Türkiye'nin en önemli denizcilik acentelerinden Zeymarine, Covid-19 pandemisinin tüm dünyayı etkisi altına aldığı 2020 yılında denizcilik sektöründe yaşanan gelişmeleri derledi. Denizcilik için milat anlamına gelen IMO sülfür regülasyonundan, Beyrut patlamasına hafızalarda kalan birçok olayın yaşandığı 2020'de umutlandıran teknolojik gelişmelerde yok değil.
Zeymarine’nin internet sitesinde yer alan derleme şöyle:
Pandemi en çok kruvaziyer sektörünü vurdu
“Tabii ki 2020 denince aklımıza hep korona virüs salgını gelecek. Yılın ilk aylarında gelen tek tük haberlere dünya pek aldırış etmese de Mart ayı ile birlikte Covid-19’un artık küresel bir tehlike olduğu çok iyi anlaşıldı. Tüm dünyada 82 milyon kişiye bulaşan virüs neredeyse 1,8 milyon insanın ölümüne neden oldu. Böylesi büyük bir salgın, hayatın her alanını olduğu gibi, denizcilik endüstrisini de felç etti. Konteyner taşımacılığı özellikle yazla birlikte salgının ilk tepe noktasının geride kalmasıyla biraz olsun kıpırdanırken, kruvaziyer sektörü Covid-19 etkisini çok büyük boyutlarda hissetmeye devam etti. Sektörün en büyük isimlerinden Carnival, sadece ilk 9 ayda 8 milyar dolarlık zarar açıkladı ve neredeyse 20 gemisini karaya çekti. Sonbaharla birlikte yeni bir dalganın gelmesi ve birçok ülkenin yeniden sınırlarını kapatması nedeniyle kruvaziyer sektörü canlanma fırsatını bulabilmiş değil. Ancak çok ucuza elden çıkarılmak durumunda kalan gemilerin yeni sahiplerinin de denkleme girmesiyle, pandeminin ardından kruvaziyer sektöründe bir patlama yaşanma beklentisi de yok değil.
Denizciler için çok zor bir yıl
Pandemi nedeniyle hemen hemen her ülkenin uygulamaya koyduğu seyahat yasak ve kısıtlamaları, mürettebatları çok ciddi etkiledi. Seyahat yasaklarının büyük ölçüde kalktığı yaz döneminde dahi 14 günlük karantina uygulaması çok yaygındı ve bu da mürettebat değişimini imkânsız hale getiriyordu. Yıl sonuna doğru gelen raporlar, 400 bin denizcinin sözleşmelerinde yazandan daha uzun süreler çalışmak durumunda kaldığını ortaya koyuyor; yapılan araştırmalar bu durumun denizcilerin sadece fiziksel değil ruh sağlığını da olumsuz etkilediğini gösteriyordu. Uluslararası Çalışma Örgütü, Denizcilik Çalışma Sözleşmesinin imzacı ülkelerinin bu dönemde yükümlülüklerini yerine getirmedikleri yönünde bir karar aldı ve hükümetlerin, kendi sınırlarında mahsur kalan denizcilerin tıbbi yardım almasından ve memleketlerine gönderilmesinden sorumlu olduğunu belirtti. Uluslararası Denizcilik Örgütü de (IMO) değişim sürecini mürettebat lehine kolaylaştıracak yeni bir protokol açıkladı.
IMO sülfür regülasyonu yürürlüğe girdi
Pandemi olmasaydı muhtemelen bu yazının ilk maddesi bu olacaktı çünkü sene başında, 2020’de denizcilik sektörünü en çok etkileyebilecek gelişmenin IMO Sülfür Regülasyonunun yürürlüğe girmesi olduğu düşünülüyordu. Regülasyon kapsamında, gemilerde kullanılan akaryakıtın sülfür oranının 0,5’i geçemeyeceği açıklandı ve bu kurala uymayanlara ciddi yaptırımlar öngörüldü. Bu da beklenildiği gibi yakıt fiyatlarının artmasına neden oldu. Fuel oil birden 300-400 USD/mton’dan 600/700 USD/mton seviyesine çıktı. Ancak pandeminin etkisinin giderek artmasıyla birlikte önce regülasyona uyulup uyulmadığına dair kontrollerin yeterince iyi yapılamadığı haberleri geldi, ardından Birleşik Krallık Denizcilik ve Sahil Güvenlik Ajansı açık açık pandemi nedeniyle kontrolleri durdurduklarını açıkladı.
Akaryakıt sudan ucuz!
IMO’nun yeni regülasyonuyla yukarıya doğru rekor kırmasından korkulan ham petrol fiyatları, 2020’de tarihte ilk defa negatif seviyeyi gördü! 20 Nisan’da Amerikan Batı Teksas tipi (WTI) ham petrol, günü varili neredeyse eksi 40 dolarda kapadı. OPEC+ toplantısında arz kısma talebi Rusya’nın başı çektiği grup tarafından kabul görmeyen Suudi Arabistan vanaları açınca oluşan arz fazlası, talebin pandemi yüzünden yüzde 30 oranında düştüğü bir dönemde gerçekleşince ham petrol kelimenin tam anlamıyla sudan ucuza fiyatlandığı bir gün yaşadı! Sonrasında gelen arz kısıtlamaları fiyatı yeniden yukarıya doğru hareketlendirse de IMO regülasyonlarının yarattığı tahminler gerçekleşmemiş oldu.
Beyrut Patlaması
2020’nin en acı hatıralarından biri 4 Ağustos 2020’de Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki Beyrut Limanı’nda gerçekleşen patlamaydı. 204 insanın ölümüne, 7 bin 500’den insanın yaralanmasına, yaklaşık 300 bin insanın da evinden olmasına sebebiyet veren patlama, yıllar önce el konulan ve limanda depolanan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilâk etmesi nedeniyle yaşandı. Patlamanın Lübnan ekonomisinin krizde olduğu ve sağlık personelinin maaşlarının ödenmemesi nedeniyle birçok hastanenin kapanmış olduğu bir dönemde yaşanması da ne yazık ki hasarın etkisini artırdı. Patlamada ayrıca 13 gemi hasar görürken, iki mürettebatın hayatını kaybettiği The Orient Queen alabora oldu.
Stellar Banner önce karaya oturdu sonra batırıldı
Güney Koreli Polaris Denizcilik’in sahibi olduğu 2016 yapımı VLOC Stellar Banner, Şubat sonuna doğru Brezilya kıyılarında karaya oturdu. Neyse ki 20 mürettebatın tümü sağ salim tahliye edildi. Demir cevheri yüklü gemi, karaya oturmasından üç aydan fazla bir süre geçtikten sonra batırılmak üzere yeniden yüzdürüldü ve kıyıdan yaklaşık 150km uzakta kasıtlı olarak batırıldı. Kuşkusuz Stellar Banner tarihte karaya oturup batırılan ilk gemi değil ancak özellikle batma anının video görüntülerinin internette yer alması, bu olayı 2020’nin en akılda kalan anlarından biri haline getiriyor. 43 mürettebatlı Gulf Livestock 1’in batması ve yalnızca 2 kişinin kurtulabilmesi, Venezuela Sahil Güvenlik’e ait 79,9 metrelik kıyı devriye botu Naiguta’nın batması, İran donanmasına ait Hendijan sınıfı destek gemisi Konarak’ın İran firkateyni Jamaran’dan atılan bir füzeyle yanlışlıkla vurulması ve 270.000 ton ham petrol taşıyan MT New Diamond’da çıkan yangının bir mürettebatın ölümüne neden olması, 2020’de yaşanan diğer üzücü kazalar arasındaydı.
Teknolojik umutlar
2020, denizcilik sektörünün geleceğine dair umutları artıran bazı teknolojik gelişmelere de sahne oldu. Malum, sektörde mürettebatsız bir gemi hayali uzun süredir vardı ama pandemi dönemi, bu hayalin gerçekleşmesinin ne kadar hayati olduğunu göstermişti. Tam da böyle bir süreçte sevindirici bir haber geldi: Ocean Infinity, robotik gemi filosuna sekiz yeni üye katmak için düğmeye bastı. 78 metrelik yeni gemiler tamamen kıyıdan kontrol edilebilecek ve mürettebat isteğe bağlı olacak. Gemilerin teslim tarihi olarak 2022 öngörülüyor. Öte yandan, Global Energy Ventures (GEV), başarılı bir şekilde inşa edilebilirse türünün ilk örneği olacak sıkıştırılmış hidrojen taşıyıcı gemi için bir konsept tasarım sundu. Avustralyalı şirkete göre, H2 gemisi 2.000 tona (23 milyon m3) kadar sıkıştırılmış hidrojen depolama kapasitesine sahip olacak ve 3.600 psi (veya 250 bar) hedef basınçta ortam sıcaklığında hidrojen muhafaza edebilecek. Gemi, bir hidrojen ihracat endüstrisinin gelişmesine öncü olma potansiyeli taşıyor.
7DENİZ
