Türk su ürünleri sektörü hem iç piyasada, hem de ihracatta başarıdan başarıya koşuyor. “Haftada iki gün balık, yaşam boyu sağlık” sloganıyla Türkiye’de kişi başı 8 kg. seviyesinde olan balık tüketimini 15 kg’a çıkarmak için çaba gösteren Türk su ürünleri sektörü, son 14 yılda ihracatını yaklaşık 12 kat arttırarak 60 milyon dolardan 693 milyon dolara çıkardı. Bu artışta THY’nin direkt uçtuğu ülke sayısının çoğalması etkili oldu. Avrupa’da üretilen levrek balığının yüzde 40-45’i Türkiye’de üretilir konuma geldi.
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği tarafından Çeşme’de düzenlenen II. Su Ürünleri Sektör Toplantısı’nda konuşan Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, sektörün öneminin her geçen gün daha da arttığını, hem yetiştiricilik ve hem de ihracat yönünden, pazar payının arttığını, sektörün 2000 yılında 60 milyon dolar olan ihracatının 2014 yılı sonunda 693 milyon dolara yükseldiğini belirtti. Kızıltan, son yıllarda Türk Hava Yolları (THY)’nın direkt uçuş yaptığı hatlarda ihracatta ciddi gelişim yaşandığını, Avrupa’daki levrek üretiminin yüzde 40-45’lik kısmının ülkemizde gerçekleştirildiğini, Türk çipurası ve levreğinin zengin Omega 3 deposu olduğu için dünyada yoğun talep gördüğünü kaydetti.
2014 yılında Türkiye’nin su ürünleri ihracatı yüzde 23’lük artışla 563 milyon dolardan, 693 milyon dolara çıkarken, havayolu ile ihracat rakamı ise yüzde 112’lik rekor yükselişle 17 milyon 911 bin dolardan, 37 milyon 893 bin dolara çıktı. Söz konusu artışla Amerika Birleşik Devletleri yüzde 65’lik artış oranı ve 16 milyon 236 bin dolarlık tutarla en büyük dilimi aldı.
Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere 80 ülkeye ihracat gerçekleştirildiğini anlatan Kızıltan, “Dünyadaki fiyatlarda genelde bir düşme yaşanırken, ülkemiz ürünlerinin fiyatları arttı. İhracatımızda ağırlığı oluşturan taze/soğutulmuş balıkların 2013 yılında 234 milyon dolar olarak gerçekleşen ihracatı, 2014 yılında yüzde 50 artarak 351 milyon dolara ulaştı, fileto balıkların 2013 yılında 117 milyon dolar olan ihracat rakamı, 2014 yılında 136 milyon dolara çıktı. En büyük artışı gösteren pazarlar ise, sırasıyla Rusya Federasyonu, Hollanda, Japonya, İspanya ve İtalya oldu” şeklinde konuştu.
Kamu spotu son aşamaya geldi
Sinan Kızıltan, balığın keyifli ve lezzetli bir ürün, bereketli, ekonomik, güvenli ve yeri doldurulamayacak bir besin kaynağı olduğundan bahsedildiği kamu spotu hazırlıklarında son aşamaya geldiklerini, iç tüketimde kişi başı 15 kg. hedefine kamu spotu ile bir adım daha yaklaşacaklarını sözlerine ekledi.
2018 yılında yetiştiricilik, avcılığı geçecek
Hem dünyada, hem de Türkiye’de son yıllarda aquakültür üretiminin hızla arttığını, hatta bu sektörün artışının diğer gıda sektörlerinin üzerinde olduğunu belirten Su Ürünleri Tanıtım Grubu Başkanı Melih İşliel, Dünya Gıda Örgütü (FAO)’nün 2018 yılında yetiştiricilik ürünlerinin avcılıkla elde edilen su ürünlerini geçeceği öngörüsünde bulunduğunu kaydetti. İşliel, “2018’de dünya kişi başı su ürünleri tüketimi 19,6 kg olacak” dedi.
Sürdürülebilir bir balıkçılık politikamız olması gerektiğinin altını çizen Melih İşliel, Su Ürünleri Tanıtım Grubu’nun katılım sağladığı fuarların bulunduğu ülkelerdeki ihracatta önemli gelişmeler yaşandığını, Rusya’nın buna en iyi bir örnek olduğunu, çeşitli sıkıntılarına rağmen, Rusya’nın su ürünleri sektörü için önemli ve gelişen bir pazar olduğunu ifade etti.
Daha sonra söz alan Türk Eximbank İzmir Şubesi Müdürü Ferhat Fırat, Eximbank’ın kredi ve sigorta faaliyetlerini ve uluslararası kredileri anlattı.
Ege İhracatçı Birlikleri Şefi İbrahim Ocakoğlu, “Dahilde İşleme İzin İşlemleri”, EİB Uzmanı İlhan Uncu ise “İhracata Yönelik Devlet Yardımları” hakkında katılımcılara özet bilgi verdi.
Çeşme’de TV programcısı ve gazete yazarı İsmail Uğural moderatörlüğünde gerçekleştirilen II. Su Ürünleri Sektör Toplantısı’na; Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği üyesi firmaların temsilcileri yanında, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Yetiştiricilik Dairesi, İzmir ve Muğla Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü yetkilileri, İzmir Su Ürünleri Yetiştiricileri ve Üreticileri Birliği, Ege ve Katip Çelebi Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi temsilcileri de katıldı.
TÜRKİYE GENELİ SU ÜRÜNLERİ İHRACAT DEĞERLERİ
(03, 1604, 1605 FASLI)
MİKTAR(TON)
DEĞER (FOB$)
% $ ARTIŞI
2000
25.320
$59.655.648
2001
28.157
$77.435.510
30
2002
35.092
$128.171.494
66
2003
38.966
$173.398.745
35
2004
40.777
$212.733.138
23
2005
46.344
$248.569.917
17
TÜRKİYE GENELİ SU ÜRÜNLERİ İHRACAT DEĞERLERİ
(03, 1604, 1605 FASLI)
MİKTAR(TON)
DEĞER (FOB$)
% $ ARTIŞI
2006
48.566
$280.930.601
13
2007
53.477
$324.682.032
16
2008
61.690
$427.333.196
32
2009
57.736
$341.507.374
-20
2010
60.236
$360.773.733
6
2011
71.926
$447.823191
24
2012
80.022
$467.186.007
4
2013
102.362
$563.973.857
21
2014
116.408
$692.847.160
23
TOPLAM DEĞER
2013 kg
2013 $
2014 kg
2014 $
MİK DEĞ %
FOB $ DEĞ %
2013 Birim Fiyat ($)
2014 Birim Fiyat ($)
ALA B.
20.612.200
103.026.637
21.643.435
111.325.165
5
8
5,00
5,14
LEVREK
24.405.906
171.549.591
31.300.182
240.202.183
28
40
7,03
7,67
ÇİPURA
24.286.435
126.572.536
29.591.890
177.083.892
22
40
5,21
5,98
ORKİNOS
3.478.751
41.091.419
5.290.203
62.287.063
52
52
11,81
11,77
72.783.291
442.240.183
87.825.709
590.898.303
21
34
6,08
6,73
ÜLKE GRUBU
2013 kg
2013 FOB$
2014 kg
2014 FOB$
2014 pay
AVRUPA BİRLİĞİ
62.257.964
382.151.841
69.268.834
447.239.917
65
ASYA VE OKYANUSYA UL
4.375.438
51.660.028
5.207.757
67.043.841
10
ORTA DOĞU ÜLKELERİ
20.083.886
48.697.094
21.964.572
65.066.353
9
ESKİ DOĞU BLOKU
8.981.807
41.076.905
12.252.761
64.257.331
9
AMERİKA ÜLKELERİ
1.585.294
12.174.097
2.746.977
20.273.827
3
AFRİKA ÜLKELERİ
3.269.937
18.876.578
2.653.159
16.049.795
2
DİĞER AVRUPA ÜLKELER
1.428.536
7.150.040
1.638.027
9.269.011
1
TÜRK CUMHURİYETLERİ
373.809
2.159.597
659.136
3.563.693
1
SERBEST BÖLGELER
4.950
27.677
16.558
83.393
0
Toplam
102.361.622
563.973.857
116.407.782
692.847.160
100
ÜLKE
2013 kg
2013 FOB$
2014 kg
2014 FOB$
% kg değ.
% $ değ.
2013 $ PAY
2014 $ PAY
1
HOLLANDA
14.618.242
110.936.872
16.091.144
132.873.991
10
20
20
19
2
İTALYA
11.272.272
64.170.890
13.638.928
79.040.177
21
23
11
11
3
ALMANYA
12.739.061
78.392.398
11.156.200
76.516.916
- 12
- 2
14
11
ÜLKE
2013 kg
2013 FOB$
2014 kg
2014 FOB$
% kg değ.
% $ değ.
2013 $ PAY
2014 $ PAY
4
RUSYA FEDERASYONU
7.067.379
32.665.193
10.772.158
57.032.661
52
75
6
8
5
JAPONYA
2.328.555
37.150.592
3.445.910
54.307.026
48
46
7
8
6
BİRLEŞİK KRALLIK
4.151.619
32.614.541
5.807.299
47.007.302
40
44
6
7
7
İSPANYA
4.962.148
22.918.836
7.513.358
38.910.499
51
70
4
6
8
LÜBNAN
5.638.715
20.905.497
5.298.744
24.421.481
- 6
17
4
4
9
FRANSA
3.433.569
23.527.942
3.143.078
19.411.259
- 8
- 17
4
3
10
BİRLEŞİK DEVLETLER
1.472.138
11.629.947
2.630.910
19.337.675
79
66
2
3
11
IRAK
11.056.572
14.413.073
10.657.702
15.025.189
- 4
4
3
2
12
POLONYA
3.185.024
11.697.198
3.503.791
13.501.613
10
15
2
2
13
LİBYA
3.181.937
15.854.811
2.477.969
12.855.414
- 22
- 19
3
2
14
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
968.385
4.979.368
1.913.208
11.950.812
98
140
1
2
15
ROMANYA
1.819.231
7.076.891
2.580.382
10.517.907
42
49
1
2
DİĞERLERİ
14.466.773
75.039.809
15.777.000
80.137.238
9
7
13
12
GENEL TOPLAM
102.361.622
563.973.857
116.407.782
692.847.160
14
23
100
100
7DENİZ
Editör: TE Bilisim