunun tonaj ve yaş grupları itibariyle dağılımı incelendiğinde; 2.172.591 DWT’lik 87 adet gemi 0-9 yaş grubunda, 2.163.485 DWT’lik 140 adet gemi 10-19 yaş grubunda, 1.286.924 DWT’lik 99 adet gemi 20-29 yaş grubunda, 733.048 DWT’lik 179 adet gemi 30 yaş ve üzeri grubunda yer alıyor.
1000 GT ve üzeri Türk deniz ticaret filomuzun yüzde 34,2’si 0-9 yaş grubunda, yüzde 34,0’ı 10-19 yaş grubunda, yüzde 20,3’ü 20-29 yaş grubunda ve yüzde 11,5’i 30 ve üzeri yaş grubunda yer almaktadır.
Türk deniz ticaret filosunun sayısal olarak yüzde 26,3’ünü ve DWT olarak yüzde 11,1’ini oluşturan 133 adet ve 706.530 DWT’lik kuru yük gemilerinin tonaj ve yaş ortalamaları incelendiğinde; 74.188 DWT’lik 10 adet gemi 0-9 yaş grubunda, 153.017 DWT’lik 25 adet gemi 10-19 yaş grubunda, 200.145 DWT’lik 32 adet gemi 20-29 yaş grubunda, 279.180 DWT’lik 66 adet gemi 30 yaş ve üzeri grubunda yer alıyor.
Türk deniz ticaret filomuzdaki kuru yük gemilerinin, yüzde 10,5’i 0-9 yaş grubunda, yüzde 21,7’si 10-19 yaş grubunda, yüzde 28,3’ü 20-29 yaş grubunda ve yüzde 39,5’i 30 yaş ve üzeri grubunda yer alıyor. Türk deniz ticaret filosunun sayısal olarak yüzde 9,1’ini oluşturan ve DWT olarak yüzde 30,0’ını oluşturan 46 adet ve 1.909.169 DWT’lik dökme yük gemilerinin tonaj ve yaş ortalamaları incelendiğinde; 489.961 DWT’lik 8 adet gemi 0-9 yaş grubunda, 680.517 DWT’lik 16 adet gemi 10-19 yaş grubunda, 493.230 DWT’lik 12 adet gemi 20-29 yaş grubunda, 245.461 DWT’lik 10 adet gemi 30 yaş ve üzeri grubunda yer aldığı görülüyor.
Türk deniz ticaret filosunun dünya filosundaki yeri
1000 GT ve üzerindeki Türk bayraklı gemiler ile Türk armatörlerinin yabancı bayraktaki gemilerinin 1999 – 2021 yılları arasındaki gelişimi yer alıyor. 1999 yılında Türk armatörlerinin kontrolündeki filo 9,6 milyon DWT olup, bunun yüzde 90,5’i Türk Bayraklı, yüzde 9,5’i ise yabancı bayraktaki gemilerden oluşmakta iken, 2021 yılı başı itibariyle, Türk armatörlerinin 1000 GT ve üzerindeki gemileri dikkate alındığında 28,9 milyon DWT’nin yüzde 18,8’i Türk bayrağında, yüzde 81,2’si ise yabancı bayrakta yer almıştır.
1 Ocak 2021 itibariyle 1000 GT ve üzerindeki gemilerde Türk armatörlerinin yabancı bayraklı gemileri ile Türk bayraklı gemilerinin 2020 yılı başı ile 2021 yılı başına göre yüzde 1,4’lük bir düşüş gerçekleşti.
1 Ocak 2021 itibariyle Shipping Statistics and Market Review kaynağına göre 1000 GT ve üzerindeki gemilerde Türk bayraklı gemiler 5,4 milyon DWT, Türk armatörlerinin yabancı bayraklı gemi tonajı ise 23,5 milyon DWT’dir.
Dünyanın en büyük filosuna sahip ülkelerin ulusal bayraklarına ilaveten yabancı bayrak altında çalışan gemileri de eklendiğinde 1000 GT ve üzerindeki gemileri kapsayacak şekilde yapılan sıralamada Yunanistan 405,3 milyon DWT ile 1. sırada, Çin 314,0 milyon DWT ile 2. sırada, Japonya 258,8 milyon DWT ile 3. sırada ve Güney Kore 88,5 milyon DWT 4. sırada yer aldı.
Dünyanın kolay bayrakları en fazla filoya sahip 30 ülkenin dağılımı tablosunda 1 Ocak 2021 itibariyle (1000 GT ve üzeri) ulusal ve yabancı bayraktaki gemilerinde Yunanistan’ın 1’inci, Çin’in 2’nci, Japonya’nın 3‘üncü olduğu sıralamada Türkiye 15. sırada yer aldı. 2021 yılı başı itibariyle, Türkiye’nin milli bayraktaki gemi oranı adet bazında yüzde 25,7 ve yabancı bayrakta yüzde 74,3’tür. DWT olarak oranı ise milli bayrakta yüzde 18,8 ve yabancı bayrakta yüzde 81,2’dir. 30 ülkenin DWT olarak yüzde 24,2’si milli bayraklarında, yüzde 75,8’i ise yabancı bayrak altında çalışmaktadır.
Deniz ticaret taşımacılığındaki gelişmeler
Dünya taşımacılığının 2010-2020 yıllarındaki yüzdelik dağılımı tablosunda 2020 yılında denizyolunun payı yüzde 90 olarak gerçekleşmiştir. Ancak 2020 yılında küresel deniz ticaretinde, Covid-19 salgınının etkisi ile son on yılda ilk defa ton bazında yüzde 3,36 oranında düşüş gerçekleşmiştir. 2020 yılında dünya deniz ticaretinin yüzde 90’ı, Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 88,8’i denizyoluyla taşındı.
TÜİK verilerine göre, 2020 yılında Türkiye’nin dış ticaret hacminin (miktar olarak) yüzde 88,8’i denizyolu ile yüzde 9,4’ü karayolu ile, yüzde 0,6’sı demiryolu ile, yüzde 0,2’si havayolu ile ve yüzde 1,1’i ise sabit ulaşım sistemi ile taşındı.
TÜİK’e göre 2020 yılı yollar itibariyle Türkiye’nin dış ticaret hacmi miktar ve değer tablosunda ithalat rakamına ilaveten 18 milyar ABD doları belirlenemeyen bir değer yer almakta olup bu değerin hangi yolla taşındığı belirtilmediğinden toplama ilave edilememiştir. 2020 yılında Türkiye’nin dış ticaret hacminin değer olarak yüzde 58,2’si denizyolu ile yüzde 25,6’sı karayolu ile yüzde 0,9’u demiryolu ile yüzde 14,0’i havayoluyla ile ve yüzde 1,3’ü sabit ulaşım sistemi ile taşınmıştır.
Uluslararası taşımalardaki gelişmeler
2020 yılında Türkiye’nin denizyoluyla yapılan ithalatı 226.539.473 ton, ihracatı ise 138.902.823 ton olarak gerçekleşti. Türkiye’nin 2019 yılına nazaran 2020 yılında ihracat taşımaları 131 milyon tondan 138 milyon tona, ithalat taşımaları ise 221 milyon tondan 226 milyon tona yükseldi. Denizyolu dış ticaret taşımacılığında Türk bayraklı gemilerimizin bu taşımalardan aldığı pay 2019 yılına göre değişmeyerek 2020 yılında da yüzde 8 oldu.
2020 yılı dış ticaret yükleri taşımalarının ihracat ve ithalat ayırımlı olarak incelenmesi halinde, toplam ihracatın 138 milyon tonun 13 milyon tonu, yüzde 10’u Türk bayraklı gemilerle; 125 milyon tonu, yüzde 90’ı yabancı bayraklı gemilerle taşındı.
Toplam ithalatın 226 milyon tonun, 16 milyon tonu yüzde 7’si Türk bayraklı gemilerle, 210 milyon tonu yüzde 93’ü yabancı bayraklı gemilerle taşınmıştır.
Denizyolu dış ticaret taşımacılığımızın 10 yıllık sürecinde; 2010 yılında 246 milyon tonluk taşıma hacminin 2020’de 365 milyon tona, ithalat yüklerinin aynı dönemde 162 milyon tondan 26 milyon tona ve ihracat yüklerinin ise 83 milyon tondan 138 milyon tona yükseldiği görüldü.
Türk Bayraklı gemilerin taşımalarının ise, 2010 yılında ihracatta 11 milyon tondan 2020 yılında 13 milyon tona yükseldiği, ithalatta ise 2010 yılında 28 milyon tondan 2020 yılında 16 milyon tona gerilediği Tablo 39’da yer aldı.
Yabancı bayraklı gemilerin taşımaları ise, 2010 yılında ihracatta 72 milyon tondan 2020 yılında 125 milyon tona, ithalatta ise 2010 yılında 133 milyon tondan 2020 yılında 210 milyon tona yükseldi.
2020 verilerine göre ithalat ve ihracat yüklerinin Türk Bayraklı gemilerle taşınmasında 2019 yılına nazaran yüzde 6’lık artış gerçekleşti.
Türk Boğazlarında trafik yoğunluğu
Türk Boğazlarında trafik hacmi çok kritik ve tehlikeli boyutlara ulaşmıştır. 1936 yılında İstanbul Boğazından günde yalnız 17 gemi geçmekteyken günümüzde bu sayı günde ortalama 105 gemiye tekabül etmektedir. Diğer bir ifadeyle, Montrö Sözleşmesinin imzalandığı 1936 yılından bu yana Türk Boğazlarından geçen gemi sayısı yaklaşık 6 kat artmıştır.
Buna ilaveten, İstanbul Boğazında ayrıca yoğun bir mahalli deniz trafiği bulunmaktadır. Ayrıca çok sayıda balıkçı teknesi ile özel deniz vasıtaları da bu suyolunu sürekli kullanmaktadır. İstanbul Boğazından 2020 yılında toplam 38.404 gemi (8.435 adedi tanker) gemi, Çanakkale Boğazından ise toplam 42.036 gemi (9.372 adedi tanker ) geçiş yapmıştır. 2019-2020 yıllındaki GT olarak gemi trafiği İstanbul Boğazında yüzde 3, Çanakkale Boğazında ise yüzde 4 düşüş göstermiştir.
İstanbul Boğazından 2006-2020 döneminde geçen gemi sayısında yüzde 30’luk azalmaya karşın gemilerin GT’larında yüzde 30,3 artış, Çanakkale Boğazında aynı dönemde geçen gemi sayısında yüzde 14’lük azalmaya karşın gemilerin GT’larında yüzde 44,1’luk bir artış gerçekleşmiştir. Teknolojik gelişmeler sonucu gemi boyutları büyümüş, taşıdıkları kargonun niteliği değişmiştir.
Türk Boğazlarından geçen gemilerin önemli bir kısmı zehirli, tehlikeli ve patlayıcı madde (ham petrol, amonyak, sıvılaştırılmış gaz, radyoaktif maddeler, tehlikeli atıklar gibi) taşımaktadır. Özellikle 1990’lı yıllardan itibaren, Karadeniz’deki limanlara akan petrolün artışına paralel olarak, Türk Boğazlarından tehlikeli madde ve petrol taşıyan gemilerin sayısında da artışlar gerçekleşmiştir.
Bugün Türk Boğazları yoluyla, en çok petrolün taşındığı boru hattından daha fazla tehlikeli madde taşınmaktadır. İstanbul Boğazı’nda tehlikeli yük taşıyan bir tankerin sebep olacağı bir kaza, Boğazın iki kıyısında yaşayan binlerce insanın hayatını tehlikeye atacağı gibi, şehrin tarihi dokusuna, çevredeki yaşam alanlarına ve çevreye telafisi çok zor hasar yaratacaktır.
Türk Boğazlarında seyir, can, mal ve çevre güvenliği Türkiye için olduğu kadar Türk Boğazlarını kullanan tüm ülkeler için de önem taşımaktadır. Tehlikeli yük taşıyan gemilerin yol açabileceği kazaların Boğaz trafiğini belirsiz süreler için durdurması, ticaretlerini Boğazlar yoluyla yapan bölge ülkelerinin ekonomik çıkarlarına da zarar verecektir.
Gemi inşa sanayinin genel durumu
Küresel Ekonomik Kriz’in ardından 2019’da ortaya çıkan Covid-19 pandemisi pek çok sektörü olduğu gibi gemi inşa sektörünü de olumsuz etkilemiş, sipariş defterlerindeki düşüş hem istihdam hem de yeni yatırım ve modernizasyon çalışmalarının iptal ya da ötelenmesine sebep olmuştur.
2008 küresel ekonomik krizine kadar olan süreç içerisinde başta kimyasal tanker siparişleri olmak üzere siparişlerde dünya dördüncülüğüne kadar yükselen tersanelerimizin, krizden sonra yaşanan sipariş düşüşü ile 2019 yılında teslim ettikleri gemiler tonaj olarak 133.669 DWT adet olarak da 23’dir. 2020 yılında ise Türk tersaneleri 20 adet toplam 99.027 DWT gemi teslim etmiştir.
Yeni gemi inşa siparişleri almakta oldukça zorluk çeken sektör, bu durumda bakım onarım faaliyetlerine yönelmiştir. 2013 yılında 15.755.206 DWT olarak gerçekleşen bakım onarım, 2014 yılı sonu itibariyle yaklaşık 20.000.000 DWT’e, 2015 yılında da yaklaşık 21.500.000 DWT’e yükselmiştir. 2019 yılı sonu itibariyle 22.500.000 DWT’lik bakım-onarım değerine ulaşan sektör 2020 yılı sonu itibariyle 21.000.000 DWT seviyelerine gerilemiştir.
Türkiye tersanelerinde 2008 yılına kıyasla siparişlerde büyük bir düşüş yaşanmıştır. 2019 yılından itibaren özellikle alınan römorkör siparişleri sayesinde adet bazında sipariş defterlerinde üst sıralara yükselen Türkiye’de, Ocak 2021 verilerine göre 88.151 DWT’lik büyük çoğunluğu römorkörlerden oluşan 130 adet gemi siparişi olduğu görülmektedir.
Tersanelerimizin Ocak 2021 itibariyle aldıkları gemi siparişlerinde gemi tiplerine göre adet bazında “römorkörler” birinci, “yolcu/araba feribotları” ikinci ve “yolcu gemileri” üçüncü sırada yer alıyor.
Gemi geri dönüşüm endüstrisi
Türkiye AB Gemi Geri Dönüşüm Tesisleri Listesi’nde ilk planda 3 firma ile yer almış, 2020 yılı içinde bu sayı 8 firmaya yükselmiştir. 2020 yılı gemi geri dönüşüm global verilerine göre Türkiye gemi sayısı olarak dünya sıralamasında 4. konumdadır. Yılın ilk 3 ayına bakıldığında 32 adet gemi Türkiye’deki tesislere getirilerek söküme alınmıştır. Bu süreçte bölgedeki demir çelik fabrikalarının hurda hammadde ihtiyaçları karşılanmış olup, yılın ilk 3 ayında 2019 yılı ilk üç ayına göre 140.000 tonluk düşüşe rağmen sektör 2020 yılını 855 bin LDT’lik 118 geminin sökümü ile kapamayı başarmıştır.
Limanların mevcut durumu
2020 yılında limanlarımıza uğrayan gemi sayısı, 2019 yılına göre yüzde 11,7 azalarak 48 bin 821 olmuştur. Limanlarımıza uğrayan yabancı bayraklı gemi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,1, Türk Bayraklı gemi sayısı yüzde 27,5 azalmıştır.
Ülkemiz liman ve iskelelerinde, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı verilerine göre 2020 yılında 496.642.651 ton yük elleçlenmiştir. 2020 yılında elleçlenen toplam yükün yüzde 28’i (38.902.823 tonu) ihracat, yüzde 45,6’sı (221.404.812 tonu) ithalat, yüzde 11,8’i (58.797.384 tonu) kabotaj, yüzde 14,6’sı (72.402.972 tonu) transit olarak gerçekleşmiştir.
2020 yılı genel deniz turizmi değerlendirmesi
Ülkemizde 80’li yıllardan sonra gelişmeye başlayan deniz turizmi, sağladığı sosyal ve ekonomik katkının yanı sıra tanıtım faaliyetlerine katkısı ve sağladığı döviz girdisi ile genel turizm sektörü içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Deniz Turizmi gelirleri, turizm gelirlerinin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturmaktadır. 2018 yılında gelirimiz; 5,9 milyar dolara ulaşırken, 2019 yılında ise gelirimiz; 7,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2019 yılı genel turizm girdilerinde 2018 yılına oranla ortalama yüzde 17’lik bir artış gözlenmiştir.
Türkiye, 2019 yılında ülkelere göre turist sayısı Avrupa sıralamasında 51,2 milyon turist ile 4’üncü sırada, ülkelere göre turist sayısı dünya sıralamasında ise 6’ncı sırada yer almıştır
Genel Turizm gelirimiz 2020 yılında bir önceki yıla göre yüzde 65,1 azalarak 12.059.320.000 dolar olarak gerçekleşmiş, 2020 yılı deniz turizmi gelirimiz ise 2,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye su ürünleri sektörü
Deniz üretiminin yüzde 50’si Doğu Karadeniz, yüzde 25’i Batı Karadeniz, yüzde 15’i Marmara, yüzde 10’u Ege ve Akdeniz’den elde edilmektedir. 2019 yılında 836.524 ton toplam su ürünleri üretimin, yüzde 44,8'ini deniz balıkları avcılığı, yüzde 6,8' inin diğer deniz ürünleri avcılığı, yüzde 3,8'inin içsu ürünleri avcılığı ve yüzde 44,6'sının ise yetiştiricilik ürünlerinden oluşmaktadır.
Türkiye’de lojistik sektörü rekabet gücü
Dünya Bankası tarafından en son yayınlanan “Küresel Lojistik Performans Endeksi 2018 Raporu”na göre Türkiye 2018 yılında 2016 yılına göre 13 sıra gerileyerek 3,15 puanla 160 ülke arasında 47. sırada yer almaktadır. Dünya Bankası tarafından her iki yılda bir çift yıllarda açıklanan lojistik performans endeksi 2020 yılında açıklanmamıştır.
Sıralamada; lojistiği büyümede stratejik sektör olarak benimseyen Almanya 4,20 puanla birinci, İsveç 4,05 puanla ikinci ve Belçika 4,04 puanla üçüncü sırada yer almakta olup, ilk 10’da yer alan diğer ülkeler Avusturya, Japonya, Hollanda, Singapur, Danimarka, İngiltere ve Finlandiya’dır. Afganistan 1,95 puanla listenin sonuncu sırasında yer aldığı görülmektedir. Almanya son üç dönemdir puanını artırmakta ve ilk sıradaki yerini korumaktadır.
Türkiye, 2014 yılında, 160 ülke arasında 3,50 genel lojistik puanı ile 30.sırada yer alırken 2016 yılı raporunda 3,42 genel lojistik puanı ile 34.sırada yer almış, 2018 yılında ise 3,15 genel lojistik puan ile 47.sıraya gerilemiştir.
Dünya Bankası’nın LPI 2018 Raporu’na göre Türkiye’nin küresel lojistik performans endeksinde yer alan kriterlere göre aldığı puanlar aşağıda yer almaktadır.
7DENİZ – ÖZEL
