İMEAK Deniz Ticaret Odası Ekim Ayı Olağan Meclis Toplantısı Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır başkanlığında dün genel merkezde gerçekleşti. Toplantıya Deniz ve İç Sular Düzenleme Genel Müdürü Okay Kılıç, Tersane ve Kıyı Yapıları Düzenleme Genel Müdürü Salim Özpak, Deniz Ticareti Genel Müdürü Durmuş Ünüvar, AKP Elazığ Milletvekili Tolga Ağar, Eski Denizcilik Müsteşarı Hasan Naiboğlu, Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, meclis yönetimi, meslek komite ve meclis üyeleri katılım sağladılar. Toplantının ilerleyen saatlerinde ise Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Selim Dursun katılım gösterdi. Toplantı sonrası katılımlarından dolayı Selim Dursun'a Başkan Tamer Kıran ve Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır tarafından plaket takdimi yapıldı.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran kürsü konuşmasında sektörün sorunlarını ve çözüm önerilerini aktardı. Özellikle toplantıda Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Selim Dursun’un olması nedeniyle sektörün sorunları Bakanlık nezdinde meclisle paylaşıldı.
“TAM OLMASA BİLE SEKTÖRÜN İHTİYACINI KARŞILAYACAK BİR TEBLİĞ ORTAYA ÇIKTI”
Başkan Kıran, öncelikle 13 Eylül 2018’de yayımlanan 85 sayılı kararname ile ortaya çıkan yabancı para cinsinden yapılacak işlemlerle ilgili sıkıntılara değindi. Kıran, “Karar ilk çıktığında bilinmezlik ve farklı yorumlar vardı. Tebliğ gelene kadarki süreç dolayısıyla endişeli bir dönem geçirdik. Geçtiğimiz cumartesi günü tebliğ yayımlandı. Tam olarak olmasa bile sektörün ihtiyacını karşılayacak şekilde bir tebliğ ortaya çıktı. Bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Henüz tam olarak işimiz bitmiş değil. Şu an itibariyle denizcilik sektörünü ilgilendiren sıkıntılarımızı beş önemli konuya indirmiş bulunuyoruz. Bu beş önemli konuyu da dün akşam hem Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımıza hem de Maliye ve Hazine Bakanlığımıza ilettik. Umuyoruz ki bu beş maddeyle ilgili gerekli desteği ve cevabı alırız. Sektör de endişe ettiği kadar sıkıntıyla karşılaşmadan bu sıkıntıyı atlatacaktır” ifadelerini kullandı.
“TÜRK BAYRAKLI GEMİLERİMİZİN PAYI HER GEÇEN GÜN AZALIYOR”
Sektör konularından biri olan deniz taşımacılığına da değinen Başkan Kıran, Türk bayraklı deniz taşımacılığında durum ve yabancı bayrağa geçişten bahsetti. Dış ticaret yüklerimizin taşınmasında Türk bayraklı gemilerimizin payının her geçen gün azaldığına dikkat çeken Kıran, “Bunun da sebebi Türk bayraklı gemilerimizin sayısının her geçen yıl azalmasıdır. Türkler olarak sahip olduğumuz filonun 7 milyon 300 bin dwt tonu Türk bayrağında, 21 milyon 300 bin dwt tonu yabancı bayraktadır. Türk bayrağında olan gemilere baktığımızda da esasında birkaç büyük üyemiz, armatör dışında geriye kalanı şehir hatlarındaki vapurlar, motorlar, yolcu motorları vs. gibi tekneler, feribotlar olduğunu görebiliriz. Yani uluslararası piyasada dolaşan uluslararası iş yapan armatörümüzün büyük çoğunluğunun gemileri yabancı bayraktadır. Filomuzdaki Türk bayraklı gemilerimizin sayısı ve dwt tonu bazında yaş ortalamasını incelediğimizde burada da durum iyi değildir. Şöyle ki 0-9 yaş arasında filomuzun yüzde 19’u mevcut. Yüzde 26’sı 19 yaş aralığında, yüzde 17’si 20-29 yaş arasında, yüzde 38’i 30 yaş ve üzerindedir. Yani filomuzun yüzde 55’i 20 yaş ve üzerindedir. Filomuzun yaşlanması yenileme imkânlarının kısıtlı olması, özellikle liman devleti denetimleri ile personel ve işletme maliyetlerinden kaynaklanan yabancı bayrağı tercih sorunu nedeniyle, armatörlerimiz kontrolündeki filomuz maalesef her geçe gün gerilemeye devam etmektedir. Ayrıca bu durum cari açığımıza da negatif yansımaları olmakta” dedi.
YABANCI BAYRAĞA GEÇİŞİ ÖNLEMEK İÇİN ÇÖZÜM NE?
Başkan Kıran, çözüm önerisi noktasında yabancı bayrağa geçişi önlemek için Türk bayraklı gemilerdeki personel ve işletme giderlerini ve onunla birlikte operasyon yapma serbestisinin de artık Türk milli bayrağı olarak ciddi olarak düşünülmesi gerektiğini vurguladı. Kıran, “Çünkü bu artık personelin SGK sorunu değil topyekûn bir problem yumağıdır. Bu sorunların tümünü bir bütün olarak düşünmeliyiz ve Türk bayraklı sayısını yeniden büyütmeliyiz.
Devlet olarak artık bunun kararını verme zamanımızı geldi” açıklamasına yer verdi.
“BANKALARIMIZIN VERDİĞİ TEMİNAT MEKTUPLARI KABUL EDİLMİYOR”
Gemi inşa sektörüne de değinen Başkan Tamer Kıran, bu sektörün yüksek yerli katma değere sahip olması nedeniyle cari açığımızı kapatmaya da etkisinin olduğunu dile getirdi. Ayrıca yoğun istihdam gerektiren bir sektör olduğunu ve işsizliğin azaltılmasında da rol oynadığını vurguladı. Ancak Başkan Kıran son günleri getirdiği bir problemleri olduğunu söyleyerek konuya şöyle açıklık getirdi: “Son günlerin getirdiği bir problemimiz var o da şu; gemi inşa sanayimiz özellikli gemilerin yapımında 2008 krizinden sonra bir atak yapmıştır. Ve römorkörler, büyük balıkçı gemileri, offshore supply gibi özellikli gemilerin inşasında bir atağa kalkmıştır. Bunun talebi de hala daha vardır. Hatta Kuzey Avrupa ülkelerinden yoğun bir şekilde talep gelmektedir. Ama son zamanlarda yaşadığımız ekonomik durum nedeniyle maalesef bankalarımızın verdiği teminat mektupları maalesef bu siparişleri verecek armatörlerin bankaları tarafından kabul edilmiyor. Edilse bile araya başka bankalar koyularak edilmek istenmektedir. Bu da hem maliyeti yükseltmekte bazen maliyetin yükselmesine razı olsak bile sadece Türk bankası olduğu için kabul edilmemektedir. Bu konuyla ilgili de bir çalışma yapma mecburiyeti vardır.”
Tekne imal ve çekek yerleri, deniz araçlarının barınma bağlanma yerlerinin yetersizliğinden de bahseden Kıran, bu sorunun Hopa’dan İskenderun’a kadar uzandığını belirtti.
“CRUİSE LİMANI İÇİN YENİKAPI ALTERNATİF OLABİLİR”
Kruvaziyer turizmine de değinen Başkan Kıran, bu sektörün en zengin turisti barındırdığını söyledi. Kıran, “Ülkemiz karasularında kruvaziyer turizmi çok değişik bir alandır. En zengin turistin olduğu sektördür. Normalde ülkemize gelen bir turist bir harcıyorsa kruvaziyerle gelen turistin harcaması herhalde 4-5 katıdır. Dolayısıyla kruvaziyer konusuna önem vermemiz gerekiyor. Tespitlerimize göre Türkiye’de şu anda 10 cruise limanı var. Ama ülkemizin özellikle 2016’daki hain darbe girişiminden sonra içine girdiği sıkıntılı durumda cruise firmaları ülkemize gelmekten vazgeçtiler. Bu gemilerin tekrar ülkemize gelmelerini sağlayacak çalışmalar, reklam veya faaliyetler yapmamız gerekiyor. İstanbul’a liman sıkıntısı nedeniyle gemiler gelemiyor. Çünkü bu gemilerin geldiklerinde durmak istedikleri yer tarihi yarımada. Galataport’un bitmesini bir an önce bekliyoruz ama onun da alanı kısıtlı olacak. Yenikapı’da bir alternatif olabileceğini öngörüyoruz. Henüz fizibilite çalışmalarımızı yapmadık ancak Yenikapı miting alanının oraya kruvaziyer gemilerinin yanaşması için bir yapılanma olabileceği kanaatindeyiz” dedi.
“DEVLETİMİZİN GRUBU YÜZDE 46 ZAM YAPARSA BU VATANDAŞI HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRATIR”
Marinaların sıkıntısından da bahseden Başkan Kıran, “Marinaların çok ciddi kira yükleri var. Bir tarafta diyoruz ki yüzde 10 indirim yapın enflasyona karşı topyekûn savaşalım ama diğer taraftan devletimizin grubu çıkıp da ben yüzde 46 zam yapıyorum dediği anda burada vatandaş olarak ciddi hayal kırıklığına uğruyorsunuz. Bunun böyle olmaması lazım. Marinalarımız zenginlerin yurdu değildir. Marinalarımızda herkes hizmet alabilir. Eğer denizci millet denizci ülke olmak istiyorsak bunun toplumumuza anlatılmasının çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Çevre Bakanlığı ile bu konuyu konuşacağız. Bu marinaların kira oranların artık kaldırılamaz vaziyete ulaştı” ifadelerine yer verdi.
Balıkçı barınaklarının sorunlarına da değinen Kıran, bunların bazılarının atıl olduğunu dile getirdi. Kıran, “Buralara giren teknelerin draftlarının azalması gerekiyor. Kumcular Kooperatifi üyeleri devletle ortak bir çalışma yaparak balıkçı barınaklarının daha rahat kullanıma açılması için barınakların önlerini taramaya talipler. Belirledikleri İstanbul içerisinde dört tane alan var” dedi.
Denizcilik eğitimi konusunda da düşüncelerini dile getiren Kıran, denizcilik eğitiminin nicelik olarak yeterli sayıya ulaştığını, şu aşamada niyetlerinin kaliteyi artırmak olduğunun altını çizdi.
“ALAYLI KAPTANIN BU PUANI ALMASINA GEREK YOK”
Özellikle toplantıda yankı uyandıran ve sektörde sıkıntı olarak dillendirilen konulardan biri de yabancı dil sınavında 70 puan alma şartıdır. Bu konuda gemi adamlarının yanında olduklarını belirten Kıran, akademik dünyada ancak bu seviyelerin istendiğini, Üsküdar’dan Beşiktaş’a yolcu motoru geçiren birçoğu alaylı kaptanın bu puanı almasına gerek olmadığını belirtti.
