20 gün sonra birliğin başkenti Brüksel’den bir tweet attı. Yanında Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic duruyordu. Avrupa Birliği bayrağı önünde poz vermişlerdi. Fotoğrafın altında yaptıkları görüşme neticesinde uzlaştıkları anlaşma maddeleri yer alıyordu. Bu maddeler; Covid’le mücadele, ekonomi, hukuk, Belgrad-Priştine diyaloğu olarak sıralanmıştı. En alta da bizi ilgilendiren bir madde iliştirilmişti. Ursula von der Leyen bu maddede “Belgrad-Kuzey Makedonya demiryolu hattına destek olmaya hazırız” diyordu ve yüzler gülüyordu.
Vucic fotoğraf çekildikten sonra bir açıklama yaptı. “Avrupa Birliğinin önerdiği proje, Çin’in önerdiği projeden çok daha cazip, çünkü demiryolu inşa maliyetinin yüzde 35’ini Avrupa Birliği finanse edecek” dedi, “Sırbistan artık tamamen farklı olacak, artık oyunun kurallarını değiştireceğimize inanıyorum” diye de ekledi. Belli ki oyunun kurallarını değiştirebileceğini düşünecek kadar yüreklendirilmişti.
Bu hamle ile aslında, aynı koridor için Ekim 2020’de teklif veren Çin’e de bir mesaj iletilmiş oldu. AB’nin teklifine göre toplam maliyeti 2 Milyar Euro olan projenin 600 Milyon Euro’su kendileri tarafından karşılanacak, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) projeye destek verecekti. Gülen yüzlerden ve yapılan açıklamalardan hattın hiç alelade bir hat olmadığı anlaşılıyor.
Konuyu biraz açayım. Bahsedilen demiryolu hattı Belgrad-Nis arasında ve 243 kilometredir. Bu yatırım sayesinde güzergâhta yolculuk süresi saatte 200 kilometre giden yolcu trenleri ile 1 saat 15 dakikaya indirilecektir. Yük taşımacılığı hızı ise ortalama 43 km/saatten 73 km/saate çıkacaktır. Projenin 2023 yılında tamamlanması bekleniyor.
Belgrad-Nis hattı Pan-Avrupa koridorlarından birisi olan Koridor 10’un (Corridor X) bir bölümüdür. Avrupa’nın merkezinde yer alan Avusturya'nın Salzburg kentinden başlayıp Yunanistan'ın Selanik kentinde sona eren Koridor 10, kuzeyden güneye Avusturya, Slovenya, Hırvatistan, Sırbistan, Makedonya ve Yunanistan'dan geçer. Yol Xa, Xb, Xc ve Xd olarak dört kola ayrılır. Nis’de ayrılan kollardan birisi Sofya’ya, birisi Selanik’e gider. İşte Selanik yolu tüm bu hikâyenin gizli ve en önemli öznesidir.
Bu hat ile Selanik Limanı üzerinden bağlantısını güçlendirecek olan Sırbistan, bölgenin jeopolitiğini değiştireceği gibi Kuşak ve Yol Girişiminin vazgeçilmez bir parçası olacaktır. Çünkü bu hat ile Sırbistan, Selanik limanına indirilecek yüklerin Balkanlara, Karadeniz ülkelerine, Doğu Avrupa’ya ve Avrupa’nın kalbine erişiminde en önemli yük merkezi (Hub) haline gelecektir. Bu hat ile Kuşak ve Yol Girişiminin deniz ayağında önümüzü kesen Pire’ye yeni bir alternatif oluşturulacak, Türkiye’nin bypassı yolunda çok önemli bir adım daha atılacaktır.
Türkiye’nin Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında odak noktası en başından bu yana Kuşak (kara) tarafında olmuş, bugüne kadar Yol (deniz) tarafında somut bir politika geliştirilmemiştir. Oysa Trakya ve sahip olduğu liman altyapısı, Orta ve Doğu Avrupa pazarlarına erişimde Selanik Limanına göre karşılaştırmalı üstünlüklere sahiptir. Demiryolunun bu kadar gündemimizde olduğu bir dönemde ülkemizi bypass eden bu tarz projelere karşı bir politika geliştirilmesi önceliğimiz olmalıdır. Tabi çok geç kalmadan…
Yazarın konu ile ilgili diğer yazısı: Türk limancılığının yeni tehdidi: Selanik Limanı
https://www.railwaypro.com/wp/serbia-north-macedonia-rail-project-to-receive-eu-funding/
https://www.intellinews.com/eu-ready-to-support-construction-of-railway-line-between-serbia-and-north-macedonia-209083/
https://seenews.com/news/eu-ready-to-grant-600-mln-euro-for-serbia-n-macedonia-railway-link-vucic-739228
https://greekcitytimes.com/2021/04/29/thessaloniki-balkan-maritime
